Gỡ “nút thắt” từ quy hoạch sử dụng đất
Trong thời gian qua, nhiều địa phương phản ánh tình trạng các dự án đầu tư, nhất là dự án có sử dụng đất, rơi vào tình thế khó triển khai. Nguyên nhân chính xuất phát từ việc quy hoạch sử dụng đất quốc gia và chỉ tiêu phân bổ cho từng địa phương chưa được điều chỉnh kịp thời, dẫn đến hệ quả: dự án dù đã có chủ trương đầu tư, phù hợp định hướng phát triển nhưng vẫn phải “án binh bất động”.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), hiện có hàng trăm dự án trọng điểm trong các lĩnh vực giao thông, năng lượng, khu công nghiệp, nhà ở xã hội… bị chậm tiến độ vì thiếu cơ sở pháp lý để quyết định giao đất, cho thuê đất hoặc chuyển mục đích sử dụng. Điều này không chỉ làm lỡ nhịp thu hút đầu tư mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin của doanh nghiệp.
Chỉ tính riêng tại Thủ đô Hà Nội, đến giữa năm 2025 có hơn 100 dự án trọng điểm rơi vào tình trạng chờ quy hoạch, trong đó có: Các dự án hạ tầng giao thông như đường Vành đai 4, một số nút giao kết nối khu vực phía Tây và Đông TP; các dự án nhà ở xã hội, tái định cư, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ… Do chưa có chỉ tiêu phân bổ sử dụng đất phù hợp, nhiều dự án dù đã có nhà đầu tư, đã qua vòng thẩm định, thậm chí khởi công một số hạng mục, vẫn buộc phải tạm dừng.
Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP gỡ nút thắt trong quy hoạch sử dụng đất.
Trước thực trạng trên, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP, cho phép các địa phương linh hoạt xử lý vướng mắc trong giai đoạn “chờ” phê duyệt điều chỉnh quy hoạch đất. Theo đó, các tỉnh, TP được quyền tiếp tục xem xét, quyết định chủ trương đầu tư và thực hiện một số thủ tục đất đai với dự án cấp thiết, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, an sinh dân sinh, phù hợp quy hoạch cấp trên đã được phê duyệt trước đây. Đồng thời, Chính phủ giao Bộ NN&MT phối hợp với các bộ, ngành giám sát chặt chẽ, bảo đảm tính thống nhất, không để xảy ra tình trạng lạm dụng điều chỉnh cục bộ, trên nguyên tắc “không để nguồn lực xã hội bị lãng phí” nhưng vẫn giữ kỷ cương pháp luật, tránh biến tướng thành hợp thức hóa sai phạm.
“Nếu không có cơ chế tạm thời để xử lý trong khi chờ quy hoạch cấp quốc gia, nhiều dự án có nguy cơ đội vốn, mất cơ hội thị trường, kéo theo những hệ lụy dây chuyền về kinh tế - xã hội. Chính phủ đang chọn giải pháp vừa mềm dẻo vừa chặt chẽ, trên tinh thần là khơi thông cho dự án, song gắn với cơ chế giám sát song hành, để sau này khi quy hoạch tổng thể được phê duyệt thì không tạo ra mâu thuẫn hay chồng chéo” – PGS. TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam phân tích.
Doanh nghiệp “thở phào”, địa phương thêm động lực
Theo đánh giá, Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP không chỉ giúp doanh nghiệp tháo gỡ vướng mắc pháp lý mà còn giúp địa phương chủ động hơn trong điều hành phát triển kinh tế. Thứ nhất, với khối doanh nghiệp, đặc biệt là các nhà đầu tư bất động sản, công nghiệp, việc dự án được “cởi trói” sẽ giảm nguy cơ thua lỗ vì vốn chôn lâu, tăng khả năng xoay vòng nguồn lực. Hệ thống ngân hàng và tổ chức tín dụng cũng được hưởng lợi gián tiếp, khi rủi ro nợ xấu do dự án treo giảm xuống.
