Cạnh tranh khốc liệt
Ba trường chuyên top đầu tại TPHCM gồm THPT chuyên Lê Hồng Phong, THPT chuyên Trần Đại Nghĩa và Phổ thông Năng Khiếu (Đại học Quốc gia TPHCM) luôn có tỷ lệ “chọi” vào lớp 10 cao và gia tăng qua từng năm. Trong đó, Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong duy trì vị trí dẫn đầu về mức độ cạnh tranh. Năm 2024, trường có 770 chỉ tiêu nhưng thu hút tới 4.210 nguyện vọng 1, tương đương tỷ lệ chọi 1/5,5. Các năm trước đó, tỷ lệ này lần lượt là 1/5,42 vào năm 2023 và 1/5,8 vào năm 2022.
Thí sinh thi vào Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐH Quốc gia TPHCM). Ảnh: A.N
Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa giữ tỷ lệ chọi ổn định. Cụ thể, năm 2024 trường có 455 chỉ tiêu nhưng nhận tới 1.864 hồ sơ đăng ký nguyện vọng 1, tỷ lệ 1/4,1. Năm 2023, tỷ lệ này là 1/4,65 và năm 2022 là 1/4,6. Năm 2024, Trường Phổ thông Năng Khiếu (Đại học Quốc gia TPHCM) có tỷ lệ chọi cao kỷ lục trong 6 năm trở lại đây. Trường tuyển 595 chỉ tiêu nhưng nhận tới 3.843 hồ sơ đăng ký, tỷ lệ chọi là 1/6,5. Năm 2023, tỷ lệ này là 1/5 và năm 2022 là 1/3,9.
Ông Hồ Tấn Minh, Chánh Văn phòng Sở GD&ĐT TPHCM, cho biết hiện TPHCM chưa có đề án mở thêm trường chuyên mới, nhưng trong tương lai sẽ nghiên cứu nếu điều kiện về đất đai và xây dựng trường lớp cho phép.
Từ năm học 2025-2026, TPHCM dừng tuyển sinh 22 lớp 10 chuyên tại các trường THPT đại trà như Nguyễn Thượng Hiền, Gia Định, Nguyễn Hữu Huân và Mạc Đĩnh Chi. Song song đó, lần đầu tiên cả ba trường chuyên cùng lúc tuyển sinh trên phạm vi cả nước chứ không chỉ riêng TPHCM. Điều này dấy lên lo lắng số lượng hồ sơ đăng ký vào các trường chuyên sẽ tăng cao trong năm học này, dẫn đến cuộc cạnh tranh vốn đã khốc liệt nay càng khốc liệt hơn.
Đánh giá về kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 chuyên tại TPHCM năm nay, bà Nguyễn Minh Bạch Lan, Phó chánh Văn phòng Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) TPHCM, cho biết ba trường chuyên đã có những đóng góp to lớn trong đào tạo học sinh giỏi, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho thành phố và khu vực. Việc cho phép tuyển sinh toàn quốc sẽ mở rộng cơ hội cho học sinh xuất sắc các địa phương tiếp cận môi trường giáo dục chất lượng cao tại TPHCM, không còn bị giới hạn bởi địa lý. Đồng thời, việc này sẽ thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh, nâng cao chất lượng đầu vào và tiếp tục khẳng định uy tín của các trường chuyên TPHCM trong hệ thống giáo dục phổ thông.
Tuy nhiên, bà Lan trấn an phụ huynh và thí sinh không nên quá áp lực trước tỷ lệ chọi dự đoán có thể cao. “Tỷ lệ này chỉ mang tính tham khảo về số lượng đăng ký. Quan trọng là các em cần xác định năng lực, sở trường của mình, giữ tâm lý ổn định, ôn luyện chắc kiến thức và tin vào bản thân”, bà Lan chia sẻ.
Cần lượng sức mình
Lãnh đạo một trường THCS tại TP Thủ Đức (TPHCM) tiên lượng thi vào lớp 10 chuyên năm học này tại TPHCM có thể sẽ rất “căng”. Vị này cho rằng tuy mở rộng cửa với học sinh các tỉnh, thành khác nhưng số lượng các em đăng ký vào 3 trường chuyên sẽ không quá nhiều. Do đó, tỷ lệ chọi có thể tăng nhẹ chứ không đột biến. Tuy vậy, đây là năm học đầu tiên lứa học sinh học Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 thi tuyển lớp 10, do đó đề thi sẽ tạo nhiều bất ngờ khiến thí sinh gặp nhiều áp lực.
Theo ông, đã xác định thi vào trường chuyên, học sinh lẫn phụ huynh đã chuẩn bị một kế hoạch ôn tập dài hơi từ đầu năm học. Do đó, vào thời điểm nước rút chỉ còn vài tuần nữa là bước vào kỳ thi, học sinh nên giữ tâm lý thoải mái, nhẹ nhàng, ôn tập kiến thức trọng tâm chứ không học nhồi nhét. “Các em nên tham khảo điểm chuẩn của trường mình đăng ký dự thi rồi dựa vào kết quả học lực cuối năm, điểm của các kỳ thi thử để chọn nguyện vọng. Phụ huynh cũng nên cân nhắc học lực của con để lựa chọn môi trường học phù hợp với khả năng, không nên bằng mọi giá cho con thi vào trường chuyên, lớp chọn”, người này nói.
Bà Hứa Thị Diễm Trâm, Hiệu trưởng Trường THCS Hà Huy Tập (quận Bình Thạnh, TPHCM), đánh giá thí sinh tham dự kỳ thi lớp 10 năm nay là lứa học sinh đầu tiên học theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Đặc biệt, các em từng trải qua thời gian dài học trực tuyến trong năm lớp 6 do dịch bệnh COVID-19, ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình tiếp thu và kỹ năng học tập.
Theo bà Trâm, khi học chương trình mới, việc đánh giá học sinh linh hoạt hơn, thông qua các dự án chứ không chỉ dựa vào bài kiểm tra truyền thống. Do vậy, việc thi vào trường chuyên là cơ hội tốt để các em thử sức, nhưng các em cũng cần có sự tính toán hợp lý ở nguyện vọng thường, nhằm chọn môi trường phù hợp nếu không trúng tuyển chuyên. Về kỹ năng ôn tập môn chuyên, bà Trâm lưu ý học sinh cần tự học, tự hệ thống kiến thức để có thể xử lý được nhiều dạng đề, bởi kỳ thi năm nay không có đề tham khảo, không thể ôn theo ba-rem như trước. “Các em không nên quá đặt nặng áp lực bằng mọi giá phải đậu trường chuyên, nên xem đây là một cuộc thử sức mình. Trường chuyên không phải là cánh cửa duy nhất, nếu chẳng may trượt các em vẫn được học ở những môi trường có chất lượng đào tạo rất tốt”, bà Trâm nói.
Anh Nhàn