Khi ví, giặm 'chạy show'…

8 giờ trướcBài gốc

Di sản “đắt show”

Chỉ trong tháng 5 và tháng 6/2025, nghệ nhân Phan Thùy Diễm (Nghi Xuân) đã nhận được lời mời và tham gia gần 30 chương trình văn nghệ (sau đây gọi là show diễn) trên địa bàn trong và ngoài tỉnh. Trong đó, có khoảng 2/3 chương trình, chị được yêu cầu hát các tiết mục dân ca ví, giặm, phần còn lại là những bài hát về quê hương có âm hưởng dân ca.

Một show diễn có nhiều tiết mục dân ca ví, giặm của nghệ nhân Phan Thùy Diễm và đồng nghiệp theo yêu cầu đặt hàng của khách.

Các sự kiện mà chị Diễm tham gia thường là các lễ kỷ niệm ngày thành lập đơn vị, khai trương doanh nghiệp, cho đến phục vụ các đoàn khách tại các khu, điểm du lịch, gala dinner, hội khóa, hội lớp… nơi khán giả có nhu cầu được nghe, xem biểu diễn nghệ thuật, nhất là dân ca ví, giặm.

Nghệ nhân Thùy Diễm chia sẻ: “Có thời điểm tôi nhận 7 show trong một ngày, chạy từ buổi sáng đến khuya từ Đức Thọ, Nghi Xuân đến TP Vinh (Nghệ An). Có show tôi chỉ đơn thuần là ca sỹ biểu diễn tiết mục nhưng có chương trình tôi nhận trọn gói, chịu trách nhiệm xây dựng kịch bản, tổ chức mời các nghệ nhân, ca sỹ cùng biểu diễn. Đặc điểm chung là rất nhiều show, khách hàng mong muốn được xem, nghe chúng tôi biểu diễn dân ca ví, giặm”.

Nghệ nhân Phan Thùy Diễm (Nghi Xuân).

Được biết, tại Nghi Xuân hiện có khoảng chục nghệ nhân, ca sỹ trẻ chuyên “chạy” show tham gia biểu diễn dân ca ví, giặm và các thể loại nhạc trữ tình quê hương tại các sự kiện văn hóa trên địa bàn. Trong đó, nhóm của nghệ nhân Thùy Diễm có 5 người, tiêu biểu như: Thu Hà, Nguyễn Thị Noọng, Văn Thái…

Không chỉ ở Nghi Xuân, làn sóng biểu diễn dân ca còn lan rộng tại TP Hà Tĩnh, Cẩm Xuyên, Thạch Hà… Nhiều nghệ sỹ trẻ như ca sỹ, MC Phương Thảo (TP Hà Tĩnh), Xuân Trường (Cẩm Xuyên)… cũng luôn “kín” show quanh năm.

Việc "đắt show" các chương trình sự kiện văn hóa, giải trí không chỉ mang lại nhiều cơ hội làm việc, biểu diễn di sản cho các nghệ nhân, ca sỹ mà còn giúp những người theo đuổi công việc gìn giữ câu hát ông cha có nguồn thu nhập khá. Theo nghệ nhân Thùy Diễm, mỗi show chị nhận được thù lao cá nhân từ 1-7 triệu đồng, tùy theo quy mô sự kiện. Ngoài ra, có những show biểu diễn phục vụ các đoàn khách du lịch ngoại tỉnh, các gala dinner của các doanh nghiệp, các nghệ nhân còn nhận được tiền típ động viên sau những tiết mục hát hay, diễn giỏi…

Nhu cầu nghe, xem biểu diễn dân ca ví, giặm đã bắt đầu được công chúng đón nhận như một sản phẩm giải trí trong các sự kiện. Trong ảnh: Ca sỹ Xuân Trường biểu diễn tại một chương trình quảng bá sản phẩm của một doanh nghiệp.

Ca sỹ Xuân Trường chia sẻ: “Sau khi quyết định rời Hà Nội trở về quê hương theo đuổi dòng nhạc dân ca, biểu diễn ví, giặm, tôi khá lo lắng về việc duy trì cuộc sống. Tuy nhiên, 2 năm qua, thực tế cho thấy, việc thường xuyên tham gia biểu diễn tại các sự kiện mang lại cho tôi thu nhập khá, cuộc sống khá thoải mái về kinh tế. Qua đó, tôi có điều kiện gắn bó với dân ca ví, giặm”.

Là một bầu show có tiếng tại TP Hà Tĩnh, ca sỹ, MC Phương Thảo (diễn viên Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Hà Tĩnh) cho biết: “Thời gian gần đây, nhu cầu tổ chức các chương trình văn nghệ phục vụ các sự kiện văn hóa của các tập thể, cá nhân tại các địa phương ngày càng lớn. Đặc biệt, nhiều chương trình khách hàng có mong muốn có tiết mục dân ca ví, giặm, vì vậy, nếu năng động, những nghệ sỹ, diễn viên, nghệ nhân theo đuổi âm nhạc truyền thống có thể sống tốt với công việc của mình”.

