Công ty cổ phần Bê tông xây dựng Hà Nội trong danh sách chậm đóng bảo hiểm xã hội với số tiền gần 14 tỷ đồng. Ảnh: K.H.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP Hà Nội vừa công bố danh sách gần 34.000 đơn vị chậm đóng BHXH. Trong số này có tới 23 doanh nghiệp chậm đóng với số tiền từ trên 10 tỷ đồng tới trên 61 tỷ đồng. Đứng đầu danh sách là Công ty cổ phần Anh ngữ APAX, chậm đóng trên 61 tỷ đồng. Tiếp theo là Công ty cổ phần LILAMA3, chậm đóng trên 47 tỷ đồng. Đứng thứ 3 trong danh sách là Công ty cổ phần Cầu số 12, chậm đóng trên 30 tỷ đồng.
Bắt đầu từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH 2024 chính thức được áp dụng. Điều đáng chú ý, luật quy định rõ thế nào là hành vi chậm đóng và hành vi trốn đóng BHXH và đi kèm là các chế tài buộc người sử dụng lao động phải thực hiện nghĩa vụ của mình đối với cơ quan BHXH. Như vậy, trường hợp chậm đóng bị xử phạt vi phạm hành chính. Còn trốn đóng bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Những tưởng luật mới đi vào cuộc sống sẽ giúp cơ quan BHXH đẩy nhanh được thời gian thu hồi tiền chậm đóng bảo hiểm và các doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ của mình với cơ quan bảo hiểm và người lao động. Trên thực tế mọi việc không hề đơn giản.
Bà Dương Thị Minh Châu - Trưởng Phòng Tuyên truyền và Hỗ trợ người tham gia (BHXH TP Hà Nội) cho biết: Trước khi tiến hành thanh tra một đơn vị chậm đóng tiền BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế… bao giờ chúng tôi cũng gửi trước công văn tới đơn vị đó, yêu cầu khắc phục sai phạm. Nếu doanh nghiệp tự giác đóng đầy đủ số tiền chậm đóng thì cơ quan bảo hiểm sẽ xem xét không tiến hành thanh tra.
Sự thực, cơ quan bảo hiểm chỉ đòi được tiền từ các đơn vị còn nguồn thu. Trong số danh sách các đơn vị chậm đóng bảo hiểm vừa được công bố có Công ty CP 116 - CIENCO 1 số tiền chậm đóng lên tới gần 21 tỷ đồng và kéo dài hơn 10 năm.
Mặc dù liên tục tổ chức các đoàn thanh tra tới làm việc với các đơn vị chậm đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế… và có trong tay danh sách các đơn vị chậm đóng với số tiền rất lớn nhưng số vụ việc được BHXH TP Hà Nội chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an rất ít. Kết quả, trong danh sách đơn vị chậm đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế… tháng 6/2025 gần như vẫn nguyên tên của các đơn vị được nêu trong tháng 5/2025.
Một khó khăn khác khiến cơ quan bảo hiểm chưa thể thu hồi số tiền chậm đóng BHXH là do chưa xác minh được nguồn trả nợ của doanh nghiệp. Chẳng hạn, trong danh sách các đơn vị chậm đóng bảo hiểm của BHXH TP Hà Nội có tên Công ty CP Bê tông xây dựng Hà Nội với số tiền gần 14 tỷ đồng và thời gian chậm đóng lên tới 116 tháng.
Trên đất của công ty này từng được UBND TP Hà Nội lập quy hoạch chi tiết Dự án Khu đô thị Vibex. Thời điểm năm 2020, UBND TP Hà Nội đã có quyết định phê duyệt điều chỉnh nhiệm vụ quy hoạch chi tiết khu đô thị Vibex, tỷ lệ 1/500 với quy mô 48,5ha. Theo quy định, đây phải là đất sạch phục vụ cho dự án. Trên thực tế, từ lâu tại khu đất này xuất hiện rất nhiều nhà xưởng, kho mang tên nhiều công ty khác.
Tháng 2/2025, tại Kỳ họp thứ 21 của HĐND TP Hà Nội khóa XVI, các đại biểu đã thống nhất biểu quyết thu hồi lại nhiều dự án trên địa bàn thành phố, trong đó có Dự án Khu đô thị Vibex. Cho đến thời điểm này, khu đất thuộc quy hoạch và từng là đất sản xuất của công ty vẫn tồn tại hàng chục nhà xưởng, kho hàng. Nếu đây là những nhà xưởng được Công ty cổ phần Bê tông xây dựng Hà Nội cho các đơn vị khác thuê lại thì sẽ là nguồn kinh phí không nhỏ để chi trả số tiền chậm đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế… đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà - Phó Trưởng phòng Quản lý thu và phát triển người tham gia (BHXH TP Hà Nội), việc doanh nghiệp chậm đóng tiền BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động trong việc tính thời gian làm thủ tục nghỉ hưu, mất sức, hưởng các quyền lợi về y tế.
“Nhiều câu hỏi gửi tới BHXH TP Hà Nội rằng, công ty nợ tiền BHXH, bảo hiểm y tế trong thời gian dài thì người lao động chuyển sang hình thức tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện có được không? Căn cứ Khoản 9 Điều 13 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP, ngày 17/10/2018 của Chính phủ thì công ty chưa đóng tiền thẻ bảo hiểm y tế nên người lao động chưa được gia hạn giá trị sử dụng thẻ, đồng thời không thể tham gia bảo hiểm y tế theo đối tượng hộ gia đình. Lý do, người lao động vẫn đang tham gia bảo hiểm y tế theo nhóm người lao động và sử dụng lao động tại công ty. Đây chính là thiệt thòi cho người lao động” - bà Hà nói.
Khắc Hạnh