Ảnh minh họa
Mới đây, tại cuộc làm việc cho ý kiến dự thảo Luật, lãnh đạo Ủy ban Công tác ĐBQH của Quốc hội lo ngại khi đánh giá hoạt động quản lý hóa chất vẫn còn lỏng lẻo. Hóa chất xả thải ra môi trường, hóa chất trong thực phẩm bán tràn lan. Nguyên nhân một phần do đầu mối quản lý chưa chặt chẽ, chưa làm tốt phân công, quản lý trong lĩnh vực này.
Có thể lấy ví dụ tệ trạng giá đỗ ngâm, tẩm trong chất cấm 6- Benzylaminopurine được công an phát hiện tại hàng loạt địa phương, từ Đắk Lắk, Nghệ An, Yên Bái... Cũng tương tự như một số người nấu rượu cho thuốc trừ sâu vào để tăng nồng độ; một số người làm giá đỗ sử dụng 6- Benzylaminopurine giúp giá đỗ to, mập, ngắn rễ và đẹp mắt để bán thu lợi nhuận cao.
Hay tại TP HCM, công an mới đây cũng đã triệt phá đường dây buôn bán độc chất xyanua tiếp tay cho một số đối tượng, tổ chức gây án, hủy hoại môi trường… Xảy ra những vụ “đầu độc” người tiêu dùng và thiên nhiên này, trước tiên do ý thức tồi tệ của một số người sản xuất. Nhưng cũng cần phải đặt ra vấn đề tại sao những đối tượng xấu lại mua được hóa chất một cách dễ dàng như vậy?
Việc sử dụng hóa chất để bảo quản trái cây, thực phẩm cũng diễn biến rất phức tạp. Một ĐBQH nêu ý kiến đã từng tự thí nghiệm trên một số loại quả mua tại siêu thị, kết quả cho thấy có những quả táo không cần để vào tủ lạnh, chỉ để bên ngoài, nhưng “mấy tháng cũng không hỏng”. “Ngày xưa, trái cây chỉ để ở ngoài vài ngày là nhũn, ủng, ruồi nhặng bâu đầy. Nhưng trái cây ngâm tẩm hóa chất bảo quản, ruồi nhặng còn không muốn bâu”, ĐBQH này nói và đặt câu hỏi trách nhiệm của cơ quan nào khi để tệ trạng này xảy ra?
Dự thảo Luật Hóa chất sửa đổi hiện đang hướng tới quản lý hóa chất trong toàn bộ vòng đời, từ khi hóa chất được tạo ra hoặc đưa vào Việt Nam với mức độ chặt chẽ; siết chặt biện pháp kiểm tra với hoạt động nhập khẩu hóa chất cần KSĐB, dịch vụ tồn trữ hóa chất cần KSĐB. Tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần KSĐB phải đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng trên cơ sở dữ liệu; đặc biệt quan tâm công tác hậu kiểm nhằm hạn chế mức thấp nhất việc hóa chất bị sử dụng sai mục đích.
Tuy nhiên, một vấn đề cần đặc biệt lưu ý, là theo quy định hiện nay, một loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do nhiều Bộ cùng quản lý, dẫn tới tình trạng “lọt lưới” DN khai báo không trung thực mục đích sử dụng. Vì vậy, nhiều ý kiến đề nghị cần nghiên cứu phương án giao một đầu mối quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh với hóa chất cần KSĐB. Quản lý sử dụng hóa chất cần KSĐB không chỉ phải cực kỳ chặt chẽ; mà còn phải theo nguyên tắc kinh tế xanh, tuần hoàn, bảo đảm phát triển bền vững và không ảnh hưởng sức khỏe con người; khi đó mới tránh được những mặt trái chết người của hóa chất.
Bùi Chánh Yên