Siêu âm phát hiện các bất thường ở tuyến tụy
Bệnh khó xác định
Mới đây bé L.N.H, 15 tuổi, ở Dầu Tiếng, được gia đình đưa đến Bệnh viện Mỹ Phước, TP.Bến Cát trong tình trạng đau bụng quằn quại, kéo dài, mệt mỏi và bỏ ăn. Gia đình bé L.N.H cho biết: “Ban đầu tưởng con chỉ bị rối loạn tiêu hóa do ăn uống. Nhưng khi thấy con đau bụng dữ dội, không ăn uống được, chúng tôi rất lo lắng và quyết định đưa con đến bệnh viện”.
Với kinh nghiệm chuyên môn và sự nhạy bén trong chẩn đoán, các bác sĩ khoa nhi Bệnh viện Mỹ Phước đã nhanh chóng thực hiện chỉ định xét nghiệm men tụy, kết hợp siêu âm bụng. Kết quả phát hiện, bé mắc viêm tụy cấp.
Trước đó Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.Hồ Chí Minh cũng tiếp nhận bệnh nhi ở TP.Dĩ An trong tình trạng nguy kịch liên quan đến bệnh viêm tụy cấp. Theo lời kể của gia đình, trẻ bị tiền sử viêm tụy cấp, nhiễm toan ống thận. Một ngày trước khi phát bệnh, bé có biểu hiện đau bụng dữ dội, nôn nhiều, mệt lả, da tái nên gia đình cho trẻ nhập viện.
Tại khoa cấp cứu, bác sĩ nhanh chóng chẩn đoán trẻ bị viêm tụy cấp, nhiễm toan ống thận, hạ kali, rối loạn nhịp tim và được cấp cứu, điều trị tích cực. Các bác sĩ cho bé nhịn ăn, nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch, bù điện giải, sử dụng kháng sinh toàn thân, thuốc giảm tiết axit dịch vị. Sau điều trị, các chỉ số sinh tồn của bé được cải thiện rất tốt, sức khỏe dần bình phục.
Bác sĩ Dương Tấn Tài, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh, chia sẻ: “Viêm tụy cấp là bệnh lý tiêu hóa, bệnh nhân thường phải nhập viện. Bệnh không có biểu hiện rõ ràng, nguy cơ tử vong cao. Độ nghiêm trọng của bệnh có thể từ mức độ nhẹ đến nặng, mà đặc trưng là biến chứng toàn thân, suy đa tạng và đe dọa tính mạng nếu phát hiện muộn và không được xử trí kịp thời. Nhiều người cho rằng viêm tụy cấp chỉ gặp ở người lớn do uống bia rượu, nhưng thực tế bệnh viêm tụy cũng xảy ra ở trẻ em và có dấu hiệu không rõ ràng. Nếu chậm phát hiện, không đưa trẻ tới bệnh viện kịp thời trẻ sẽ phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong”.
Vì sự nguy hiểm và hậu quả nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ Tài đặc biệt khuyến cáo: “Khi trẻ có dấu hiệu đau bụng, cần cho trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa nhi chẩn đoán bệnh, nhập viện sớm để có biện pháp điều trị kịp thời. Hoặc khi bé có triệu chứng nôn ói nhiều, cha mẹ cảm thấy lượng trẻ ói ra nhiều hơn lượng trẻ ăn vào, cần sớm đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất tránh biến chứng nguy hiểm”.
Ca viêm tụy tại Bệnh viện Mỹ Phước, TP.Bến Cát
Các triệu chứng của bệnh
Thống kê, hiện tỷ lệ tử vong của bệnh viêm tụy cấp từ 5 - 15%, tùy thuộc vào nguyên nhân, tuổi và bệnh đi kèm.
Tuyến tụy là một cơ quan của hệ tiêu hóa, tiết ra các men tiêu hóa giúp tiêu hóa các chất đường, đạm và mỡ từ thức ăn. Theo các chuyên gia y tế, có khoảng 10-30% tổng số ca bị viêm tụy cấp ở trẻ do mắc bệnh lý về đường mật như: Bị sỏi túi mật, sỏi nhỏ và cặn bùn đường mật, tắc nghẽn bóng Vater.
Triệu chứng điển hình của viêm tụy cấp là đau bụng đột ngột, thường xuất hiện sau bữa ăn, nhất là bữa ăn có nhiều mỡ. Vị trí đau trên rốn, vùng thượng vị hoặc 1/4 trên bên trái, cơn đau bụng vùng thượng vị dữ dội, liên tục, người bệnh phải gập người để đỡ đau. Biểu hiện đau bụng dễ nhầm với các bệnh lý thông thường khác.
Theo một nghiên cứu ở Bệnh viện Nhi Trung ương cho thấy: Vị trí đau bụng thường gặp nhất là vùng thượng vị (46%), vị trí quanh rốn là 44%. Triệu chứng nôn chiếm 83,6% đối tượng nghiên cứu, còn triệu chứng phản ứng thành bụng là 34%, triệu chứng trướng bụng 39,6%.
Biểu hiện của bệnh nhân viêm tụy cấp nặng như: Vẻ mặt mệt mỏi, lừ đừ, môi khô, lưỡi bẩn; dấu hiệu mất nước (môi khô, khát nhiều, mắt trũng); dấu hiệu sốc (tay chân lạnh, huyết áp thấp, mạch nhanh); suy hô hấp (mệt khó thở, SpO2 giảm); da đổi màu xanh tím vùng quanh rốn hoặc da đổi màu xanh tím vùng hông trong viêm tụy thể xuất huyết; tràn dịch màng phổi.
Nguyên nhân dẫn đến viêm tụy cấp bao gồm: Uống rượu; dùng một số loại thuốc; tổn thương vùng bụng; béo phì; sỏi mật; đái tháo đường; tiền sử gia đình có người mắc bệnh viêm tụy; dị tật bẩm sinh; rối loạn di truyền; nhiễm ký sinh trùng; viêm mạch; nhiễm vi rút, vi khuẩn; bệnh mỡ máu (tăng triglyceride máu); nồng độ canxi trong máu cao (tăng canxi huyết); bệnh ung thư tuyến tụy; bệnh xơ nang.
Một số biện pháp phòng ngừa viêm tụy cấp
-Chế độ ăn uống lành mạnh: Cung cấp cho trẻ một chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất xơ và ít chất béo. Tránh cho trẻ ăn quá nhiều thức ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, hoặc đồ ăn nhanh, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ viêm tụy. Trẻ cần uống đủ nước để duy trì sự cân bằng dịch trong cơ thể (trẻ nặng 10kg cần một lít nước/ngày, kể cả sữa, trẻ nặng hơn 10kg thì mỗi kg thêm 50 ml nước).
-Tránh sử dụng thuốc không cần thiết: Một số loại thuốc có thể gây ra viêm tụy ở trẻ em, phụ huynh không tự ý cho trẻ uống thuốc, đặc biệt là các loại thuốc như corticosteroids hoặc thuốc chống động kinh, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
-Giảm tiêu thụ rượu và chất kích thích
-Tránh chấn thương vùng bụng:Bảo vệ trẻ khỏi các chấn thương vùng bụng, đặc biệt là trong các hoạt động thể thao, chấn thương có thể làm tổn thương tụy và gây ra viêm tụy.
-Ngăn ngừa nhiễm trùng và viêm tụy do vi rút
-Kiểm soát và điều trị các bệnh lý tiềm ẩn; kiểm soát bệnh sỏi mật hoặc các vấn đề về mật (nếu có).
-Theo dõi và chăm sóc sức khỏe định kỳ.
KIM HÀ