Cán bộ y tế phun hóa chất phòng chống dịch bệnh tại Hà Nội.
Phó Cục trưởng Phòng bệnh (Bộ Y tế) Võ Hải Sơn cho biết: Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi-rút Chikungunya (CHIKV) gây ra. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày và hoạt động mạnh nhất vào sáng sớm và chiều muộn. Bệnh có biểu hiện đặc trưng là sốt cao (khởi phát đột ngột trên 38,5 độ C), thường kèm theo đau khớp dữ dội.
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khác bao gồm: Cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban… Ngoài ra, các triệu chứng tương tự như đối với bệnh sốt xuất huyết Dengue nhưng dấu hiệu đau và sưng khớp thường có biểu hiện rõ hơn (bệnh sốt xuất huyết Dengue thường có dấu hiệu xuất huyết nhiều hơn). Người dân không nên tự chẩn đoán, điều trị tại nhà; khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, phải đến ngay cơ sở y tế nơi gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời.
Đáng chú ý, nhóm bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn bao gồm cả trẻ sơ sinh bị mắc bệnh khi sinh từ mẹ bị mắc bệnh hoặc bị mắc bệnh trong những tuần sau sinh, người lớn có bệnh lý nền. Hiện không có thuốc kháng vi-rút đặc hiệu để điều trị bệnh Chikungunya, cho nên việc điều trị chủ yếu nhằm giảm các triệu chứng, bao gồm thuốc giảm đau khớp và thuốc hạ sốt. Các triệu chứng của Chikungunya xuất hiện từ 4-8 ngày (dao động từ 2-12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Hầu hết các triệu chứng thường tự mất trong vòng từ 2-7 ngày.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh Chikungunya được ghi nhận lần đầu năm 1952 tại Tanzania. Ngày 22/7/2025 vừa qua, Tổ chức Y tế Thế giới đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của bệnh Chikungunya với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo trên Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte. Các đợt bùng phát này đã lan sang một số khu vực của châu Phi, Nam Á, châu Âu. Đáng chú ý, theo thông báo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), đợt bùng phát Chikungunya tại tỉnh Quảng Đông đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc bệnh trong nửa đầu năm 2025.
Đây là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. Tất cả các trường hợp được báo cáo đều ở mức độ nhẹ, không có trường hợp nghiêm trọng hoặc tử vong. Tại Singapore từ đầu năm đến ngày 2/8 cũng đã ghi nhận 17 ca sốt do vi-rút Chikungunya (cùng kỳ năm 2024 có 8 ca); trong đó, ít nhất 13 trường hợp từng đi tới những vùng đang bùng phát dịch ở nước ngoài.
Tại Việt Nam, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm chưa ghi nhận báo cáo trường hợp bệnh Chikungunya. Tuy nhiên, muỗi Aedes (véc-tơ truyền bệnh) đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương; đông khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nguy cơ cao bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư. Do vậy, hệ thống y tế cũng như người dân tuyệt đối không chủ quan. Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đang phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới và các cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Điều lệ y tế quốc tế theo dõi và chia sẻ thông tin tình hình dịch bệnh, các biện pháp phòng chống để kịp thời báo cáo và đề xuất các biện pháp phòng chống dịch bệnh phù hợp, hiệu quả.
Bên cạnh các hoạt động phòng chống dịch bệnh Chikungunya từ sớm ngay tại cửa khẩu, cơ sở y tế, thì người dân cần thực hiện nghiêm những khuyến cáo của ngành y tế.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho rằng, bên cạnh các hoạt động phòng chống dịch bệnh Chikungunya từ sớm ngay tại cửa khẩu, cơ sở y tế, thì người dân cần thực hiện nghiêm những khuyến cáo của ngành y tế. Những người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya cần chủ động theo dõi trong vòng 12 ngày; nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe như sốt, đau khớp, nổi ban… cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư, cần: Đậy kín dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng; hằng tuần diệt bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; loại bỏ vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên như chai, lọ, lốp xe.
Những người khi đi du lịch, công tác tại các vùng có dịch bệnh Chikungunya đang tăng cao cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt; chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya…
Phó Cục trưởng Võ Hải Sơn nêu rõ, các địa phương phòng chống dịch bệnh Chikungunya kết hợp với phòng chống sốt xuất huyết thông qua chiến dịch diệt loăng quăng/bọ gậy, bảo đảm tất cả các hộ gia đình tại vùng có dịch và có nguy cơ phải được kiểm tra, giám sát bể, dụng cụ chứa nước, vật dụng, đồ phế thải, nơi sinh sản của muỗi để tiêu diệt bọ gậy; đẩy mạnh truyền thông, giáo dục sức khỏe trên phương tiện thông tin đại chúng; rà soát, chuẩn bị đầy đủ nguồn lực phòng chống dịch bệnh, bảo đảm khả năng ứng phó kịp thời khi dịch xảy ra.
TRUNG TUYẾN