Huyền thoại đầu tư Charlie Munger, cựu phó chủ tịch Berkshire Hathaway Inc. và là cánh tay phải lâu năm của Warren Buffett, cho rằng các nhà đầu tư phải chuẩn bị cho một thực tế tàn khốc: Nếu bạn không thể chịu được mức giảm 50% trong danh mục đầu tư của mình, bạn sẽ không bao giờ đạt được kết quả đặc biệt.
Trong khi nhiều người hy vọng vào con đường dễ dàng dẫn đến sự giàu có, thì nguyên tắc của Munger vẫn là một trong những bài kiểm tra đơn giản nhất và đầy thách thức đối với bất kỳ ai nghiêm túc muốn đầu tư vào cổ phiếu trong dài hạn.
Huyền thoại đầu tư Charlie Munger
“Bài kiểm tra” giảm 50% phân biệt người chiến thắng và kẻ thua cuộc
Trong cuộc phỏng vấn với BBC năm 2009, Munger từng nói: “Nếu bạn không thể bình tĩnh khi giá cổ phiếu giảm 50% từ 2-3 lần trong một thế kỷ, bạn không đủ tư cách làm cổ đông phổ thông và sẽ chỉ nhận được kết quả tầm thường”.
Việc phải đối mặt với mức giảm lớn như vậy không chỉ là lý thuyết. Trong khủng hoảng tài chính năm 2008, ngay cả Berkshire Hathaway cũng mất hơn một nửa giá trị, giống như hàng loạt doanh nghiệp hàng đầu khác. Song thay vì hoảng loạn, Munger và Buffett vẫn kiên định với chiến lược dài hạn của mình.
Taylor Kovar - Giám đốc điều hành công ty tài chính 11 Financial - chia sẻ: “Không ai vui khi chứng kiến tài sản giảm một nửa, nhưng đó là phần tất yếu của đầu tư. Nếu bạn muốn thấy được sự tăng trưởng thực sự, bạn phải trụ vững khi thị trường khó khăn”.
Quy tắc này rất đơn giản nhưng buộc các nhà đầu tư phải đối mặt với khả năng chịu rủi ro thực sự của mình, đặc biệt là trong thời kỳ thị trường hoảng loạn.
Lý do nhiều nhà đầu tư thất bại
Theo Kovar, lịch sử cho thấy ngay cả những cổ phiếu tốt nhất như Amazon hay Apple cũng từng có lúc giảm sâu tới 50%. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc chúng là khoản đầu tư tồi. “Thị trường luôn có chu kỳ tăng - giảm. Quan trọng là bạn có thể giữ vững niềm tin và kỷ luật đầu tư hay không”, ông nói.
Thực tế, nhiều nhà đầu tư đều bán tháo trong những đợt giảm giá này, chấp nhận thua lỗ và bỏ lỡ cơ hội phục hồi cuối cùng. Theo quan điểm của Munger, đầu tư hiệu quả nghĩa là vượt qua được những khó khăn tạm thời, tin tưởng vào các yếu tố cơ bản và không bị lung lay bởi biến động.
Kovar khuyên nhà đầu tư nên chuẩn bị trước cho kịch bản xấu nhất. “Đừng để một khoản đầu tư duy nhất phá hỏng toàn bộ kế hoạch. Hãy duy trì lượng tiền dự phòng đủ để không bị buộc phải bán ra vào lúc bất lợi. Và quan trọng nhất, hãy có kế hoạch hành động trước khi thị trường biến động”, Kovar nói.
Kovard cho biết việc có những hiểu biết sâu sắc từ tài chính hành vi có thể giúp các nhà đầu tư giữ vững quan điểm khi các thông tin trở nên đáng sợ. Ông cũng lưu ý rằng việc biết khi nào nên vượt qua giai đoạn sụt giảm và khi nào nên cắt lỗ phụ thuộc vào các yếu tố cơ bản. "Nếu doanh nghiệp vẫn có ban lãnh đạo tốt, bảng cân đối lành mạnh và tiềm năng dài hạn thì một đợt sụt giảm có thể là cơ hội mua vào. Nhưng nếu yếu tố cơ bản đã thay đổi... thì có lẽ đã đến lúc chuyển hướng", Kovar khuyến nghị.
Cái giá của sự an toàn
Sợ rủi ro là bản năng tự nhiên. Nhưng trong đầu tư, quá thận trọng đôi khi lại khiến bạn đánh mất cơ hội. Charlie Munger từng nhấn mạnh: những người không chịu được biến động thường chỉ đạt lợi nhuận thấp, thậm chí không vượt nổi mức lạm phát hoặc xây dựng được khối tài sản có ý nghĩa lâu dài.
Chọn an toàn có thể giúp bạn tránh tổn thất ngắn hạn, nhưng đồng thời cũng đồng nghĩa với việc chấp nhận sự tầm thường và bỏ lỡ những giai đoạn thị trường phục hồi mạnh mẽ nhất.
Bài học cốt lõi
“Quy tắc 50%” của Munger không chỉ là lời khuyên về rủi ro mà còn là bài kiểm tra bản lĩnh. Nó nhắc nhở rằng thành công trong đầu tư không đến từ phản ứng cảm tính, mà từ sự kiên định, hiểu biết và khả năng chịu đựng biến động.
Những ai sẵn sàng chuẩn bị tâm thế cho sự hỗn loạn, kiểm soát cảm xúc và kiên trì với chiến lược dài hạn, sẽ là những người gặt hái thành quả lớn nhất, đúng như tinh thần đầu tư mà Munger và Buffett theo đuổi cả đời.
Lê Minh