Trước tình hình đó, thành phố cần tiếp tục đầu tư mở rộng các dự án giao thông lớn, nhất là tại các nút cửa ngõ, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội theo yêu cầu của bối cảnh không gian mới.
Hàng ngày trên trục quốc lộ 13, hướng từ giáp ranh Bình Dương (cũ) vào trung tâm TP.HCM, nhiều người không khỏi ngán ngẩm khi mất hơn cả tiếng đồng hồ để đi qua đoạn đường chỉ 5 km.
Quốc lộ 1 ở cửa ngõ Miền Tây của TP.HCM
Tương tự là trục Quốc lộ 1 nay là tuyến Đỗ Mười, Lê Đức Anh, Lê Khả Phiêu – tuyến huyết mạch kết nối giao thương từ miền Đông về miền Tây cũng lâm vào cảnh khó, khi người dân phải len lỏi giữa dòng xe tải, xe container để di chuyển.
“Con đường từ Bình Dương đi Quốc lộ 13 vào Sài Gòn là ngán ngẩm lắm. Đi một đoạn có 5 km thôi, đi đúng giờ mà kẹt xe gần một tiếng rưỡi đồng hồ mới qua được”.
“Nếu mà mở rộng được quốc lộ 13, Thành phố giải quyết được nhiều thứ nên là người dân cũng mong muốn điều đó”.
“Các tuyến Lê Đức Anh, Lê Khả Phiêu, Đỗ Mười lưu lượng phương tiện rất lớn, trong đó có phương tiện vận tải hàng hóa, vận tải hành khách, xe cá nhân tham gia trên tuyến này rất lớn. Nên tình hình diễn biến trên các tuyến cũng khá phức tạp”.
Có thể thấy, tình trạng ùn tắc ở các khu vực cửa ngõ vừa ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân, vừa gây “điểm nghẽn” cho sự phát triển kinh tế của thành phố. Để giảm ùn tắc, thành phố đang đẩy nhanh tiến độ một số dự án cửa ngõ như Vành đai 2, Vành đai 3, nút giao An Phú, nút giao Mỹ Thủy.
Ông Đỗ Diệp Gia Hợp - Phó Trưởng Phòng Phòng bảo trì khai thác công trình giao thông, Sở Xây dựng TP.HCM cho biết: “Các dự án Vành đai 2, Vành đai 3, nút giao Mỹ Thủy, nút giao An Phú là các dự án trọng điểm của thành phố, được lãnh đạo thành phố rất quan tâm thường xuyên đi kiểm tra, đôn đốc. Mặc dù các dự án gặp rất nhiều khó khăn trong các khâu mặt bằng, công nghệ mới, tuy nhiên chủ đầu tư và Sở Xây dựng rất tích cực và nỗ lực, cố gắng hoàn thành sớm các dự án đưa vào sử dụng để giảm bớt tình trạng kẹt xe”.
Theo kế hoạch, dự án xây dựng đường Vành đai 2 đoạn 1 và đoạn 2 dự kiến khởi công tháng 11/2025, hoàn thành năm 2027; dự án mở rộng đường nối cao tốc TP.HCM – Long Thành (đoạn từ nút giao An Phú đến Vành đai 2) dự kiến khởi công cuối tháng 10/2025, hoàn thành năm 2026.
Dự án xây dựng nút giao thông An Phú đang triển khai thi công, dự kiến thông xe nhánh cầu vượt N2 trước ngày 31/12/2025, thông xe hầm chui HC1-02 trước ngày 15/1/2026, hoàn thành dự án vào tháng 9/2026. Riêng dự án mở rộng Xa Lộ Hà Nội và Quốc lộ 1 (đoạn từ Ngã ba Trạm 2 cũ đến nút giao Tân Vạn) đang thực hiện các thủ tục liên quan đến điều chỉnh dự án; do vướng mắc liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, dự kiến hoàn thành toàn bộ dự án năm 2027.
Ngoài các dự án trên, ông Đỗ Diệp Gia Hợp cho biết thêm: “Dự án quốc lộ 13 từ cầu Bình Triệu đến ranh Bình Dương cũ, dự án nâng cấp mở rộng Quốc lộ 1 từ đường Kinh Dương Vương đến giáp ranh Long An nay là Tây Ninh, dự án cải tạo nâng cấp quốc lộ 22 từ An Sương đến Vành đai 3 và nâng cấp trục bắc - nam từ đường Nguyễn Văn Linh đến cao tốc Bến Lức - Long Thành là những dự án đang thực hiện theo cơ chế đặc thù của Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội. Hiện Sở Xây dựng phối hợp chủ đầu tư đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng để sớm khởi công, dự kiến hoàn thành chậm nhất cuối năm 2028”.
Trước giải pháp của ban ngành thành phố, PGS. TS Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội TP.HCM, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cũng đồng tình, để bứt phá phát triển hạ tầng, thành phố cần tận dụng cơ chế đặc thù của Nghị quyết 98/2023, đưa thành phố phát triển nhanh, mạnh và bền vững trong thời gian tới: “Với chính sách cơ chế đặc thù cho 7 lĩnh vực. Chính Nghị quyết 98 đã mở ra nhiều không gian mới cho thành phố, đồng thời cho thành phố thêm nhiều cơ chế, thể chế giúp thành phố vượt qua thách thức, khó khăn và phát triển. Chúng ta nhìn kết quả phát triển của thành phố cũng nhận thấy điều đó, như vậy đóng góp đó là rất lớn. Và chúng ta có được đường vành đai 3 là nhờ Nghị quyết 98”.