Thứ hai, các địa phương có cơ sở để tiếp tục thu hút dòng vốn FDI, vốn tư nhân, không bị “ngắt quãng” trong chiến lược phát triển hạ tầng, công nghiệp và đô thị. Điều này đặc biệt quan trọng với những tỉnh, TP đang ở giai đoạn bứt phá như Bắc Ninh, Đồng Nai hay Quảng Ninh…
Cần xây dựng cơ chế báo cáo định kỳ trong thời gian triển khai Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP.
“Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP được kỳ vọng là “liều thuốc” giải quyết tình trạng ách tắc trong quản lý đất đai trên phạm vi cả nước, mà đặc biệt tại các đô thị lớn hay những địa phương có nhu cầu phát triển hạ tầng, nhà ở, công nghiệp đang ở mức cao. Đây cũng là động thái thể hiện quyết tâm không để ách tắc quy hoạch đất đai làm chậm trễ mục tiêu phát triển của Chính phủ; là tin vui cho cộng đồng doanh nghiệp, địa phương và cả nền kinh tế trong bối cảnh nhiều dự án trọng điểm đang cần đẩy mạnh triển khai” – Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam Trần Ngọc Chính đánh giá.
Mặc dù mở ra hướng đi tích cực, song Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP cũng đặt ra nhiều thách thức để tránh rủi ro. Một là, nguy cơ “nới lỏng” quá mức, nếu địa phương thiếu trách nhiệm, có thể lợi dụng cơ chế tạm thời để phê duyệt dự án không phù hợp định hướng lâu dài. Hai là, vấn đề minh bạch thông tin để bảo đảm sự đồng thuận, cần công khai danh mục dự án được hưởng cơ chế tạm thời, cũng như cơ sở pháp lý đi kèm. Ba là, năng lực giám sát, Bộ NN&MT và các cơ quan T.Ư cần có cơ chế “hậu kiểm” rõ ràng, để ngăn chặn nguy cơ hợp thức hóa sai phạm, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản vốn nhạy cảm.
“Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP cũng được xem là phép thử cho việc xây dựng các cơ chế điều hành linh hoạt trong quản lý đất đai thời gian tới. Kinh nghiệm từ giai đoạn này có thể giúp hoàn thiện thể chế, đặc biệt là khi Việt Nam hướng tới xây dựng hệ thống quy hoạch đồng bộ, số hóa, cập nhật liên tục thay vì để xảy ra “khoảng trống” pháp lý. Vì vậy, cần xây dựng cơ chế báo cáo định kỳ, có danh mục dự án rõ ràng, và nếu sau này quy hoạch tổng thể khác với quyết định tạm thời thì phải có giải pháp điều chỉnh, tránh tranh chấp pháp lý” – PGS. TS Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật Hà Nội nêu quan điểm.
Các chuyên gia chuyên gia đều cho rằng, việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP là động thái thể hiện quyết tâm không để ách tắc quy hoạch đất đai làm chậm trễ mục tiêu phát triển. Đây là tin vui cho cộng đồng doanh nghiệp, địa phương và cả nền kinh tế trong bối cảnh nhiều dự án trọng điểm đang cần “bật đèn xanh”.
Tuy nhiên, để nghị quyết thực sự phát huy hiệu quả, cần sự đồng hành chặt chẽ của các cơ quan quản lý, sự minh bạch trong công bố thông tin và trách nhiệm của chính quyền địa phương. Trong thời gian tới, thay vì để tình trạng phải chờ nhiều năm điều chỉnh quy hoạch, cần ứng dụng công nghệ GIS, AI và dữ liệu lớn để rút ngắn thời gian thẩm định, đồng thời cho phép cập nhật quy hoạch theo cơ chế “rolling” – cuốn chiếu, liên tục. Chỉ khi đó, Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP mới thực sự trở thành bước tiến quan trọng trong cải cách quản lý đất đai theo hướng hiện đại, đồng bộ và minh bạch.
Doãn Thành