Khi trải nghiệm du lịch mang đậm dấu ấn công nghệ

2 giờ trướcBài gốc

Công nghệ chưa bao giờ đứng ngoài câu chuyện du lịch. Từ cách đặt vé, chọn điểm đến cho đến trải nghiệm tại chỗ, những tiến bộ công nghệ đang từng bước làm thay đổi cách con người đi lại và khám phá thế giới. Không ồn ào, nhưng bền bỉ, công nghệ len vào từng khâu của hành trình, khiến du lịch trở nên thuận tiện hơn, cá nhân hóa hơn và ngày càng gắn chặt với đời sống số.

Ba mươi năm trước, du lịch vẫn là một chuỗi trải nghiệm khá tuyến tính: mua vé, lên đường, khám phá và trở về. Ngày nay, hành trình ấy đã được “số hóa” gần như trọn vẹn, từ khâu chuẩn bị cho đến những ký ức được lưu lại sau chuyến đi. Sự chuyển dịch này không chỉ phản ánh tiến bộ kỹ thuật, mà còn cho thấy cách du khách đang thay đổi kỳ vọng đối với một chuyến du lịch trong bối cảnh mới.

Ba thập kỷ trôi qua, công nghệ đã làm thay đổi sâu sắc cách ngành du lịch vận hành. Gần đây nhất, vào tháng 9/2025, Apple giới thiệu thế hệ AirPods mới với khả năng dịch trực tiếp, lần đầu tiên tích hợp tính năng này vào tai nghe.

Về nguyên lý, iPhone sẽ “nghe” cuộc trò chuyện, dịch sang ngôn ngữ người dùng lựa chọn và phát lại gần như ngay lập tức qua AirPods. Đáng chú ý, tính năng này vẫn hoạt động khi không có kết nối internet, giúp tai nghe đóng vai trò như một công cụ phiên dịch cá nhân có thể mang theo bất cứ đâu.

Thực tế, thiết bị dịch trực tiếp không phải là điều hoàn toàn mới. Nhiều hãng đã cung cấp tai nghe dịch ngoại tuyến từ trước, trong khi Google Translate cho phép hội thoại thời gian thực qua điện thoại, dù vẫn cần mạng internet.

Điểm khác biệt nằm ở tốc độ và độ chính xác. Nhờ những bước tiến của trí tuệ nhân tạo, quá trình dịch giờ chỉ mất vài giây. Khi kết hợp với thiết bị đeo, việc giao tiếp giữa du khách và người bản địa trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, đây mới chỉ là một phần trong xu hướng công nghệ đang định hình ngành du lịch.

Khi AI đi vào hậu trường du lịch

Trong vài năm gần đây, trí tuệ nhân tạo đã trở thành công cụ quen thuộc của ngành du lịch. Theo hãng nghiên cứu thị trường MMGY Travel Intelligence, khoảng 48% du khách châu Âu đã sử dụng các công cụ ứng dụng AI để lên kế hoạch chuyến đi.

Ở phía sau trải nghiệm của du khách, AI còn được các hãng hàng không sử dụng để xử lý dịch vụ khách hàng, trong khi nhiều khách sạn áp dụng công nghệ này để điều chỉnh giá phòng theo thời điểm và nhu cầu.

Không ít công nghệ giúp hành trình trơn tru hơn lại diễn ra khá âm thầm. Tại nhiều sân bay ở Anh, máy quét 3D cho phép hành khách không cần lấy chất lỏng và máy tính xách tay ra khỏi hành lý xách tay, giúp rút ngắn thời gian kiểm tra an ninh.

Con chip trong hộ chiếu điện tử hỗ trợ hành khách đi qua cổng tự động, tránh phải xếp hàng dài. Một số sân bay châu Á, như Changi ở Singapore, còn áp dụng nhận diện khuôn mặt, cho phép hành khách hoàn tất các thủ tục an ninh chỉ trong khoảng 10 giây.

Công nghệ cũng ảnh hưởng rõ rệt đến cách du khách lựa chọn điểm đến và đặt dịch vụ. Thực tế ảo cho phép người dùng “xem trước” trải nghiệm thông qua các không gian được số hóa. Theo Amadeus Hospitality, khoảng 70% du khách cho biết họ sẵn sàng sử dụng tour ảo để khám phá điểm đến trước khi quyết định đặt chỗ.

