Nhu cầu chậm lại tại Trung Quốc đã khiến lợi nhuận quý của Toyota, Honda và BMW giảm mạnh, kéo ngay cả những nhà sản xuất ô tô mạnh nhất vào một cuộc suy thoái rộng lớn hơn đang ảnh hưởng đến ngành.
Cho đến nay, Toyota và Honda của Nhật Bản đã vượt trội hơn các đối thủ châu Âu và Mỹ do doanh số bán xe hybrid và xe chạy bằng xăng mạnh mẽ tại Bắc Mỹ.
Nhưng trong quý gần đây nhất, cả hai tập đoàn lớn này đều phải chịu sự sụt giảm doanh số tại Trung Quốc do sự cạnh tranh gia tăng với các thương hiệu địa phương, trong khi Toyota và BMW cũng bị ảnh hưởng bởi các đợt triệu hồi.
Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, đã trở nên cạnh tranh khốc liệt khi các thương hiệu tập trung vào xe điện trong nước như BYD nhanh chóng giành được thị phần và nhu cầu của người tiêu dùng giảm sau cuộc khủng hoảng bất động sản của nước này.
Lợi nhuận hoạt động tại Toyota đã giảm lần đầu tiên trong hai năm, giảm 20% xuống còn 1,16 nghìn tỷ Yên (7,5 tỷ USD) trong ba tháng tính đến cuối tháng 9 sau khi nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới về doanh số bị ảnh hưởng bởi các vấn đề về chứng nhận và phải ngừng sản xuất hai mẫu xe tại Mỹ.
Tập đoàn này cũng hạ mục tiêu bán xe hàng năm xuống còn 10,8 triệu chiếc từ mức 10,9 triệu chiếc, ngay cả khi vẫn duy trì mục tiêu lợi nhuận cả năm. Trong quý này, doanh số bán xe Toyota và xe hạng sang Lexus tại Trung Quốc đã giảm 9,7% xuống còn 456.000 xe.
Tại một cuộc họp báo ở Tokyo mới đây, Yoichi Miyazaki, phó chủ tịch điều hành của Toyota, đã cảnh báo rằng có thể sẽ có sự cạnh tranh về giá "mạnh mẽ hơn" ở Trung Quốc trong tương lai nhưng cho biết mức lợi nhuận của Toyota tại quốc gia này ở mức tương đương với các đối thủ Trung Quốc.
Ông cho biết công ty đang tìm cách vượt ra ngoài việc chỉ "chịu đựng" sự cạnh tranh về giá, để tạo ra những chiếc xe phù hợp hơn với người tiêu dùng Trung Quốc, những người dành nhiều thời gian thư giãn trong xe mà không lái xe.
Lợi nhuận tại Bắc Mỹ đã giảm 83% trong quý do các đợt thu hồi và đình chỉ sản xuất đối với các mẫu xe Toyota Grand Highlander và Lexus TX do túi khí không tuân thủ các quy định. Công ty con về xe tải và xe buýt của Toyota là Hino cũng phải chịu các chi phí liên quan đến vụ bê bối chứng nhận động cơ.
Tuy nhiên, các giám đốc điều hành của Toyota nói rằng nhu cầu về xe hybrid tại thị trường Bắc Mỹ không hề chậm lại, đây là động lực lợi nhuận chính của tập đoàn Nhật Bản.
Doanh số bán xe hybrid vốn mang lại lợi nhuận cao hơn cho Toyota so với xe thông thường vẫn tiếp tục tăng mạnh, đạt tổng cộng 524.790 xe kỷ lục tại Bắc Mỹ, với mức tồn kho thấp đã kìm hãm doanh số bán hàng.
"Chúng tôi không nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trong hoạt động kinh tế một cách trực tiếp", Miyazaki cho biết. "Xe hybrid của chúng tôi cực kỳ được ưa chuộng".
Honda đã cắt giảm triển vọng lợi nhuận ròng của mình 14% xuống còn 950 tỷ Yên, cũng do nhu cầu của Trung Quốc đang giảm.
Cổ phiếu của Honda đã giảm 6% sau khi hạ mức lợi nhuận vào thứ Tư tuần qua, trong khi giá cổ phiếu của Toyota tăng 1,7% khi công ty duy trì mục tiêu lợi nhuận của mình.
BMW cũng cho hay thu nhập trước lãi vay và thuế đã giảm 61% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 1,69 tỷ euro, công ty đổ lỗi cho "những thách thức phi thường". Doanh số bán xe tại Trung Quốc đã giảm 30%.
Biên lợi nhuận hoạt động của bộ phận ô tô cũng giảm từ 9,8% xuống còn 2,3%, khiến cổ phiếu BMW giảm hơn 5%.
Giám đốc điều hành Oliver Zipse nhấn mạnh công ty sẽ vẫn cam kết với thị trường ô tô lớn nhất thế giới: "Năng lực và tham vọng thị trường của chúng tôi sẽ được điều chỉnh nhưng kịch bản mà chúng tôi không còn đóng vai trò gì nữa là hoàn toàn không đúng. Đây là một thị trường khổng lồ đối với chúng tôi”.
Vào tháng 9, công ty có trụ sở tại Munich đã cắt giảm dự báo lợi nhuận cả năm và cảnh báo rằng 1,5 triệu ô tô được bán trong hai năm qua có thể có hệ thống phanh bị lỗi, đồng thời cho biết thêm rằng doanh số bán hàng tại Trung Quốc cũng đang giảm.
Tuần trước, VW đã công bố mức giảm 64% trong lợi nhuận ròng hàng quý, sau doanh số bán hàng chậm tại Trung Quốc.
Trong khi đó, BYD và nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi đã nỗ lực mở rộng sang thị trường cao cấp. BYD đã ra mắt mẫu SUV Yangwang U8 trị giá 150.000 USD vào năm ngoái và Xiaomi gần đây đã tiết lộ phiên bản hiệu suất cao của mẫu xe sedan hạng sang SU7.
Nam Nguyễn