Không để nỗi đau 'giấu kín sau cánh cửa gia đình'

một giờ trướcBài gốc

Không để những nỗi đau giấu kín sau cánh cửa gia đình, bảo vệ tối đa quyền lợi và sự an toàn của trẻ em trong mọi tình huống. Việc hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực xét xử, đồng thời siết chặt quản lý các vụ án tạm đình chỉ là những bước đi quan trọng để củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý và pháp luật.

Trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Thượng tướng Trần Quang Phương, sáng ngày 3/12, Quốc hội nghe Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn. Các giải pháp mà Tòa án đề ra, cùng với sự giám sát chặt chẽ từ Quốc hội, sẽ giúp hệ thống tư pháp ngày càng chuyên nghiệp, kịp thời và nhân văn trong việc xử lý các vụ án liên quan trẻ em, góp phần giảm thiểu những tổn thương và bảo đảm trẻ em được sống trong môi trường an toàn, lành mạnh.

Những vụ án trẻ em khó phát hiện nhất

Đại biểu Nguyễn Thu Thủy (đoàn Thái Nguyên), nhấn mạnh, tình trạng xâm hại trẻ em diễn ra phức tạp, đặc biệt là những vụ án xảy ra trong chính gia đình. Đây là nhóm vụ việc mà nạn nhân vừa nhỏ tuổi, vừa bị ràng buộc bởi mối quan hệ thân thuộc, khiến sự thật “thường bị giấu kín sau các cánh cửa”. Trong giai đoạn 2015 – 2020, các vụ án xâm hại trẻ em xuất hiện trên phạm vi rộng, với nhiều vụ việc đặc biệt khó tiếp cận, điều tra và xử lý.

Đại biểu Nguyễn Thu Thủy (đoàn Thái Nguyên) phát biểu.

Trước thực trạng này, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 121/2020/QH14, đặt ra nhiều chỉ tiêu cụ thể, yêu cầu các cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án xử lý tin báo đúng hạn, truy tố đúng tội danh và đảm bảo 100% vụ việc được giải quyết theo luật định. Đồng thời, Chính phủ xây dựng Chương trình Hành động Quốc gia vì trẻ em giai đoạn 2021 – 2030, phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng bộ, ngành, nhằm bảo đảm sự phối hợp đồng bộ trong công tác bảo vệ trẻ em.

Đại biểu Thu Thủy đánh giá, trong thời gian qua, các lực lượng chức năng đã có nhiều nỗ lực thực chất, phát hiện và xử lý nghiêm nhiều vụ việc xâm hại trẻ em, kể cả những vụ án kín đáo và khó tiếp cận. Không chỉ dừng lại ở việc xử lý hành vi phạm tội, hệ thống tư pháp còn từng bước hoàn thiện khung pháp lý với việc Quốc hội thông qua Luật Tư pháp Người dưới 18 tuổi (2024) – đạo luật chuyên biệt thể hiện tinh thần nhân văn và tiến bộ trong bảo vệ trẻ em.

Đại biểu Thu Thủy đề xuất, khi sửa đổi Nghị quyết 96 vào năm 2026, Quốc hội cần đưa toàn bộ các chỉ tiêu về giải quyết án xâm hại trẻ em từ nghị quyết giám sát sang nghị quyết này. Việc tích hợp sẽ tạo ra bộ tiêu chuẩn chung, tăng cường trách nhiệm, nâng cao chất lượng xử lý án, đồng thời nâng mức một số chỉ tiêu để đáp ứng yêu cầu bảo vệ trẻ em trong bối cảnh tình hình tội phạm liên quan trẻ vị thành niên còn nhiều diễn biến phức tạp.

Vấn đề các vụ án tạm đình chỉ cũng được đại biểu Thu Thủy đặc biệt nhấn mạnh. Theo bà, mỗi vụ án bị tạm đình chỉ đồng nghĩa với việc xã hội vẫn còn bỏ ngỏ một câu hỏi chưa được trả lời, và điều đó không thể kéo dài, đặc biệt khi vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Thời gian qua, các cơ quan tố tụng đã xử lý được khoảng 80.000 vụ việc và gần 16.000 bị can, bị cáo trong diện tạm đình chỉ – con số thể hiện sự nỗ lực lớn của ngành tư pháp. Tuy vậy, đại biểu Thu Thủy cho rằng công tác này cần được duy trì thường xuyên và quyết liệt hơn. Bà đề nghị Quốc hội bổ sung vào nghị quyết của kỳ họp này yêu cầu các ngành tố tụng định kỳ rà soát các vụ án bị tạm đình chỉ, đồng thời tổ chức các đợt cao điểm xử lý ngay khi có căn cứ để phục hồi giải quyết, nhằm ngăn chặn nguy cơ bỏ lọt tội phạm và củng cố niềm tin của nhân dân vào sự công bằng của hệ thống pháp luật.

