Không gian mới cho làng nghề

18 phút trướcBài gốc

Làng nghề chè Tân Cương, Thái Nguyên.

Bứt phá từ nền tảng truyền thống

Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, Thái Nguyên trở thành địa phương có quy mô lớn, hội tụ nhiều lợi thế về văn hóa và kinh tế nông thôn. Toàn tỉnh hiện có 278 làng nghề được công nhận, trong đó 184 làng nghề truyền thống (chiếm 66,2%) và 94 làng nghề mới (33,8%), tăng thêm 25 làng nghề so với năm 2020.

Trong số này, đáng chú ý, có tới 256 làng nghề chè, tiêu biểu như Tức Tranh, Trại Cài, La Bằng, Tân Cương… đã góp phần khẳng định và lan tỏa thương hiệu “Chè Thái” nổi tiếng cả nước.

Bên cạnh đó, Thái Nguyên còn phát triển nhiều loại hình làng nghề khác như mây tre đan, đồ gỗ, thủ công mỹ nghệ, sinh vật cảnh. Riêng khu vực phía Bắc tỉnh hiện chỉ có một làng nghề truyền thống là miến dong Côn Minh.

Làng nghề miến dong Côn Minh (Thái Nguyên) nổi tiếng với sản phẩm miến dong thái tay.

Phát triển làng nghề và làng nghề truyền thống không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là giải pháp quan trọng để bảo tồn bản sắc văn hóa, đồng thời tạo động lực đổi mới và nâng cao sức sống cho khu vực nông thôn.

Ông Dương Văn Hoàn, Phó Giám đốc Sở Công Thương, cho biết: Việc công nhận làng nghề vừa là sự tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, vừa tạo nền tảng để phát triển kinh tế nông thôn. Tỉnh định hướng hỗ trợ làng nghề theo hướng bền vững, chú trọng đào tạo nhân lực, cải tiến mẫu mã, xúc tiến thương mại và gắn kết với du lịch, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường trong nước và từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

Nhiều làng nghề ở Thái Nguyên đã được hỗ trợ đầu tư trang thiết bị, từng bước vượt qua quy mô sản xuất nhỏ lẻ. Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã bố trí hơn 9 tỷ đồng đầu tư thiết bị với 21 máy sao chè, 100 máy vò, 7 máy đóng gói tự động, 3 máy hút chân không và 6 kho lạnh bảo quản.

Song song với đó, 35 lớp tập huấn được tổ chức cho khoảng 1.500 lượt người tham gia, trong đó ưu tiên lao động nông thôn và đồng bào dân tộc thiểu số.

Chị Hoàng Thị Đông, thôn Bản Cuôn, xã Côn Minh, cho biết: Làng nghề miến dong Côn Minh hiện có 49 hộ với hơn 70 lao động thường xuyên. Thời gian qua, chính quyền và ngành Công Thương đã hỗ trợ tập huấn, xây dựng nhãn mác, xúc tiến thương mại, bảo vệ môi trường và gắn sản xuất với phát triển bền vững.

Những con số kể trên cho thấy Thái Nguyên vừa khẳng định vị thế trung tâm sản xuất chè lớn nhất cả nước, vừa mở ra dư địa phát triển cho nhiều sản phẩm đặc thù khác.

Làng nghề bánh chưng Bờ Đậu (xã Vô Tranh) đã có lịch sử từ những năm 1960.

Nâng tầm các sản phẩm làng nghề

Một điểm nổi bật trong phát triển làng nghề ở Thái Nguyên là sự chủ động mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Năm 2025, tỉnh tổ chức Hội chợ triển lãm Công Thương - OCOP Thái Nguyên tại Quảng trường Võ Nguyên Giáp với 200 gian hàng; đồng thời, đẩy mạnh kênh thương mại số thông qua các chương trình như Livestream “Chợ phiên OCOP Thái Nguyên” trên TikTok Shop hay phiên Megalive “Tự hào hàng Việt – Thái Nguyên đệ nhất danh trà”.

