Bé Vasiliki Vourgou, bốn tuổi, và cô giáo Maria Kokkinopliti, trong lớp mẫu giáo tại làng Thanos trên đảo Lemnos, Hy Lạp. Ảnh: NPR
Buổi sáng ở làng Thanos, đảo Lemnos (Hy Lạp), lớp học mẫu giáo nhỏ mở cửa trong im ắng. Cô bé Vasiliki Vourgou, 4 tuổi, là học sinh duy nhất có mặt hôm nay. Lớp em có hai học sinh, và bạn của em đang bị ốm.
Hàng ngày, cô giáo Maria Kokkinopliti vẫn đều đặn lên lớp, dù lớp chỉ có một - hai học sinh. Khi trời đẹp, cô thường đưa các em ra sân chơi cùng học sinh lớn hơn, để các bé có thêm cơ hội giao tiếp, kết nối.
Trường của Vasiliki là một trong hàng trăm trường học tại Hy Lạp đang rơi vào tình trạng thiếu học sinh nghiêm trọng. Ở Lemnos - hòn đảo nằm phía Bắc biển Aegean, nơi chỉ còn khoảng 16.000 cư dân sinh sống rải rác trong vài chục ngôi làng, việc duy trì lớp học trở thành thử thách thực sự.
Đảo Lemnos, ở phía bắc biển Aegean, là nơi sinh sống của khoảng 16.000 người sống rải rác trên vài chục ngôi làng nhỏ. Ảnh: NPR
Theo Bộ Giáo dục Hy Lạp, năm nay hơn 700 trường học trên toàn quốc - tương đương khoảng 5% tổng số trường - sẽ phải tạm ngừng hoạt động do thiếu học sinh. Phần lớn trong số đó nằm ở vùng nông thôn và các hòn đảo xa, nơi dân số trẻ đang rời đi để tìm cơ hội việc làm tốt hơn.
Ông Konstantinos Maditinos, Chủ tịch Hiệp hội giáo viên tiểu học Lemnos, cho biết: “Cơ sở hạ tầng trên đảo hạn chế, việc làm ít, nên các cặp vợ chồng trẻ không có lý do để ở lại. Khi người trẻ rời đi, trường lớp cũng không thể duy trì”.
Trẻ em chơi trong sân chơi của một trường tiểu học trên đảo Lemnos của Hy Lạp, ngày 29/9/2025. Ảnh: NPR
Trong khi đó, cha của em Vasiliki lo ngại: “Khi một trường học đóng cửa, mọi thứ bắt đầu đổ vỡ theo dây chuyền. Người dân chuyển đi nơi khác, chỉ còn người già ở lại, và rồi làng cũng biến mất”.
Lớp học trống và nỗi lo giáo viên
Tại nhiều điểm trường, giáo viên phải đứng lớp với chỉ một hoặc hai học sinh. Các lớp ghép nhiều độ tuổi trở nên phổ biến. “Chúng tôi vẫn cố gắng dạy đầy đủ chương trình, nhưng khi lớp học chỉ có một, hai em, việc tạo môi trường học tập và kỹ năng xã hội là rất khó”, cô Kokkinopliti chia sẻ.
Chiếc áo khoác đơn độc của một học sinh được treo trên giá quần áo ở trường mẫu giáo trên đảo Lemnos. Ảnh: NPR
Không chỉ thiếu học sinh, giáo viên cũng thiếu điều kiện giảng dạy. Một số trường trên đảo không có nhân viên hỗ trợ, không có thư viện hay khu vui chơi. Việc kết nối Internet chập chờn khiến dạy học trực tuyến trở thành điều xa vời.
Đặc biệt, ở các đảo nhỏ hơn như Thymaina hay Fourni, tình trạng càng nghiêm trọng. Trường tiểu học Thymaina hiện chỉ còn hai học sinh, trong khi mẫu giáo năm nay nếu mở lớp chỉ có một em. Vì vậy, phụ huynh như chị Katerina Vrana phải gửi con sang đảo khác học bằng… phà. Mỗi sáng, chị cùng con nhỏ vượt biển đến đảo Fourni để con không phải học một mình.
“Điều đó tốn kém và vất vả, nhưng tôi không muốn con lớn lên trong cô đơn”, chị nói.
Tại làng chài xa xôi Thymaina, nơi dân số giảm khiến các trường học phải thu hẹp và đóng cửa, nhu yếu phẩm phải được vận chuyển bằng phà. Ảnh: NPR
Trong bối cảnh này, chính quyền địa phương đang tìm cách duy trì hoạt động của các trường nhỏ, như ghép lớp linh hoạt, đầu tư thiết bị dạy học từ xa, hoặc hỗ trợ chi phí cho giáo viên và gia đình có con theo học tại đảo. Tuy nhiên, nguồn lực địa phương hạn chế khiến các giải pháp này khó duy trì lâu dài.
Thị trưởng Lemnos, bà Eleonora Georga thừa nhận: “Trường học là trái tim của cộng đồng. Khi trường mất đi, sinh hoạt cộng đồng cũng tàn lụi theo”.
Việc thiếu trẻ em không chỉ làm gián đoạn việc dạy và học trên các đảo, mà còn đe dọa sự tồn tại của cả những cộng đồng dân cư lâu đời nơi đây. Ảnh: NRP
Tương lai cho những lớp học nhỏ
Trên đảo Fourni, cô học sinh 16 tuổi Georgia Gramatikou mỗi ngày đi phà đến trường. Cô nói rằng vào mùa đông, sóng lớn khiến cô và em trai phải nghỉ học nhiều ngày. Dù yêu quê hương, Georgia cho biết cô không chắc sẽ ở lại sau khi tốt nghiệp. “Ở đây rất yên bình, nhưng cơ hội quá ít”, cô nói.
Sự ra đi của lớp trẻ khiến giáo dục ở các đảo rơi vào vòng luẩn quẩn: ít học sinh - ít trường - ít giáo viên - lại càng ít học sinh.
Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, những người thầy, người cô ở Lemnos vẫn kiên trì với lớp học vắng học trò. Ảnh: NRP
Dù vậy, thầy Angelos Vlapas, hiệu trưởng một trường tiểu học trên Lemnos, chia sẻ: “Giữ được trường học chính là giữ được sự sống của đảo. Khi trong sân trường còn vang tiếng trẻ con, nghĩa là nơi này vẫn còn tương lai”.
Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, những người thầy, người cô ở Lemnos vẫn kiên trì với lớp học vắng học trò, với niềm tin rằng, một ngày nào đó, tiếng trống trường sẽ lại vang lên.
Hồng Nhung