Bảo vệ trẻ em – ưu tiên hàng đầu của hệ thống tư pháp

Báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng cho thấy, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 97,82% về số vụ và 97,54% về số bị cáo trong các vụ án xâm hại trẻ em, vượt 7,82% so với chỉ tiêu Quốc hội giao. Hệ thống Tòa án đã chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng, nghiên cứu hồ sơ kỹ lưỡng, đảm bảo xét xử kịp thời, đúng người, đúng tội, áp dụng hình phạt nghiêm minh.

Các hội nghị tập huấn, bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng giải quyết vụ án xâm hại trẻ em được tổ chức thường xuyên, giúp nâng cao năng lực xét xử cho thẩm phán toàn quốc. Đây là bước tiến quan trọng, phản ánh nỗ lực không ngừng của hệ thống tư pháp trong việc bảo vệ quyền lợi trẻ em và củng cố niềm tin xã hội.

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác xét xử, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại cần khắc phục. Một trong những khó khăn nổi bật là tỷ lệ các bản án, quyết định giải quyết các vụ án hành chính bị hủy, sửa vẫn chưa đạt chỉ tiêu mà Quốc hội đề ra, cho thấy chất lượng xét xử trong một số vụ việc còn chưa đồng đều.

Bên cạnh đó, năng lực con người cũng là một hạn chế đáng kể. Số lượng biên chế, đặc biệt là cán bộ chuyên trách giải quyết vụ án trẻ em, chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, khiến tiến độ xét xử bị ảnh hưởng, đồng thời hạn chế khả năng triển khai đồng bộ các giải pháp pháp lý. Kết hợp với điều kiện cơ sở vật chất, chế độ chính sách và môi trường làm việc chưa thực sự đảm bảo, những hạn chế này trực tiếp tác động tới chất lượng xét xử và hiệu quả bảo vệ quyền lợi của nạn nhân, đặc biệt là trẻ em.

Một vấn đề khác cũng được Chánh án lưu ý là công tác quản lý án tạm đình chỉ. Nếu không được tăng cường kiểm soát, các vụ án tạm đình chỉ có thể tạo ra những khoảng trống pháp lý kéo dài, làm chậm tiến trình xử lý và tiềm ẩn nguy cơ bỏ lọt tội phạm. Điều này đặc biệt nhạy cảm đối với các vụ án liên quan trẻ em, khi quyền lợi và sự an toàn của nạn nhân có thể bị ảnh hưởng nếu không được xử lý kịp thời trước khi hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng phát biểu.

Để khắc phục những tồn tại trên, Chánh án Nguyễn Văn Quảng đã chỉ ra một loạt giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng xét xử và bảo vệ trẻ em. Trước hết, việc đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án, đặc biệt là các vụ án liên quan trẻ em, cần được thực hiện đồng bộ với việc nâng cao chất lượng xét xử, đảm bảo mỗi vụ án được nghiên cứu, xét xử công bằng và chính xác.

Đồng thời, việc tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm cho cán bộ, công chức là yếu tố quan trọng để xây dựng đội ngũ xét xử chuyên nghiệp, tận tâm và có năng lực đối phó với những vụ án nhạy cảm. Song song với đó, việc rà soát, sửa đổi và bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan sẽ giúp hệ thống pháp lý hoạt động đồng bộ, hiệu quả hơn, hạn chế sự chồng chéo và tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác xét xử.

Chánh án cũng nhấn mạnh vai trò của việc tăng cường thanh tra, kiểm tra và giám sát việc xét xử, nhằm phát hiện kịp thời các sai sót và cải thiện chất lượng xử lý án. Không chỉ dừng lại ở con người và pháp luật, hệ thống Tòa án cũng cần đầu tư xây dựng, cải tạo trụ sở và hiện đại hóa cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xét xử, đồng thời nâng cao hình ảnh, uy tín của cơ quan tư pháp trong mắt nhân dân.

Ngoài các giải pháp trực tiếp về xét xử, Chánh án Nguyễn Văn Quảng cũng kiến nghị thay đổi cách thức báo cáo để giảm thiểu trùng lặp và nâng cao tính hệ thống. Cụ thể, Tòa án nhân dân tối cao đề xuất chấm dứt việc lập báo cáo riêng về xử lý các vụ việc liên quan phòng, chống dịch Covid-19, bởi phần lớn các vụ việc này đã được xử lý đầy đủ. Đồng thời, việc tích hợp các nội dung báo cáo về thực hiện chỉ tiêu, yêu cầu tại nhiều nghị quyết của Quốc hội vào báo cáo công tác hàng năm sẽ giúp theo dõi kết quả thực hiện một cách thống nhất, minh bạch và hiệu quả hơn.

Khiếu Hương

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/khong-de-noi-dau-giau-kin-sau-canh-cua-gia-dinh-373822.htm