Trình bày tờ trình dự án Luật tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận cho biết, dự án Luật được đề xuất theo trình tự, thủ tục rút gọn để giải quyết các vấn đề cấp bách, phát sinh trong thực tiễn.
Việc sửa Luật lần này nhằm cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm; đơn giản hóa thủ tục hành chính và tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc cấp thiết cần sửa đổi.
Quan điểm xây dựng Luật nhấn mạnh việc bảo đảm bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh, thời gian giải quyết của các thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ.
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành sự cần thiết ban hành Luật và đề nghị chỉ sửa đổi bổ sung những vấn đề cấp bách để tháo gỡ điểm nghẽn của thị trường bảo hiểm.
Báo cáo cũng tán thành việc trình Quốc hội thông qua dự án Luật tại Kỳ họp thứ 10 nhưng yêu cầu làm rõ tính cấp bách để áp dụng quy trình rút gọn.
Cơ quan chủ trì thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ rà soát các quy định về kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro, ký quỹ, thu hồi giấy phép để chuyển đổi từ tiền kiểm sang hậu kiểm mà vẫn đảm bảo an toàn thị trường.
Về nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm, đề nghị làm rõ lý do sửa đổi, đánh giá kỹ tác động của việc cho phép đại lý bán chéo bảo hiểm sức khỏe giữa các doanh nghiệp cùng tập đoàn để phòng ngừa xung đột lợi ích và rủi ro quản lý.
Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, cần làm rõ phạm vi kiểm tra chuyên ngành để tránh khoảng trống pháp lý so với thanh tra trước đây và đảm bảo nguyên tắc chỉ thanh tra, kiểm tra mỗi năm một lần đối với doanh nghiệp (trừ trường hợp vi phạm rõ ràng).
Cho ý kiến vào dự thảo Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của QH Nguyễn Phương Thủy cho biết, Thường trực Ủy ban đặc biệt lưu ý đến đề xuất thay thế cụm từ thanh tra chuyên ngành bằng kiểm tra chuyên ngành trong dự thảo Luật.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy, việc chuyển đổi này, dù phù hợp với Luật Thanh tra mới nhưng cần làm rõ nguyên tắc, cách thức thực hiện.
Nêu lo ngại nếu loại bỏ hoàn toàn nội dung về thanh tra chuyên ngành trong Luật, lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm sẽ không còn hoạt động thanh tra chuyên ngành. Đồng thời, thanh tra và kiểm tra là hai hoạt động khác nhau về cách thức tiến hành, hệ quả pháp lý và chủ thể thực hiện, nên việc chuyển đổi một cách cơ học có thể chưa phù hợp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ giải trình cụ thể về những vấn đề này.
Phó Chủ tịch QH Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung phiên họp.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải lưu ý về vấn đề hợp đồng bảo hiểm mẫu quá dày và khó hiểu, dẫn đến rủi ro cho người tham gia bảo hiểm.
Bà Nguyễn Thanh Hải cũng nhấn mạnh, cần đảm bảo người dân được giải thích kỹ lưỡng, đầy đủ về các điều kiện, điều khoản và rủi ro trong hợp đồng trước khi ký, tránh tình trạng “đóng tiền đầy đủ nhưng khi xảy ra rủi ro thì việc thanh toán rất khó khăn” do thủ tục phức tạp và điều kiện không rõ ràng.
Phát biểu tiếp thu, giải trình các ý kiến được nêu tại phiên họp, liên quan đến hợp đồng bảo hiểm dài, phức tạp và tình trạng tư vấn không minh bạch như Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải đề cập, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận thừa nhận, trên thực tế, vẫn còn một số trường hợp người dân bày tỏ bức xúc do bị ép buộc mua bảo hiểm qua hệ thống ngân hàng hoặc do tư vấn không minh bạch, dù đã có quy định yêu cầu quá trình tư vấn phải được minh bạch rõ ràng, thu âm để lưu lại và có biên bản hướng dẫn cụ thể.
“Trước vấn đề này, cơ quan quản lý đang tăng cường giám sát, kiểm soát để hạn chế tối đa việc doanh nghiệp lợi dụng cơ chế, chính sách gây bất lợi cho người dân, chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát này nhiều hơn”, ông Lê Tấn Cận nói và cho biết Bộ Tài chính sẽ phân loại, đánh giá các doanh nghiệp có tình trạng khiếu kiện nhiều để có biện pháp giám sát chặt chẽ hơn, đồng thời lắng nghe ý kiến để hoàn thiện chính sách.
Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch QH Vũ Hồng Thanh nêu rõ, đối với các chính sách được đề xuất, cần được đánh giá tác động kỹ, toàn diện. Các quy định phải bảo đảm hợp hiến, hợp pháp, thống nhất, minh bạch, khả thi, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của các bên, bảo đảm hoạt động bình đẳng, ổn định của doanh nghiệp, góp phần khơi thông điểm nghẽn, phát triển thị trường bảo hiểm và thực hiện đổi mới tư duy lập pháp theo tinh thần của Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị.
Phó Chủ tịch QH đề nghị cần tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số để tiếp tục cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; tiếp tục rà soát cắt giảm các điều kiện và thủ tục hành chính ngay trong dự thảo Luật này và các văn bản chi tiết hướng dẫn thi hành.
Cùng với đó, cần đánh giá toàn diện tác động tổng thể và hệ quả pháp lý khi cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính và các quy định tháo gỡ vướng mắc, chú trọng tác động đến quyền, lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, bảo đảm có cơ chế thanh tra, kiểm tra, giám sát phù hợp, không để phát sinh khoảng trống pháp lý trong quản lý nhà nước đối với lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm.
Phó Chủ tịch QH Vũ Hồng Thanh lưu ý Cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến đại biểu quan tâm như việc tiếp tục sửa đổi toàn diện Luật, thu gọn, gộp thêm một số điều, quy trình thủ tục giải quyết thanh toán khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, về hợp đồng bảo hiểm bảo đảm minh bạch, rõ ràng, dễ hiểu, nhất là điều kiện về thanh toán bảo hiểm.
Tường Minh