Hội thảo góp ý sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, do Vụ Pháp chế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức ngày 18/9.
Luật còn “đánh đố” doanh nghiệp
Góp ý dự thảo các luật, ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, cho biết: Một trong những vấn đề nổi cộm là tình trạng cùng một loại sản phẩm, như thức ăn chăn nuôi và thức ăn thủy sản, nhưng lại chịu sự quản lý khác nhau giữa các cơ quan, dẫn đến chồng chéo, khó thống nhất.
“Quy định như vậy không thể giải thích với Trung ương là vì sao thức ăn chăn nuôi và thức ăn thủy sản lại bị quản lý theo hai cách khác nhau. Ở các nước, đây là lĩnh vực chung, không nên chia tách vô lý như vậy”, ông Dương nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Ngọc Thạch, Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường và ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế chủ trì hội thảo. Ảnh: K.Trung
Theo ông Dương, cần phân nhóm rủi ro để tránh lạm dụng quản lý, gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Việc xếp 100% sản phẩm vật tư nông nghiệp vào nhóm rủi ro cao là thiếu cơ sở khoa học và tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp.
“Tại sao gạo, ngô, hay cả phân bón cũng đều bị liệt vào nhóm rủi ro cao? Nếu không có tiêu chí rõ ràng, chúng ta sẽ buộc doanh nghiệp tốn kém thêm chi phí không cần thiết, đồng thời lại bỏ sót những mặt hàng thực sự cần kiểm soát chặt”, ông Dương góp ý.
Ông đề xuất tiếp cận theo thông lệ quốc tế: chia sản phẩm thành ba nhóm rủi ro thấp, trung bình và cao, từ đó xây dựng các cơ chế hậu kiểm tương ứng.
Việc giám sát nên được thực hiện bằng ngân sách Nhà nước chứ không thể "thả gà ra đuổi" và trông chờ doanh nghiệp tự giác hoàn toàn.
Ông Dương cảnh báo về sự chồng chéo giữa luật chuyên ngành như Luật Chăn nuôi và các luật khung như Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật. Ví dụ, nhiều sản phẩm đã đăng ký lưu hành theo luật chuyên ngành nhưng vẫn bị yêu cầu công bố hợp quy theo luật khác, dẫn đến làm lại hồ sơ, gây phiền hà cho doanh nghiệp.
“Chúng ta đang làm khó doanh nghiệp bằng cách bắt họ làm lại những gì đã làm. Đã đăng ký lưu hành thì không cần công bố hợp quy nữa. Phải phân nhóm rõ ràng, minh bạch. Không thể tùy tiện ‘thích thì xếp nhóm 1, không thích thì nhóm 2”, ông Dương nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Xuân Dương. Ảnh: K. Trung
Tránh “tiếp tay cho sai phạm”
Góp ý về lĩnh vực phân bón, ông Hoàng Văn Tại, đại diện Hiệp hội Phân bón Việt Nam, chỉ ra nhiều bất cập trong quản lý hiện hành. Theo ông, định nghĩa phân bón trong luật còn mơ hồ, dễ bị lợi dụng, dẫn đến tình trạng nhiều cơ sở chỉ nghiền nguyên liệu rồi bán như phân bón.
Việc đánh đồng chất cải tạo đất với phân bón cũng gây rối loạn. Ông lo ngại hệ thống đặt tên phân bón hiện nay tạo ra hàng trăm nghìn tên gọi, khó kiểm soát, đồng thời điều khoản cho phép tiếp tục sử dụng sản phẩm đã bị hủy bỏ là vô lý, ảnh hưởng sức khỏe và môi trường.
“Luật cần được đánh giá kỹ trước khi được Quốc hội thông qua để tránh tiếp tay cho sai phạm, gây hậu quả lâu dài cho đất đai, cây trồng, doanh nghiệp và cả người dân”, ông Tài góp ý.
Ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, quá trình sửa đổi tập trung vào ba nhóm lớn: kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước, cắt giảm thủ tục và điều kiện kinh doanh, cũng như xử lý những quy định chồng chéo giữa các luật chuyên ngành.
Những vấn đề có thể giải quyết ngay sẽ được mạnh dạn đưa vào kỳ sửa đổi này, còn các chính sách lớn, tác động sâu rộng sẽ được nghiên cứu, trình cấp có thẩm quyền sau.
Ông cho biết, việc rà soát không chỉ mang tính kỹ thuật mà là cơ hội tháo gỡ điểm nghẽn trong thực tiễn, nhất là về điều kiện kinh doanh, quy chuẩn kỹ thuật, hậu kiểm.
Các vướng mắc lớn như xã hội hóa quản lý, hợp quy theo luật chuyên ngành hay phân cấp đánh giá tác động môi trường sẽ được tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng, Chính phủ và các ủy ban của Quốc hội. Nguyên tắc đặt ra là “rõ ràng, nhất quán và khả thi”, tránh gây khó cho doanh nghiệp và địa phương.
Vũ Điệp