Không để học sinh lạm dụng trí tuệ nhân tạo

4 giờ trướcBài gốc

Những năm qua, cô Trần Thị Hằng - giáo viên dạy môn Toán, Trường THPT số 2 Mường Khương (xã Bản Lầu) đã ứng dụng công nghệ vào giảng dạy. Cô thường sử dụng các ứng dụng AI tạo video bài giảng giúp học sinh tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn, đồng thời hứng thú với bài học. Cùng với đó, công cụ này giúp việc tạo câu hỏi, ra đề kiểm tra nhanh chóng, phù hợp từng đối tượng học sinh; thống kê kết quả học tập của học sinh chính xác nhanh chóng, đưa ra định hướng nội dung kiến thức cần bổ sung...

Không thể phủ nhận các công cụ hỗ trợ học tập dựa trên AI có thể giúp học sinh tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn, cá nhân hóa lộ trình học tập và giải đáp thắc mắc nhanh chóng. Tuy nhiên, mặt trái của vấn đề là sự phụ thuộc quá mức vào AI có thể khiến học sinh trở nên lười biếng trong việc suy nghĩ, phân tích và giải quyết vấn đề.

“Chúng ta đang chứng kiến một thế hệ học sinh có thể dễ dàng tìm thấy câu trả lời cho mọi bài toán chỉ bằng vài cú nhấp chuột, nếu không kiểm soát, các em không rèn luyện được kỹ năng tư duy phản biện và sáng tạo” - cô Hằng chia sẻ.

Khảo sát gần đây cho thấy, tỷ lệ học sinh sử dụng các công cụ AI để giải bài tập về nhà đang ngày càng gia tăng. Nhiều em coi đây như “vị cứu tinh” mỗi khi gặp khó khăn, thay vì tự mình tìm tòi, nghiên cứu. Điều này dẫn đến tình trạng học đối phó, học vẹt và làm giảm hứng thú học tập thực sự.

Trước thực tế đó, bên cạnh việc sử dụng AI, các thầy cô giáo ở Lào Cai cũng đang chủ động triển khai nhiều biện pháp để hạn chế việc học sinh lạm dụng AI. Thay vì cấm đoán, các thầy, cô giáo tìm cách “sống chung” với AI, biến nó thành công cụ hỗ trợ học tập hiệu quả. Cô giáo Hằng cũng xác định cần kiểm soát việc học sinh sử dụng AI giải bài tập, không tự suy nghĩ, nghiên cứu mà sử dụng ngay kết quả của AI.

Cô Hằng chia sẻ: Để tránh tình trạng học sinh lười tư duy, tôi hướng dẫn học sinh đặt câu hỏi (promt) hiệu quả, theo nguyên tắc “hỏi và đào sâu”, sau khi có kết quả phải kiểm tra chéo 3 nguồn (tài liệu chính thống, sách giáo khoa - các website uy tín của Bộ Giáo dục và Đào tạo - hỏi cô giáo). Cùng với đó, tôi giúp học sinh có kĩ năng biến AI thành “trợ lý học tập“, chỉ sử dụng để hệ thống hóa kiến thức, tạo khung sườn, tạo dàn ý, sơ đồ tư duy. Từ đó, học sinh tự điền các thông tin công thức, kiến thức chi tiết vào khung sườn đó; hướng dẫn học sinh sử dụng AI mở rộng kiến thức như từ một đề bài, nhờ AI tạo ra nhiều đề bài tương tự và đưa ra nhiều cách tiếp cận, cách giải khác nhau.

Tại Trường THCS Nguyễn Du (phường Yên Bái), cô giáo Nguyễn Thị Phương Thảo đã áp dụng phương pháp “ra đề mở”. Thay vì những bài toán khô khan, chỉ có một đáp án đúng, cô Thảo khuyến khích học sinh giải quyết các bài toán thực tế, có nhiều cách tiếp cận và giải pháp khác nhau. Cô khuyến khích học sinh sử dụng AI để kiểm tra lại kết quả, tìm kiếm các phương pháp giải khác nhau hoặc khám phá các ứng dụng của toán học trong thực tế.

“Tôi luôn nhắc nhở các em rằng, AI chỉ là công cụ, quan trọng là các em phải hiểu rõ bản chất của vấn đề, biết cách sử dụng công cụ một cách thông minh và sáng tạo”, cô Thảo nhấn mạnh.

Các trường học trên địa bàn tỉnh đã và đang triển khai các biện pháp nhằm hạn chế tình trạng học sinh lạm dụng AI, trong đó chú trọng thay đổi phương pháp giảng dạy. Không chỉ tập trung truyền đạt kiến thức một chiều, các thầy cô còn khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động thảo luận nhóm, giải quyết vấn đề thực tế và tự nghiên cứu.

Cùng với đó là đổi mới hình thức kiểm tra, đánh giá, chú trọng vào khả năng vận dụng kiến thức, tư duy phản biện và sáng tạo của học sinh; tăng cường giáo dục giúp học sinh được trang bị kiến thức về AI, hiểu rõ về ưu điểm và hạn chế của công nghệ này, từ đó sử dụng AI một cách có ý thức và trách nhiệm.

Ngoài ra, nhà trường và gia đình cùng nhau theo dõi, nhắc nhở và định hướng cho học sinh trong việc sử dụng AI. “Chúng tôi muốn các em sử dụng như một công cụ hỗ trợ, không phải là giải pháp thay thế cho tư duy, quan trọng là phải giúp các em hiểu được giá trị của việc tự học, tự nghiên cứu và phát triển khả năng tư duy độc lập”, cô giáo Nguyễn Thị Thu - Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Huệ (phường Yên Bái) nhấn mạnh.

Với những giải pháp hiệu quả, các trường học đã và đang giúp học sinh sử dụng AI đúng mục đích, tăng cường được hiệu quả giáo dục, giúp học sinh không chỉ giỏi kiến thức mà còn có khả năng tư duy độc lập, sáng tạo và thích ứng với mọi thay đổi của thời đại.

Nguyễn Thị Thanh Ba

Nguồn Lào Cai : https://baolaocai.vn/khong-de-hoc-sinh-lam-dung-tri-tue-nhan-tao-post885206.html