Màn hợp tác như 'phim hành động' giữa cá voi sát thủ và cá heo

19 giờ trướcBài gốc

Cá voi sát thủ và cá heo hông trắng phối hợp săn mồi trên biển.

Khi quan sát những cú quẫy đuôi liên hồi, nhà khoa học gần như không thể xác định điều gì đang diễn ra dưới mặt biển. Dù khi cá voi sát thủ trồi lên để thở, cá heo lao vun vút qua đầu chúng, làn nước tối đen vẫn khiến việc quan sát hành vi của những loài này trở nên bất khả thi.

Chỉ đến khi máy bay không người lái và những chiếc camera được gắn trực tiếp lên cá voi sát thủ, giới nghiên cứu mới có cái nhìn rõ hơn về sự tương tác giữa hai loài cá này. Họ bất ngờ phát hiện cá voi sát thủ phương bắc và cá heo hông trắng Thái Bình Dương lại cùng phối hợp săn mồi.

Tại British Columbia (Canada), các nhà khoa học đã ghi nhận 25 con cá voi sát thủ bám theo cá heo khi chúng lặn xuống tìm thức ăn. Nhóm tác giả nói rằng đây là lần đầu tiên giới khoa học ghi nhận hiện tượng cá voi sát thủ và cá heo hông trắng hợp tác săn mồi. Kết quả này đã được công bố trong một nghiên cứu mới trên tạp chí Scientific Reports.

Cộng tác để săn mồi

Vùng đông bắc Thái Bình Dương tồn tại ba quần thể cá voi sát thủ riêng biệt với đặc điểm hình thái, môi trường sống và chế độ ăn khác nhau. Đáng chú ý, cá voi sát thủ di cư thường ăn hải cẩu, sư tử biển, cá heo và cả cá voi lớn. Trong khi đó, cá voi sát thủ ngoài khơi - loại hiếm gặp hơn - lại chuyên ăn cá mập và cá.

Nhưng hiện tại, nhóm nghiên cứu cho biết cá voi sát thủ di cư đã tiến hóa để gần như chỉ ăn một loài duy nhất là cá hồi Chinook trưởng thành.

Cá hồi Chinook hiện nằm trong nhóm loài có nguy cơ tuyệt chủng. Điều này khiến các nhà khoa học đặt câu hỏi liệu quần thể cá voi di trú phương Bắc có đủ thức ăn để duy trì sự sống hay không.

Để tìm lời giải câu hỏi này, nhóm nghiên cứu gắn các thiết bị quan sát lên thân cá voi sát thủ ngoài khơi đảo Vancouver (British Columbia). Các thiết bị này được trang bị camera hướng về phía trước, ghi lại góc nhìn của cá voi, trong khi drone theo dõi tình trạng cơ thể từ trên cao.

Dữ liệu thu thập cho thấy cá voi sát thủ có xu hướng đi theo những con cá heo đang truy đuổi cá hồi. Theo đó, hai loài không chỉ săn cùng một con mồi trong cùng thời điểm mà còn thể hiện sự phối hợp rõ ràng.

Bà Sarah Fortune, giáo sư tại Đại học Dalhousie (Canada), nói rằng sự hỗn loạn mà bà quan sát được thực tế lại có một trật tự nhất định. Thậm chí, chúng còn duy trì khoảng cách gần nhau ở độ sâu khoảng 60 m, trong điều kiện gần như không có ánh sáng.

Các bản ghi âm dưới nước cũng cho thấy cả hai loài đều sử dụng sóng siêu âm. Điều này có thể cho thấy cá heo và cá voi sát thủ đang nghe lén tín hiệu của nhau. Dù cần thêm bằng chứng để xác nhận đây là một dạng giao tiếp liên loài, giới khoa học vẫn tin rằng dư luận sẽ rất quan tâm nếu giả thuyết này được chứng minh.

Cá heo hông trắng được lợi khi đi săn cùng cá voi sát thủ. Ảnh: National Geographic.

Khoa học nói gì?

Nguyên nhân khiến cá voi sát thủ và cá heo hông trắng hợp tác săn mồi hiện vẫn chưa được xác định, song các nhà khoa học tin rằng sự kết hợp này mang lại lợi ích cho cả hai bên.

Giáo sư Ari Friedlaender tại Đại học California, Santa Cruz (Mỹ) cho biết trong tự nhiên, việc cộng sinh là lời giải thích hợp lý nhất cho việc hai nhóm động vật khác biệt chọn cách hợp tác cùng nhau.

Trong bối cảnh nguồn thức ăn suy giảm, sự phối hợp này có thể càng trở nên cần thiết.

“Càng nhiều cá thể tìm kiếm thức ăn thì cơ hội càng cao. Săn mồi cùng nhau giúp tăng lượng thức ăn mà mỗi cá thể thu được", giáo sư Friedlaender nói với National Geographic.

Về trường hợp của cá voi sát thủ và cá heo hông trắng, các nhà khoa học nói họ rất khó xác định bản chất của mối quan hệ này.

Một giả thuyết từng được đưa ra là cá heo cảm thấy an toàn hơn khi ở gần các loài săn thú có vú như cá voi sát thủ. Nhà sinh thái biển Josh McInnes, người không tham gia nghiên cứu, thậm chí từng nghi ngờ cá heo chỉ đơn giản là “làm phiền” cá voi sát thủ. Tuy nhiên, nghiên cứu không ghi nhận hành vi đối kháng giữa hai loài này.

Ngoài phát hiện liên quan sự hợp tác giữa cá voi và cá heo, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh thêm một vấn đề khác là cá hồi Chinook hiện chịu nhiều mối đe dọa từ nhiệt độ nước tăng, mực nước sông sinh sản suy giảm cho đến tình trạng đánh bắt quá mức.

Sự suy giảm của loài này có thể tạo ra hiệu ứng dây chuyền trong toàn bộ chuỗi thức ăn biển.

Nếu các nghiên cứu sau này cho thấy cá voi sát thủ và cá heo hợp tác săn mồi thường xuyên hơn trong điều kiện khan hiếm thức ăn, điều đó có thể đặt ra yêu cầu siết chặt hơn các biện pháp bảo tồn nhằm bảo vệ nguồn cá hồi và các loài phụ thuộc vào chúng.

Thái An

Nguồn Znews : https://znews.vn/khoa-hoc-phat-hien-man-hop-tac-hiem-co-giua-ca-voi-sat-thu-va-ca-heo-post1611442.html