Khó khăn trong tuyển dụng lao động tại các doanh nghiệp

3 giờ trướcBài gốc

Những năm qua, tỉnh Lào Cai đã có nhiều bước phát triển quan trọng về kinh tế - xã hội. Hệ thống hạ tầng được đầu tư, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp hình thành, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất. Trên nhiều tuyến đường trung tâm, dễ dàng bắt gặp những tấm biển “tuyển công nhân”, “tuyển nhân viên kỹ thuật”, “tuyển lao động phổ thông”. Đây là tín hiệu cho thấy, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp đang khởi sắc, nhu cầu sử dụng lao động ngày càng cao. Tuy nhiên, đằng sau bức tranh đầy màu sắc ấy lại là thực tế không mấy dễ dàng. Nhiều doanh nghiệp ở Lào Cai đang đứng trước khó khăn trong việc tuyển dụng lao động, đặc biệt là lao động phổ thông, lao động có tay nghề.

Ông Nguyễn Văn Doanh - Công ty TNHH Doanh Mùi, xã Lương Thịnh, chia sẻ: “Doanh nghiệp đang đứng trước nhiều khó khăn về vốn và thị trường… Khi khắc phục được lại thiếu hụt lao động. Chúng tôi hiện rất khó tuyển dụng công nhân”. Câu nói ngắn gọn này đã phản ánh rõ nghịch lý: doanh nghiệp đã vượt qua trở ngại về vốn, tìm được đầu ra cho sản phẩm, nhưng đến khâu quan trọng nhất - nhân lực - lại bị “tắc nghẽn”.

Tương tự, ông Đỗ Vi Vượng - chủ doanh nghiệp Trường Phú, phường Yên Bái, cũng không khỏi trăn trở: “Ngày công 250.000 đồng, công việc may bao bì không nặng nhọc, ai chưa biết sẽ được đào tạo, làm việc ngay trung tâm, vậy mà không tuyển nổi mấy chục lao động”.

Như vậy, việc làm không hề thiếu, dù điều kiện làm việc thuận lợi, mức lương không thấp so với mặt bằng chung, nhưng hàng loạt công ty vẫn khó thu hút công nhân. Lâu nay chúng ta chỉ quan tâm đến vấn đề giải quyết việc làm, tạo ra chỗ làm mới, trong khi thực tiễn cuộc sống đã có sự thay đổi… doanh nghiệp đang khó tuyển dụng lao động.

Hàng loạt doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đang khó khăn trong tuyển dụng lao động.

Để lý giải tình trạng này, cần nhìn nhận toàn diện về sự dịch chuyển lao động trong xã hội. Trước hết, thanh niên đến tuổi lao động có xu hướng lựa chọn công việc trong ngành thương mại - dịch vụ như bán hàng, shipper, nhân viên văn phòng, lái xe công nghệ… Những ngành nghề này không đòi hỏi tay nghề cao, lại tạo cảm giác “nhẹ nhàng” hơn so với lao động sản xuất công nghiệp.

Thứ nữa, tâm lý muốn trải nghiệm, muốn “ra khỏi lũy tre làng” khiến không ít lao động trẻ lựa chọn rời quê hương để đến làm việc ở các khu công nghiệp lớn tại Bắc Ninh, Bắc Giang, Bình Dương, Đồng Nai… Dù phải đối mặt với chi phí sinh hoạt cao, thuê trọ tốn kém, nhưng đổi lại họ cảm thấy được tiếp cận môi trường năng động, cơ hội thăng tiến rộng mở.

Những năm gần đây, kinh tế nông nghiệp ở nhiều địa phương phát triển mạnh. Thanh niên nông thôn ở Lào Cai có điều kiện đất đai, hồ đập, rừng trồng… đã chọn cách làm kinh tế hộ gia đình, nuôi trồng thủy sản, phát triển trang trại, làm du lịch cộng đồng… Thu nhập từ những mô hình này khá ổn định, thậm chí cao hơn so với đi làm công nhân, chưa kể lại được ở gần gia đình. Điều đó làm giảm đáng kể nguồn lao động bổ sung cho các doanh nghiệp.

Ông Đỗ Quang Ngọc - Công ty xây dựng Quang Huy (Hà Nội), đơn vị nhận thầu công trình chống sạt lở tại xã Quy Mông, kể lại: “Cuối năm ngoái, tôi ra khu chợ gần đó gặp một số thanh niên đang chơi bida. Tôi có mời họ đi làm cho công ty với mức thù lao 500.000 đồng/ngày, nuôi bữa trưa, thời gian khoảng hơn 2 tháng… Thế nhưng không thanh niên nào hưởng ứng”.

