Không được thu giữ tài sản bảo đảm là 'nhà ở duy nhất': Ngân hàng có thể siết chặt cho vay

5 giờ trướcBài gốc

Khi cho vay, ngoài mục đích lợi nhuận, ngân hàng còn phải tính đến khả năng thu hồi vốn, khả năng trả nợ của khách hàng

Nhiều quan điểm về quy định không được thu giữ “nhà ở duy nhất”

Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến về Dự thảo Nghị định quy định điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ. Theo đó, để tránh tình trạng chiếm hữu bất hợp pháp hoặc lạm quyền, Dự thảo đưa ra quy định cụ thể về điều kiện thu giữ. Một trong những điều kiện thu giữ đang gây tranh cãi là: tài sản bảo đảm không phải là nhà ở duy nhất của bên bảo đảm.

Ngân hàng Nhà nước đề xuất định nghĩa khái niệm “nhà ở duy nhất” là công trình xây dựng duy nhất thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm, nơi bên bảo đảm ở và sinh sống ổn định, lâu dài hoặc thường xuyên sinh sống.

Theo luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW, đây là một đề xuất rất nhân văn trong việc thu giữ tài sản bảo đảm. “Việc thực thi quy định này sẽ đảm bảo người dân có quyền về nhà ở, không làm bần cùng hóa những người đi vay nợ”, luật sư Nguyễn Thanh Hà nhận xét.

Tuy vậy, trao đổi với Báo Đầu tư, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, nhiều ngân hàng thương mại không tán thành quy định này. Bảo vệ quyền nhà ở của công dân theo quy định của Hiến pháp là đúng, song quy định cũng phải hợp lý để đảm bảo hài hòa quyền lợi giữa bên vay và bên cho vay.

“Có khách hàng chỉ có một nhà ở duy nhất, nhưng tài sản đó có giá trị lên tới cả trăm tỷ đồng. Nếu khách hàng thế chấp tài sản bảo đảm này để vay vốn, nhưng không trả nợ, cũng không chịu bàn giao tài sản cho ngân hàng xử lý, thì rất vô lý. Để đảm bảo quyền nhà ở cho khách hàng, ngân hàng có thể mua cho khách hàng một căn nhà giá trị thấp hơn để ở, đồng thời thu giữ tài sản bảo đảm đó để xử lý nợ xấu. Nhà ở rộng ngàn mét vuông, giá trị ngàn tỷ đồng hay nhà ở 10 m2 cũng đều là nhà. Dự thảo Nghị định cần quy định hợp lý hơn để đảm bảo quyền lợi của bên bảo đảm và bên nhận bảo đảm”, ông Hùng đề nghị.

Điều kiện cho vay có thể sẽ siết chặt hơn

Lãnh đạo một ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân bày tỏ, nếu quy định trong Dự thảo Nghị định về điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ có hiệu lực (ngân hàng không được thu giữ tài sản bảo đảm là “nhà ở duy nhất”), các ngân hàng sẽ hạn chế cho vay đối với những trường hợp khách hàng chỉ có một nhà ở và ưu tiên khách hàng có từ 2 nhà ở trở lên. Điều này sẽ gây khó khăn cho cả ngân hàng lẫn khách hàng.

Thách thức lớn trong thu hồi nợ

- TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam

Thu hồi nợ đang là thách thức lớn đối với các tổ chức tín dụng trong bối cảnh vừa phải thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, vừa kiểm soát nợ xấu.

Hiệp hội ngân hàng Việt Nam đang soạn thảo bộ quy tắc ứng xử chuyên biệt trong lĩnh vực thu hồi nợ. Đây không phải văn bản quy phạm pháp luật, mà là tài liệu mang tính định hướng nội bộ, nhằm xây dựng chuẩn mực ứng xử văn minh, minh bạch, phù hợp quy định hiện hành và thông lệ quốc tế. Mục tiêu của quy tắc là chuẩn hóa hành vi, nâng cao tính chuyên nghiệp, đồng thời củng cố lòng tin của khách hàng và xã hội vào sự nhân văn của hệ thống ngân hàng.

Luật sư Nguyễn Thanh Hà cũng cho rằng, quy định này nếu đi vào thực tế sẽ gây khó khăn cho các tổ chức tín dụng khi thu giữ tài sản bảo đảm.

“Để ứng phó với quy định này, các tổ chức tín dụng có thể sẽ siết chặt hơn quy định về cho vay, vì khi cho vay, ngoài mục đích lợi nhuận, các ngân hàng còn phải tính đến khả năng thu hồi vốn, khả năng trả nợ của khách hàng. Như vậy, quá trình thẩm định tín dụng sẽ khó khăn hơn. Đây là 2 mặt của một vấn đề mà chúng ta cần tính đến khi xây dựng Nghị định”, luật sư Nguyễn Thanh Hà bình luận.

Ngoài quy định về “nhà ở duy nhất”, Dự thảo Nghị định cũng quy định, ngân hàng chỉ được thu giữ với tài sản bảo đảm không phải là công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất của bên bảo đảm. Về vấn đề này, các ngân hàng thương mại cũng nêu quan điểm, nên quy định theo hướng “tài sản bảo đảm không phải là công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất đang hoạt động của bên bảo đảm”.

Chẳng hạn, “công cụ lao động” được khách hàng sử dụng làm tài sản bảo đảm là một con tàu đánh cá hoặc xà lan chở hàng. Trong trường hợp tàu cá hay xà lan này đang hoạt động và là phương tiện sinh nhai duy nhất của khách hàng, thì cấm ngân hàng thu giữ là đúng. Tuy nhiên, trong trường hợp tài sản bảo đảm bị “phơi nắng” cả năm trời và không hoạt động, thì nên cho phép ngân hàng thu giữ để xử lý nợ.

Trên thực tế, hầu hết ngân hàng không mấy quan tâm đến “công cụ lao động” khi cho vay, mà chỉ chú trọng tài sản bảo đảm là bất động sản, vì đây là tài sản có tính thanh khoản cao và thường chỉ tăng giá, chứ ít khi giảm giá.

Theo Ngân hàng Nhà nước, việc đưa ra các quy định cụ thể về điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ là nhằm tránh việc chiếm hữu bất hợp pháp hoặc tình trạng lạm dụng của các chủ nợ có thể tạo ra xung đột giữa những người dân, thậm chí là những bên không tham gia giao dịch tín dụng.

Tuy nhiên, các ngân hàng cho rằng, quyền thu giữ tài sản bảo đảm chỉ là “liệu pháp tâm lý”, là công cụ pháp lý, tránh trường hợp khách hàng bội tín, để khách hàng có ý thức trả nợ hơn. Mỗi tổ chức tín dụng đều có những quy định nội bộ hướng dẫn rất chặt chẽ, công khai, minh bạch về thu giữ tài sản bảo đảm, khó có chuyện lạm quyền. Việc thu giữ tài sản bảo đảm gây phản cảm cũng dễ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, nên trong trường hợp “bất đắc dĩ”, các ngân hàng mới sử dụng biện pháp này.

Thùy Liên

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/khong-duoc-thu-giu-tai-san-bao-dam-la-nha-o-duy-nhat-ngan-hang-co-the-siet-chat-cho-vay-d366624.html