Không để điểm nghẽn ảnh hưởng đến xuất khẩu nông sản

3 giờ trướcBài gốc

Thứ trưởng Bộ NNMT Hoàng Trung giới thiệu với đại biểu quốc tế về các sản phẩm nông sản Việt. Ảnh: N.Lộc

Ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường - NNMT) đã thông tin với Báo Kiểm toán về vấn đề này.

Thưa ông, thời gian vừa qua, một số địa phương đã xảy ra tình trạng ùn tắc trong xuất khẩu sầu riêng. Ông có thể thông tin cụ thể hơn về vấn đề này, đặc biệt là tình hình xuất khẩu sầu riêng qua các cửa khẩu sang Trung Quốc?

Thời gian qua, tình trạng ùn tắc trong xuất khẩu sầu riêng xuất hiện tại một số địa phương Tây Nguyên, đặc biệt là Đắk Lắk - vùng trồng sầu riêng lớn nhất cả nước.

Ngay sau khi nắm bắt thông tin, lãnh đạo Bộ NNMT đã lập tức chỉ đạo các đơn vị chức năng phối hợp với địa phương vào cuộc để nắm bắt, báo cáo lãnh đạo Bộ để có giải pháp xử lý kịp thời, tránh ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu và hạn chế tối đa tác động xấu đến doanh nghiệp.

Cụ thể, ngày 24/10, Thứ trưởng Bộ NNMT Hoàng Trung đã họp khẩn với các đơn vị liên quan, yêu cầu các cơ sở được chỉ định phải rà soát tình trạng hoạt động, minh bạch năng lực và bảo đảm tính chính xác, thống nhất giữa các kết quả trong nước và phía Trung Quốc. Thứ trưởng chỉ đạo, công tác kiểm nghiệm cần được thực hiện nhanh, nghiêm túc.

Theo báo cáo từ đơn vị chức năng, nguyên nhân là do một số phòng kiểm nghiệm tạm ngừng hoạt động, khiến doanh nghiệp không thể hoàn tất thủ tục phân tích các chỉ tiêu Cadimi và Vàng O - điều kiện bắt buộc để cấp chứng nhận xuất khẩu.

Hiện Việt Nam có 24 phòng kiểm nghiệm được Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) công nhận phục vụ xuất khẩu sầu riêng, với tổng công suất lý thuyết khoảng 3.200 mẫu/ngày, đủ để đáp ứng nhu cầu thực tế. Tuy nhiên, từ trung tuần tháng 10/2025, một số phòng kiểm nghiệm đang tạm ngừng hoạt động do bảo trì, hỏng thiết bị hoặc chờ được đánh giá lại.

Đến nay, sau 1 tuần vào cuộc quyết liệt và chỉ đạo sát sao từ Bộ NNMT và sự nhập cuộc khẩn trương của địa phương cùng đơn vị chức năng, tình hình kiểm nghiệm sầu riêng cơ bản đã trở lại bình thường, đảm bảo hoạt động giao thương cho doanh nghiệp.

Cán bộ kiểm dịch, hải quan kiểm tra hàng hóa trước khi xuất khẩu. Ảnh ST

Theo đó, tại các cửa khẩu chính, hoạt động xuất khẩu sầu riêng vẫn diễn ra thông suốt: Lạng Sơn hiện có khoảng 200 - 250 xe/ngày, Lào Cai 100 - 150 xe và Móng Cái khoảng 50 xe, tổng cộng lưu lượng thông quan mỗi ngày khoảng 300 - 400 xe hàng.

Các địa phương, doanh nghiệp cần giữ ổn định thị trường, tránh tâm lý hoang mang. Những vướng mắc, khó khăn trong kiểm nghiệm hay thông quan đề nghị các doanh nghiệp, hợp tác xã liên hệ trực tiếp với hai đơn vị đầu mối là Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường và Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật để được hướng dẫn, xử lý kịp thời.

Ông đánh giá ra sao về kết quả cũng như triển vọng xuất khẩu sầu riêng năm nay?

Mặc dù có thời điểm xuất khẩu sầu riêng gặp phải điều kiện chưa thực sự thuận lợi, song lũy kế 9 tháng, tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt gần 2,8 tỷ USD. Trong đó, riêng trong tháng 9 đạt hơn 972 triệu USD, tăng 65% so với cùng kỳ - một mức tăng được đánh giá là kỷ lục.

Trong đó, Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất của Việt Nam. Tháng 9, Trung Quốc chi gần 1 tỷ USD nhập sầu riêng Việt, tăng 67,7% so với tháng trước và chiếm tới 93,6% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hằng này.

Đây là tháng thứ ba liên tiếp Trung Quốc tăng mua mạnh sầu riêng Việt sau giai đoạn chững lại do siết kiểm định. Trung Quốc vẫn là thị trường chủ lực với giá trị nhập khẩu khoảng 2,59 tỷ USD trong 9 tháng, tương đương cùng kỳ năm ngoái.

Ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tại một chương trình giới thiệu nông sản Việt, trong đó có sầu riêng, đến đối tác quốc tế. Ảnh: N.Lộc

Ngoài Trung Quốc, xuất khẩu sầu riêng Việt Nam mở rộng sang nhiều thị trường mới, như: Papua New Guinea và Mỹ tăng lần lượt 44,6% và 36,5%. Malaysia gây chú ý với mức tăng hơn 650%, dù giá trị tuyệt đối vẫn nhỏ. Trong khi đó, Thái Lan - thị trường trung chuyển lớn của sầu riêng Việt Nam lại giảm nhập khẩu và đạt giá trị 33,9 triệu USD.

Với sự tự động gia hạn Nghị định thư từ Trung Quốc - thị trường tiêu thụ lớn nhất, Việt Nam đang triển khai một loạt các biện pháp chiến lược nhằm đảm bảo phát triển bền vững ngành hàng tỷ đô này; trong đó có việc mở rộng hệ thống phòng thí nghiệm, củng cố và bố trí thêm phòng kiểm nghiệm tại các địa bàn trọng điểm.

Với tín hiệu này, xuất khẩu sầu riêng được kỳ vọng đạt và vượt chỉ tiêu đề ra, đó là xuất khẩu quanh mức 4 tỷ USD.

Sau sự việc vừa qua, Bộ sẽ có giải pháp gì để hạn chế tối đa rào cản kỹ thuật gây ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu nông sản nói chung?

Hiện nay, các thị trường tiêu thụ nông sản của Việt Nam ngày càng quan tâm đến tiêu chuẩn, chất lượng, đặc biệt là độ an toàn của sản phẩm. Việc đảm bảo các yêu cầu này đang trở thành yêu cầu bắt buộc đối với sản phẩm xuất khẩu.

Nhằm đáp ứng được yêu cầu của thị trường, cũng như không làm gián đoạn hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp, sau khi có chỉ đạo của Chính phủ, Bộ NNMT đã đề ra nhiều biện pháp, trong đó tập trung rà soát quy trình canh tác. Theo đó, cần kiểm tra đất, nước, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và đẩy mạnh công tác chọn tạo giống, đảm bảo sầu riêng đáp ứng tiêu chuẩn an toàn cho cả thị trường nội địa và xuất khẩu.

Cần chú trọng các giải pháp để đảm bảo tiêu chuẩn, an toàn của nông sản Việt. Ảnh: N.Lộc

Tiếp đó là tăng cường quản lý, gắn với chuyển đổi số để truy xuất nguồn gốc minh bạch, tránh gian lận thương mại; chú trọng kiểm tra cơ sở đóng gói và mã số vùng trồng.

Đồng thời, Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cụ thể là rà soát và đồng bộ các văn bản quy phạm pháp luật theo chuỗi an toàn dịch bệnh, đảm bảo quản lý chất lượng, năng suất và an toàn thực phẩm; mở rộng hệ thống phòng thí nghiệm, củng cố và bố trí thêm phòng kiểm nghiệm tại các địa bàn trọng điểm.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng của Việt Nam sẽ tăng cường phối hợp với cơ quan có thẩm quyền của nước tiếp nhận nông sản từ Việt Nam trong kiểm dịch thực vật, đảm bảo thông quan nhanh, đặc biệt khi vào vụ thu hoạch cao điểm.

Điển hình như với ngành hàng sầu riêng, Bộ NNMT đã chỉ đạo quyết liệt, huy động đồng bộ các đơn vị liên quan vào cuộc, phối hợp với phía Trung Quốc tháo gỡ từng vướng mắc cụ thể. Mục tiêu là không để bất kỳ lô hàng nào bị gián đoạn chỉ vì khâu kiểm nghiệm hay thủ tục kỹ thuật.

Giá trị xuất khẩu hàng rau quả tháng 10 năm 2025 ước đạt 961 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu hàng rau quả 10 tháng đầu năm 2025 đạt 7,09 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm 2024. Mặt hàng rau quả của Việt Nam chủ yếu được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc với tỷ trọng giá trị xuất khẩu chiếm 62,9%. Hai thị trường xuất khẩu rau quả lớn tiếp theo là Hoa Kỳ và Hàn Quốc với tỷ trọng giá trị xuất khẩu lần lượt là 6,6% và 3,9%.

Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường được giao rà soát năng lực của các phòng thí nghiệm, phối hợp với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cử chuyên gia hỗ trợ địa phương.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Trung ương và địa phương là yếu tố then chốt để duy trì xuất khẩu ổn định trong giai đoạn cuối vụ. Tinh thần chung là xử lý nhanh, gọn, đúng quy định, bảo đảm lợi ích cho doanh nghiệp và uy tín nông sản Việt Nam trên thị trường.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

N.LỘC

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/khong-de-diem-nghen-anh-huong-den-xuat-khau-nong-san-44114.html