Qua câu chuyện trên, có thể thấy rằng, vấn đề không chỉ nằm ở thu nhập, mà còn liên quan đến tâm lý, lối sống của thanh niên thời nay: ngại vất vả, ngại lao động tay chân, thích tụ tập vui chơi. Đây là tín hiệu cảnh báo đối với công tác giáo dục, định hướng nghề nghiệp.

Một bảng thông báo tuyển dụng lao động trên đường phố phường Yên Bái.

Để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động, một trong những giải pháp căn cơ chính là làm tốt công tác giáo dục hướng nghiệp. Hiện nay, ở nhiều gia đình, sau khi con học hết lớp 12, cha mẹ định hướng cho con vào đại học, bất kể năng lực học tập, hoàn cảnh kinh tế, nhất là chẳng quan tâm đến “đầu ra”. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều học sinh sau khi tốt nghiệp đại học không tìm được việc phù hợp, trong khi thị trường lao động lại "khát" nhân lực có tay nghề.

Do vậy, cần định hướng cho học sinh ngay từ bậc phổ thông: nếu lực học trung bình, gia đình khó khăn thì học nghề, vào làm việc tại các nhà máy, công ty chính là lựa chọn đúng đắn. Điều này không chỉ giải quyết được việc làm bền vững, mà còn giúp xã hội cân bằng cung - cầu lao động.

Bên cạnh trách nhiệm của gia đình, nhà trường và xã hội, các doanh nghiệp cũng cần đổi mới để thu hút và giữ chân người lao động. Thực tế cho thấy, lương công nhân may ở nhiều công ty trên địa bàn tỉnh chỉ khoảng 4 - 4,5 triệu đồng/tháng, kể cả tăng ca. Với mức thu nhập này, công nhân khó có thể lo toan cho gia đình, nuôi con ăn học, chứ chưa nói đến tích lũy. Chính vì vậy, việc khó tuyển dụng là điều dễ hiểu.

Các doanh nghiệp cần cân nhắc nâng mức thu nhập, đồng thời quan tâm hơn tới đời sống vật chất, tinh thần của công nhân: chỗ ở, bữa ăn ca, chế độ bảo hiểm, môi trường làm việc an toàn. Khi người lao động cảm thấy được tôn trọng và đảm bảo đời sống, họ mới gắn bó lâu dài.

Một hướng đi quan trọng khác là ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số để giảm bớt phụ thuộc vào lao động phổ thông. Ông Nguyễn Văn Du - chủ cơ sở gia công cơ khí tại phường Yên Bái, đã đầu tư máy CNC và máy cắt sắt laze thế hệ mới. Nhờ đó, sản phẩm có chất lượng cao hơn, tiết kiệm nguyên vật liệu và đặc biệt là không cần sử dụng nhiều lao động.

Tương tự, bà Nguyễn Hồng Nhung - Giám đốc Công ty Hưng Phát, doanh nghiệp chuyên cung cấp thiết bị ngành chế biến gỗ tại Hà Nội cho biết: “Một cái máy cắt gỗ thế hệ mới, lập trình sẵn đã cắt giảm 2 lao động, năng suất tăng gấp 4 lần, đương nhiên góp phần giảm giá thành sản phẩm; thay đổi công nghệ là yếu tố sống còn. Nhiều doanh nghiệp chế biến gỗ trên địa bàn Lào Cai đã mạnh dạn đầu tư và đã thành công”.

Đây là minh chứng cho thấy đổi mới công nghệ không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mà còn giải quyết phần nào bài toán khan hiếm lao động.

Có thể khẳng định, tình trạng doanh nghiệp ở tỉnh Lào Cai khó khăn trong tuyển dụng lao động là một thực tế có nguyên nhân đa chiều: sự dịch chuyển lao động sang lĩnh vực dịch vụ, tâm lý thích đi làm ở các khu công nghiệp, ở các thành phố lớn, xu hướng tự làm kinh tế tại địa phương, cũng như bất cập trong công tác giáo dục hướng nghiệp và chính sách đãi ngộ của doanh nghiệp.

Giải quyết vấn đề này, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ: gia đình và nhà trường cần định hướng đúng đắn cho con em; xã hội cần nâng cao giá trị của lao động chân tay, lao động kỹ thuật; các doanh nghiệp cần cải thiện chế độ đãi ngộ, môi trường làm việc và mạnh dạn ứng dụng công nghệ. Khi các yếu tố này được đồng bộ hóa, bài toán nhân lực cho các doanh nghiệp ở Lào Cai sẽ từng bước được tháo gỡ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Lê Đình Phiên

Nguồn Lào Cai : https://baolaocai.vn/kho-khan-trong-tuyen-dung-lao-dong-tai-cac-doanh-nghiep-post882675.html