Khóa học AI 'mọc lên như nấm' tại Trung Quốc, người lao động chìm trong nỗi lo lạc hậu

17 giờ trướcBài gốc

Vào một tối đầu tuần, số học viên tham gia buổi phát trực tuyến trên nền tảng Zhihu được giảng viên tên Eva chào đón. Cô tuyên bố sẽ dạy cho họ tất cả kỹ năng cần thiết để làm việc trong ngành AI.

Buổi phát trực tuyến kéo dài 2 giờ xoay quanh loạt chủ đề như “dự đoán token tiếp theo”, “sự chú ý tất cả những gì bạn cần”… Eva còn trình chiếu một một biểu đồ chi tiết về mức lương của kỹ sư AI từng cấp khác nhau. Người giỏi nhất nhận hơn 2 triệu nhân dân tệ (279.000 USD) mỗi năm - gấp 10 lần thu nhập trung bình của nhân viên phát triển phần mềm. Trên nhóm Wechat liên quan, người tham gia có cả nhân viên phát triển phần mềm lẫn kỹ sư máy bay không người lái bày tỏ mong muốn tìm công việc liên quan đến LLM.

“AI đem lại cơ hội tuyệt vời để người bình thường thay đổi cuộc sống. Chỉ cần sở hữu trình độ kỹ thuật tốt thì bạn sẽ kiếm được việc làm”, theo Eva. Cuối buổi học thử, cô không quên nhắc người tham gia đóng 4.980 tệ (695 USD) cho khóa học 70 giờ.

Lao động chịu áp lực phải biết sử dụng AI - Ảnh: Allison Vu/ Rest of World

Khi các công ty công nghệ Trung Quốc như Tencent, Alibaba chạy đua tuyển dụng nhân tài phát triển mô hình AI tiên tiến cùng ứng dụng mới, lao động trong ngành và sinh viên khoa học máy tính Trung Quốc cũng vội vã tìm kiếm sách, khóa học trực tuyến, chương trình đào tạo - tư vấn để học hỏi kỹ năng mà họ tin rằng có thể giúp bản thân xây dựng sự nghiệp ở lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Trung Quốc sở hữu thị trường học tập trực tuyến trị giá hàng tỉ USD. Nhiều nền tảng giáo dục cùng người có ảnh hưởng nhanh chóng nắm bắt nhu cầu tìm hiểu công nghệ mới, không ngừng chào mời khóa học về livestream, thương mại điện tử, vũ trụ ảo. Đặc biệt khóa học về AI “mọc lên như nấm” từ khi DeepSeek ra mắt đầu năm nay. Ban đầu các khóa học chỉ dạy người tham gia cách sử dụng loạt công cụ quen thuộc như ChatGPT hay Midjourney để tạo hình ảnh dựa trên câu lệnh văn bản, tuy nhiên gần đây lại chuyển hướng sang dạy kỹ năng phát triển sản phẩm được hỗ trợ bởi AI và nhận việc làm lương cao. Tất cả dùng khẩu hiệu rất thu hút chẳng hạn “Trở thành kỹ sư mô hình AI trong 100 ngày”, “Mô hình AI: Cơ hội lịch sử không thể bỏ lỡ”. Giảng viên hứa hẹn sẽ dạy mọi thứ, từ lịch sử LLM đến kỹ thuật cao cấp như tạo dữ liệu tăng cường truy xuất giúp cải thiện đầu ra của LLM.

Theo Phó giáo sư Lin Zhang (Đại học New Hampshire) chuyên nghiên cứu nền kinh tế số của Trung Quốc: “Bất kể hữu ích hay không, khóa học về AI giải quyết được nỗi lo lắng về bất ổn kinh tế. Người dân có thể không mua hàng xa xỉ, nhưng họ sẵn sàng trả tiền cho các khóa học này”.

Sự trỗi dậy của AI cùng DeepSeek ra mắt tiếp thêm sinh lực cho ngành công nghệ Trung Quốc đang gặp tình trạng sa thải hàng loạt và bị nhà nước giám sát chặt chẽ hơn trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm lại. Đầu năm nay nền tảng tìm kiếm Baidu tuyên bố 87% trong số 3.000 suất thực tập mùa hè của tập đoàn liên quan đến AI. ByteDance (sở hữu TikTok) trong tin đăng tuyển cam kết cung cấp cho chuyên gia AI đủ dữ liệu lẫn sức mạnh tính toán.