Ca sỹ, MC Phương Thảo biểu diễn trong một show kỷ niệm 50 năm ngày cưới của một khách hàng (tháng 6/2025).

Theo chị Thảo, hiện nay, không chỉ ở thành phố, tại các vùng nông thôn, nhu cầu được xem, nghe các chương trình biểu diễn nghệ thuật có sự tham gia của những người làm nghề chuyên nghiệp tại các sự kiện từ quy mô tập thể như: các lễ giỗ tổ, khánh thành nhà thờ dòng họ, đến cá nhân như: đám cưới, lễ đính hôn, hay đơn thuần là lễ sinh nhật, kỷ niệm năm chẵn ngày cưới, mừng thọ… rất lớn. Với tính chất gần gũi, mộc mạc, đậm đà bản sắc quê hương, dân ca ví, giặm được các chủ nhân buổi lễ yêu cầu được trình diễn trong các chương trình.

“Nhiều chương trình, khách hàng còn gửi gắm nhờ chúng tôi sáng tác lời mới, dàn dựng tiết mục dân ca ví, giặm có nội dung gắn với lịch sử dòng họ, hoặc câu chuyện hạnh phúc gia đình cá nhân. Dĩ nhiên, họ cũng không tiếc tiền trả thù lao tương xứng cho ê kíp thực hiện. Với người làm nghề, có sân khấu để biểu diễn và có thu nhập để trang trải cuộc sống, gắn bó với âm nhạc truyền thống thì đó là hạnh phúc”- ca sỹ, MC Phương Thảo chia sẻ.

Tín hiệu của công nghiệp văn hóa dựa trên di sản

Sự chuyển mình của dân ca ví, giặm - từ di sản được bảo tồn sang sản phẩm văn hóa được tiêu dùng tự nhiên trong đời sống chính là tín hiệu khởi đầu quan trọng cho hướng phát triển công nghiệp văn hóa ở Hà Tĩnh.

Chuyện "chạy show" giờ đây không còn là khái niệm dành cho các nghệ sỹ ở những thành phố lớn mà đã hiện thực đối với những người hoạt động nghệ thuật ở tỉnh lẻ như Hà Tĩnh. Trong ảnh: MC Phan Phúc Thắng và ca sỹ Xuân Trường (bên phải) tại một show diễn tiệc cưới ở Hương Khê gần đây (ảnh NVCC).

Đặc biệt, điều này hoàn toàn phù hợp với định hướng lớn của Trung ương và tỉnh nhà trong phát triển văn hóa như một nguồn lực mềm cho tăng trưởng bền vững. Nghị quyết số 18-NQ/TU ngày 22/12/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Hà Tĩnh trong giai đoạn mới” đã xác định rõ: Phát triển công nghiệp văn hóa là một trong 6 nhiệm vụ trọng tâm, trong đó nhấn mạnh yêu cầu: “Phát triển ngành công nghiệp văn hóa gắn với bảo tồn, tôn tạo và khai thác giá trị các di tích, di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ văn hóa đặc sắc của Hà Tĩnh; liên kết phát triển du lịch, thu hút đầu tư, thương mại hóa và xã hội hóa các hoạt động văn hóa”.

Cụ thể, trong danh mục 8 nhiệm vụ, dự án trọng điểm được đặt ra, tỉnh yêu cầu đẩy mạnh truyền thông, quảng bá sản phẩm văn hóa địa phương, xây dựng chuỗi giá trị sáng tạo từ văn hóa truyền thống, trong đó có dân ca ví, giặm – di sản được UNESCO ghi danh.

Được làm mới và đặt đúng chỗ, di sản có đủ yếu tố để trở thành sản phẩm của ngành công nghiệp văn hóa.

Từ những show diễn đơn thuần đến nhu cầu đặt hàng thực thụ trong cộng đồng, dân ca ví, giặm đang cho thấy sức sống mãnh liệt nếu được đặt đúng chỗ. Điều cần lúc này là những chính sách hỗ trợ bài bản: từ đào tạo nghệ nhân trẻ, kết nối nghệ nhân, nghệ sỹ với các đơn vị tổ chức sự kiện, cho đến thiết kế sản phẩm văn hóa chuyên biệt phục vụ du lịch, truyền thông và thị trường sáng tạo.

Khi di sản trở thành nguồn thu nhập ổn định cho nghệ nhân, trở thành sản phẩm được lựa chọn trong các không gian đời sống thực thụ, khi đó thành công không chỉ của một dòng nhạc dân gian, mà còn tạo bước đi để công nghiệp văn hóa Hà Tĩnh khởi sắc.

Thiên Vỹ

Nguồn Hà Tĩnh : https://baohatinh.vn/khi-vi-giam-chay-show-post290546.html