Lauren Ringel, cố vấn của hãng lữ hành Fora X, cho biết công nghệ này đặc biệt hữu ích với những du khách quan tâm đến thiết kế và không gian. Bà thường sử dụng thực tế ảo để giới thiệu các khách sạn cao cấp như Soneva Jani ở Maldives hay Four Seasons George V tại Paris. “Khách có thể quan sát khung cảnh từ ban công, chú ý đến từng chi tiết thiết kế và hình dung mình đang ở đó. Điều này giúp giảm đáng kể sự do dự trước khi đặt phòng”, bà nói.

Khi du lịch gói gọn trong chiếc điện thoại

Nếu phải chọn một thiết bị làm thay đổi du lịch nhiều nhất, đó chính là điện thoại thông minh. Thay vì mang theo bản đồ giấy, máy ảnh hay ví tiền, giờ đây hầu hết nhu cầu của du khách đều nằm gọn trong túi. Điện thoại được dùng để quét mã QR gọi món, dịch văn bản nước ngoài, lưu vé tàu, thẻ lên máy bay và thanh toán qua ví điện tử.

Sự hiện diện của smartphone thậm chí còn làm thay đổi không gian vật lý tại các điểm đến. Nhiều địa điểm công cộng bố trí ổ cắm sạc, các điểm tham quan dựng sẵn khung hình và hashtag cho mạng xã hội. Từ đó, thực tế tăng cường (AR) nổi lên như một xu hướng mới.

AR cho phép hiển thị thêm thông tin số lên hình ảnh thực tế thông qua camera điện thoại. Trong bảo tàng, công nghệ này giúp khách tham quan tương tác nhiều hơn với hiện vật. Tại Viện Smithsonian ở Washington DC, khách có thể xoay các hiện vật trong bộ sưu tập vĩnh viễn trên màn hình điện thoại và tiếp cận thêm thông tin chi tiết.

Một số công viên giải trí của Disney cũng sử dụng AR kết hợp trình chiếu để tạo cảm giác như đang bước vào không gian câu chuyện. Ngay cả các thành phố cũng tham gia xu hướng này.

Năm 2022, Stirling ở Scotland ra mắt bản đồ AR với chỉ dẫn 3D, hỗ trợ du khách khám phá thành phố và lịch sử địa phương. Theo Business Research Company, thị trường AR trong du lịch có thể tăng từ 29 tỷ USD năm 2025 lên 108 tỷ USD vào năm 2034.

Bản đồ AR của thành phố Stirling

Anna Belova, nhà sáng lập kiêm CEO công ty AR DEVAR, cho rằng ngành du lịch đón nhận AR vì công nghệ này nâng cao trải nghiệm mà không tạo cảm giác phô trương. “AR biến bản đồ, vé tham quan, thực đơn hay quà lưu niệm thành những điểm chạm vừa cung cấp thông tin vừa mang tính giải trí, trên chính những thiết bị du khách đã có sẵn”, bà nói.

Những mặt trái không thể bỏ qua

Bên cạnh lợi ích, công nghệ cũng kéo theo những mặt trái rõ rệt, đặc biệt là từ mạng xã hội. Ngoài việc kích thích nhu cầu đi lại, mạng xã hội còn bị cho là góp phần khiến nhiều điểm đến rơi vào tình trạng quá đông khách.

Không ít địa điểm từng hẻo lánh bỗng trở nên chật kín du khách sau khi nổi tiếng trên mạng, như Trolltunga ở Na Uy hay Roy’s Peak ở New Zealand. Một số nghiên cứu cũng cho thấy việc quá tập trung ghi lại hình ảnh để đăng tải khiến du khách giảm thời gian tiếp xúc thực tế với cộng đồng địa phương.

Công nghệ cũng làm thay đổi cách con người giao tiếp trong chuyến đi. Các nền tảng đặt dịch vụ trực tuyến, check-in tự động hay chatbot AI giúp mọi thứ thuận tiện hơn, nhưng đồng thời khiến những cuộc trò chuyện trực tiếp trở nên hiếm hoi. Với người này, đó là sự tiện lợi; với người khác, lại tạo cảm giác xa cách.

Ngay cả các ứng dụng, dù mở rộng đáng kể khả năng của điện thoại, cũng có thể gây mệt mỏi. Một chuyến đi đôi khi đòi hỏi nhiều ứng dụng khác nhau cho vé máy bay, giao thông công cộng hay điểm tham quan. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến lượng tải ứng dụng toàn cầu giảm 2,3% trong năm 2024.

Theo Jenny Southan, nhà sáng lập công ty dự báo xu hướng Globetrender, du khách không quay lưng với công nghệ mà đang chọn lọc kỹ hơn. “Điều quan trọng là công nghệ phải có mục đích rõ ràng, hỗ trợ trải nghiệm thay vì gây xao nhãng. Ngày càng nhiều người muốn giảm bớt tiếng ồn công nghệ, chứ không phải ngắt kết nối hoàn toàn”, bà nói.