Công ty tư vấn McKinsey năm 2023 từng ước tính nhu cầu lao động về AI của Trung Quốc sẽ tăng gấp 6 lần, đạt 6 triệu vào năm 2030. Gần đây nền tảng việc làm Liepin ghi nhận trong nửa đầu năm 2025 số lượng việc làm liên quan đến AI tăng hơn 36%.

Các khóa học trực tuyến đang giúp lấp đầy khoảng trống trong giáo dục chính quy. Mặc dù nhiều trường đại học ở Trung Quốc rất nhanh chóng bổ sung chuyên ngành AI, nhưng không ít sinh viên khoa học máy tính mới tốt nghiệp cho biết họ không được thực hành về kỹ thuật LLM tiên tiến. Ngay cả người tham gia chương trình AI tại trường cũng thường phải tự bổ sung kiến thức. Trên mạng xã hội Xiaohongshu, người dùng thường xuyên trao đổi lời khuyên video hướng dẫn cũng như chiến lược phỏng vấn.

Sinh viên chuyên ngành AI Frankie Chen (thành phố Thiên Tân) chia sẻ chương trình chính quy mà anh theo học chẳng giúp chuẩn bị gì nhiều cho công việc LLM tương lai. Để giành được suất thực tập, anh dành 2 tháng đọc sách, luyện tập trên nền tảng LeetCode chuẩn bị cho phỏng vấn lập trình, đồng thời mua tài liệu từ người có ảnh hưởng qua nền tảng Zhishi Xingqiu. Chen không đăng ký bất cứ khóa học trực tuyến nào vì chúng không thể cung cấp chương trình toàn diện.

Gần đây Chen đã nhận được vị trí thực tập về công cụ AI chăm sóc khách hàng. Với sơ yếu lý lịch có vị trí này anh dự định nộp đơn xin việc toàn thời gian tại một số công ty internet hàng đầu Trung Quốc.

“Kỹ sư thiết kế giao diện hay thiết kế hệ thống nền đều sẽ bị LLM thay thế. Tôi muốn lên kế hoạch cho tương lai”, Chen chia sẻ.

Chen không hề sai lầm khi thận trọng với các khóa học trực tuyến. Hiện tại khóa học như vậy chịu rất ít sự giám sát từ chính quyền, đã xuất hiện một số khiếu nại về chất lượng giảng dạy cũng như hứa hẹn thiếu thực tế về triển vọng việc làm. Nhiều bài hướng dẫn về AI tạo sinh của chuyên gia tự xưng Li Yizhou trên Wechat và Douyin bị gỡ bỏ vào năm ngoái sau khi khách hàng phàn nàn nội dung nghèo nàn mà lại còn đầy quảng cáo.

Sinh viên khác không thận trọng như Chen. Một sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học máy tính ở tỉnh Sơn Đông cho biết mình đã trả 4.000 tệ (557 USD) cho khóa học kỹ thuật AI trực tuyến kéo dài 2 tháng. Giảng viên cung cấp hàng loạt khái niệm xoay quanh AI, nhưng cuối cùng người học lại chẳng thu được bất cứ kỹ năng thực tế nào. Sau đó chàng sinh viên này tìm đến các tài nguyên trực tuyến miễn phí khác mà anh cho là hữu ích, nhờ chúng mà anh có được công việc thiết kế ứng dụng LLM tại một công ty nhỏ ở thủ đô Bắc Kinh.

Không có ước tính chính thức về số người đăng ký các khóa học trực tuyến. Tuy nhiên vài video hướng dẫn tinh chỉnh và triển khai LLM trên nền tảng Bilibili (tương tự Youtube) thu hút hơn 1 triệu lượt xem.

Trên nhiều trang tuyển dụng, hầu như mọi ngành nghề đều tuyển vị trí liên quan đến AI. Nỗi lo tụt hậu bao trùm cả cả lao động công nghệ kì cựu, khi trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển hơn.

Một lập trình viên tại Bắc Kinh tiết lộ mọi bộ phận trong công ty mình đều đang chịu áp lực phải tích hợp AI. Lúc rảnh rỗi anh đọc sách về AI, trau dồi kỹ năng học được bằng cách xây dựng chatbot xử lý yêu cầu từ khách hàng cho tiệm mát xa. Người này chia sẻ: “Công việc của tôi cũng đang gặp rủi ro. Khi làn sóng sa thải tiếp theo ập đến, bạn sẽ có nhiều lựa chọn hơn nếu bạn đã học về AI”.

Cẩm Bình

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/khoa-hoc-ai-moc-len-nhu-nam-tai-trung-quoc-nguoi-lao-dong-chim-trong-noi-lo-lac-hau-235667.html