Trong thời gian chờ thi công các công trình giao thông, Sở Xây dựng cũng đã phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông thành phố nghiên cứu tổ chức giao thông trên hệ thống hạ tầng giao thông hiện có, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất tình hình ùn tắc giao thông trên địa bàn.
Thượng tá Nguyễn Thị Thanh Nga - Phó Trưởng phòng Cảnh sát giao thông, Công an TP.HCM thông tin: “Chúng tôi đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Thứ nhất, tăng cường tuần tra, bố trí lực lượng điều tiết giao thông trực tiếp vào các khung giờ cao điểm cũng như trên các tuyến đường thường xuyên ùn tắc. Thứ hai, đề xuất lắp đặt thêm hệ thống camera giám sát để cảnh báo, phát hiện và xử lý kịp thời các tình huống bất thường. Thứ ba, đề xuất cải tạo hạ tầng tại các điểm đen, đồng thời điều chỉnh đèn tín hiệu, lắp đặt biển báo để giảm nguy cơ va chạm. Chúng tôi cũng xây dựng phương án phân luồng từ xa, không để xảy ra tình trạng ùn ứ cục bộ; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ AI trong công tác tuyên truyền người dân bảo đảm an toàn giao thông”.
Khơi thông cửa ngõ TP.HCM: Tận dụng đặc thù để bứt phá
Thời gian qua, nhiều dự án hạ tầng giao thông đã được TP.HCM triển khai và đưa vào sử dụng, góp phần kết nối giao thông, liên kết vùng để khơi thông phát triển kinh tế. Có thể kể đến là các dự án hầm chui Nguyễn Văn Linh – Nguyễn Hữu Thọ, cầu Ba Son, đường nối Trần Quốc Hoàn – Phan Thúc Duyện, đường song hành Quốc lộ 50 (giai đoạn 1),…
Đặc biệt, việc đưa vào vận hành nhà ga T3, tuyến đường sắt đô thị metro số 1, đã đánh dấu mốc quan trọng trong việc phát triển mạng lưới hạ tầng đô thị.
Dù đạt được nhiều bước tiến quan trọng, song hạ tầng vẫn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng nhu cầu cũng như tương xứng với vị thế và tiềm năng phát triển của thành phố. Năm 2025 là năm của những dự án kết nối liên vùng như các tuyến vành đai, cao tốc, nút giao thông trọng điểm và các tuyến cửa ngõ huyết mạch. Chưa kể sau hợp nhất, nhu cầu kết nối hạ tầng, kết nối vùng, các khu kinh tế, cảng biển, sân bay càng trở nên cấp thiết.
Hiểu rõ điều này, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ 1 nhiệm kỳ 2025-2030 vừa qua, thành phố định hướng kiến trúc lại không gian phát triển theo tư duy đa cực – tích hợp – siêu kết nối; huy động tối đa nguồn lực đầu tư xây dựng kết nối hạ tầng phát triển đồng bộ, hiện đại. Trên cơ sở đó, thành phố sẽ triển khai và đưa vào khai thác nhiều dự án hạ tầng giao thông cửa ngõ quan trọng, nhằm tháo gỡ ùn tắc và hoàn thiện hạ tầng trở thành trục động lực phát triển.
Từ sự thành công của dự án Vành đai 3 và tuyến metro số 1 cho thấy, vai trò của Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội đã giúp khơi thông thủ tục đầu tư, khơi dậy tiềm năng, nguồn lực xã hội, tạo thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng, góp phần đẩy nhanh tiến độ các dự án.
Có thể thấy năm 2024 là năm của “quả ngọt đầu mùa” từ Nghị quyết 98. Khi một cơ chế đặc thù đã đi vào cuộc sống, tạo được sự đồng thuận cao trong xã hội, đây là thời điểm mấu chốt để thành phố tận dụng cơ hội và nguồn lực từ cơ chế đặc thù Nghị quyết 98 để “bứt tốc” đầu tư mở rộng các tuyến cửa ngõ theo hình thức BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao) hay phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), sớm đưa các dự án về đích đúng hẹn.
Đồng thời, thành phố kiến nghị Trung ương tiếp tục sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 trong thời gian tới. Nhất là trong bối cảnh một siêu đô thị mới như TP.HCM, rất cần một thể chế để giải quyết công việc một cách linh hoạt, nhanh chóng và tiết kiệm thời gian nhất.
Về giải quyết ùn tắc giao thông trước mắt, thành phố tiếp tục rà soát, nghiên cứu tổ chức phân luồng, điều chỉnh đèn tín hiệu, ứng dụng công nghệ trong quản lý, điều hành giao thông hay tăng cường lực lượng điều tiết trực tiếp tại các “điểm nóng” về giao thông. Về lâu dài, phát triển hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn, hiện đại là giải pháp căn cơ góp phần giải quyết triệt để bài toán kẹt xe, tạo đòn bẩy phát triển bền vững.
Đồng thời, theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm trước kỳ Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM mới đây, thành phố phải giải quyết 4 nhiệm vụ cấp bách trong nhiệm kỳ tới, trong đó có ùn tắc giao thông, nhằm tạo động lực phát triển tương xứng với vai trò là “đầu tàu kinh tế”, cũng như sự kỳ vọng của nhân dân cả nước.
Trúc Thủy/VOV- Giao thông