Xu hướng nào sẽ định hình du lịch thời gian tới?

Công nghệ đã tiến những bước dài trong vài thập kỷ qua, nhưng hành trình này chưa dừng lại. Southan dự đoán trong vòng một năm tới, cá nhân hóa sẽ trở nên thông minh hơn, khi thuật toán có thể đoán trước nhu cầu chuyến đi. Trong khoảng năm năm tới, công nghệ du lịch và AI có thể hợp nhất thành các trợ lý ảo, giúp hành trình diễn ra liền mạch và gần như “vô hình”.

Kính công nghệ của Rayban đang "hot" trong thời gian gần đây

Một phần tương lai này đã bắt đầu xuất hiện. Dù Google Glass không thành công, Meta đã tham gia thị trường thiết bị đeo với kính thông minh điều khiển bằng giọng nói, cho phép ghi hình chuyến đi, dịch văn bản và nhắn tin. Người dùng thậm chí có thể nhìn vào một tác phẩm nghệ thuật và yêu cầu Meta AI cung cấp thêm thông tin.

Công nghệ cũng đang giúp du lịch trở nên dễ tiếp cận hơn. Tại Seattle, hãng giao thông Sound Transit triển khai ứng dụng chỉ đường với bản đồ 3D và hướng dẫn bằng âm thanh, hỗ trợ người khiếm thị, khiếm thính, người hạn chế vận động hoặc du khách lần đầu đến thành phố.

Bên cạnh đó là những thiết bị đeo như bộ khung trợ lực Hypershell giúp giảm tiêu hao sức lực khi đi bộ đường dài, hay gậy thông minh WeWALK dành cho người khiếm thị, kết nối GPS và cập nhật giao thông theo thời gian thực.

Ba xu hướng đáng chú ý

Siêu ứng dụng: Thay vì sử dụng nhiều ứng dụng riêng lẻ, siêu ứng dụng cho phép thực hiện nhiều tác vụ trong cùng một nền tảng. Các dịch vụ như Grab hay Uber là ví dụ điển hình khi mở rộng từ gọi xe sang thanh toán và hỗ trợ lập kế hoạch chuyến đi.

Dữ liệu sinh trắc học: Dù quyền riêng tư vẫn là mối quan ngại, sinh trắc học đang dần được mở rộng sử dụng tại cửa khẩu. Liên minh châu Âu triển khai hệ thống EES, dự kiến từ cuối năm 2025 sẽ yêu cầu thu thập vân tay và hình ảnh khi nhập cảnh.

Lên máy bay không cần giấy tờ tại sân bay Tân Sơn Nhất

Taxi tự lái: Robotaxi đã hoạt động tại một số quốc gia. Tại Mỹ, Waymo đã phục vụ hơn 10 triệu lượt đi. Ở Trung Quốc và UAE, WeRide cũng đang triển khai dịch vụ tương tự. Dù được kỳ vọng sẽ rẻ hơn trong tương lai, chi phí hiện tại vẫn cao hơn taxi truyền thống.

Nhìn về phía trước, có thể thấy công nghệ sẽ tiếp tục hiện diện sâu hơn trong các chuyến đi, nhưng không còn theo hướng phô trương. Thay vào đó, công nghệ được kỳ vọng trở nên “vô hình” hơn: đủ thông minh để hỗ trợ, đủ tinh tế để không lấn át trải nghiệm. Du khách không tìm kiếm thêm màn hình hay thêm ứng dụng, mà mong muốn những giải pháp giúp hành trình diễn ra nhẹ nhàng, liền mạch và ít phiền toái hơn.

Trong bức tranh đó, giá trị cốt lõi của du lịch vẫn không thay đổi: con người, không gian và cảm xúc. Công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi phục vụ những yếu tố này, giúp du lịch trở nên dễ tiếp cận hơn, bao trùm hơn và gần gũi hơn với đời sống. Cách ngành du lịch lựa chọn và sử dụng công nghệ trong thời gian tới, vì thế, sẽ không chỉ quyết định hiệu quả vận hành, mà còn định hình bản sắc của trải nghiệm du lịch trong kỷ nguyên mới.

Hoàng Anh

Nguồn Du lịch TP.HCM : https://tcdulichtphcm.vn/suy-ngam/khi-trai-nghiem-du-lich-mang-dam-dau-an-cong-nghe-c8a108285.html