Tôn vinh trí tuệ Việt, lan tỏa giá trị của những công trình khoa học xuất sắc
Ông Nguyễn Văn Khải, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông, Bộ KH&CN cho biết, đây là hai giải thưởng cao quý nhất của Đảng và Nhà nước, dành cho các công trình khoa học - công nghệ xuất sắc, có giá trị lớn về mặt khoa học và hiệu quả thiết thực đối với đời sống xã hội, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh.
Theo Bộ KH&CN, từ năm 1996 đến nay, Nhà nước đã tổ chức 6 đợt xét và trao tặng hai giải thưởng này. Đợt 1 ghi nhận 33 công trình, cụm công trình được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh. Đợt 2 có 92 công trình được trao thưởng, gồm 21 Giải thưởng Hồ Chí Minh và 71 Giải thưởng Nhà nước. Đợt 3 trao thưởng cho 55 công trình (13 Giải thưởng Hồ Chí Minh và 42 Giải thưởng Nhà nước); đợt 4 trao cho 32 công trình (12 Giải thưởng Hồ Chí Minh và 20 Giải thưởng Nhà nước). Đợt 5 ghi nhận 16 công trình, gồm 9 Giải thưởng Hồ Chí Minh và 7 Giải thưởng Nhà nước. Ở đợt gần nhất - đợt 6, có 29 công trình được trao thưởng, gồm 12 Giải thưởng Hồ Chí Minh và 17 Giải thưởng Nhà nước (không tính công trình thuộc danh mục bí mật nhà nước).
Chủ trương tôn vinh thành tựu khoa học và phát triển đội ngũ trí thức luôn được Đảng và Nhà nước đặc biệt coi trọng. Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị khẳng định vai trò tiên phong của trí thức khoa học - công nghệ trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua cũng tạo hành lang pháp lý thuận lợi thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng kết quả khoa học, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo. Trong bối cảnh đó, việc ghi nhận và tôn vinh các công trình khoa học thông qua hai giải thưởng danh giá càng có ý nghĩa đặc biệt: vừa tri ân những đóng góp xuất sắc, vừa truyền cảm hứng sáng tạo cho thế hệ các nhà khoa học tiếp theo.
Đối với đợt xét tặng thứ 7, Bộ KH&CN cho biết tiến độ triển khai tại các cấp đã được quy định cụ thể. Hội đồng cấp cơ sở sẽ tổ chức xét tặng từ ngày 1/12/2025 và hoàn thành trước 31/12/2025. Hội đồng cấp Bộ sẽ hoàn thành trước ngày 15/4/2026.
Về tiếp nhận hồ sơ cấp Nhà nước, Bộ KH&CN sẽ nhận đến 17h ngày 08/5/2026 đối với hồ sơ thường và đến 17h ngày 15/5/2026 đối với hồ sơ mật. Công tác xét chọn của Hội đồng cấp Nhà nước sẽ diễn ra từ tháng 6/2026 và dự kiến hoàn thành trong tháng 9/2026.
Tiến độ tại Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước cũng được ấn định, với hạn chót hoàn thành xét tặng vào ngày 30/8/2026. Hội đồng cấp Nhà nước hoàn thành trong tháng 9/2026 và dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ kết quả vào cuối tháng 11/2026.
Lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH&CN đợt 7 dự kiến diễn ra vào ngày 2/9/2027, thời điểm có ý nghĩa đặc biệt nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh, qua đó tôn vinh xứng đáng những cống hiến của đội ngũ nhà khoa học Việt Nam.
Để chuẩn bị cho đợt xét tặng lần thứ 7, Bộ KH&CN đã chủ động xây dựng kế hoạch, ban hành hướng dẫn và tổ chức hai hội thảo tại TP HCM và Hà Nội nhằm làm rõ tiêu chí, quy trình xét chọn. Các hoạt động này thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự quan tâm của các cơ quan, tổ chức đối với hai Giải thưởng cấp Nhà nước, đồng thời là cơ sở quan trọng để Bộ KH&CN hoàn thiện phương án tổ chức trong thời gian tới.
Nguyệt Thương