Cùng với đó, các sản phẩm nông sản và làng nghề của Thái Nguyên còn được quảng bá tại nhiều hội chợ, triển lãm lớn trong và ngoài nước như: Festival Nông sản Việt, Hội chợ quốc tế AGROVIET, Hội chợ Thương mại - Du lịch Việt - Trung, Phiên chợ vùng cao Hòa Bình, Hội chợ Đồng bằng sông Cửu Long, Triển lãm 80 năm Quốc khánh tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Hà Nội)… Những hoạt động này góp phần nâng cao vị thế sản phẩm làng nghề Thái Nguyên, đồng thời mở rộng chuỗi giá trị trên thị trường.

Các làng nghề chè đã góp phần xây dựng thương hiệu “Chè Thái” nổi tiếng, đồng thời thu hút đông đảo du khách đến tham quan và trải nghiệm.

Cùng với phát triển thương mại, Thái Nguyên chú trọng khai thác du lịch cộng đồng gắn với làng nghề. Các tour trải nghiệm hái chè, sao chè, thưởng trà cùng người dân địa phương vừa mở ra nguồn thu mới, vừa góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa và con người Thái Nguyên.

Nghệ nhân chè Tô Văn Khiêm, Giám đốc HTX Chè Khe Cốc, xã Vô Tranh, chia sẻ: Giữ nghề vừa là kế sinh nhai, vừa là cách lưu giữ hồn quê. Với sự hỗ trợ về máy móc và xúc tiến thương mại, sản phẩm chè Khe Cốc đã có tem truy xuất nguồn gốc, mẫu mã cải tiến, đạt chuẩn OCOP 3-4 sao. Quan trọng hơn cả, hương vị truyền thống vẫn được gìn giữ, tạo nên sức lan tỏa cho thương hiệu chè Thái Nguyên.

Theo kế hoạch, trong năm 2025 Thái Nguyên sẽ phát triển thêm 8 làng nghề (5 làng nghề thuộc địa bàn Thái Nguyên cũ và 3 làng nghề thuộc Bắc Kạn cũ). Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa có làng nghề nào được công nhận mới. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu nguồn lực đầu tư cho hạ tầng, nhà xưởng, thiết bị; vướng mắc trong quy định công nhận nghệ nhân, thợ giỏi; đồng thời nhiều địa phương còn lúng túng khi hoàn thiện hồ sơ.

Ngoài ra, một số làng nghề đã được công nhận cũng đang gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động và mở rộng quy mô sản xuất.

Chế biến tương tại Làng nghề tương nếp Úc Kỳ, xã Phú Bình.

Bà Dương Thị Lan, làng nghề gỗ Giã Trung, phường Vạn Xuân, cho biết: Làng nghề được công nhận từ năm 2008, từng có hơn 70 hộ tham gia, tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động với thu nhập 6-8 triệu đồng mỗi tháng. Hiện nay, chỉ còn khoảng 10 hộ trụ lại do thị trường Trung Quốc hạn chế nhập khẩu, khiến làng nghề gặp nhiều khó khăn.

Để phát triển làng nghề theo hướng bền vững, thời gian tới, ngành Công Thương sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp như: Hỗ trợ tín dụng và trang thiết bị hiện đại; hoàn thiện cơ chế công nhận nghệ nhân, thợ giỏi; gắn kết phát triển làng nghề với chương trình OCOP và du lịch cộng đồng; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ. Những giải pháp này nhằm tạo động lực cho kinh tế nông thôn phát triển ổn định và lâu dài.

Có thể khẳng định, làng nghề là một phần hồn cốt của Thái Nguyên. Đây không đơn thuần là nơi tạo ra sản phẩm hàng hóa mà còn là không gian lưu giữ phong tục, nếp sống và văn hóa cộng đồng qua nhiều thế hệ. Sức bật từ làng nghề đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giúp Thái Nguyên vừa khẳng định vị thế “thủ phủ chè”, vừa được biết đến như vùng đất gìn giữ và lan tỏa những giá trị truyền thống bền vững.

Nhóm P.V

Nguồn Thái Nguyên : https://baothainguyen.vn/kinh-te/202509/khong-gian-moi-cho-lang-nghe-52a6703/