Đại diện lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, thông báo về kết quả phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao 9 tháng năm 2025 và Quý III-2025
Lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) tiếp tục khuyến cáo người dân: Cơ quan nhà nước không làm việc qua điện thoại. Mọi thông tin làm việc đều thông qua chính quyền địa phương, thông qua thông cáo báo chí, tuyên truyền bằng loa phường, xã hoặc các văn bản chính thống.
Thủ đoạn ngày càng tinh vi
Điểm đáng lưu ý và trên thực tế đã được các cơ quan báo chí các bộ, ngành chức năng thường xuyên tuyên truyền, cảnh báo đến người dân là việc tội phạm sử dụng công nghệ cao rất “bám sát” tình hình thời sự của đất nước để nghiên cứu, sáng tác các kịch bản tiếp cận, lừa đảo người dân. Thực tế cho thấy, nhiều người dân, dù đã đọc được các thông tin, vụ việc về lừa đảo trên mạng nhưng vẫn có thời điểm rơi vào “điểm mù” của cảnh giác cho nên bị lừa.
Gần đây nhất, khi nhiều địa phương trong cả nước đang tập trung triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, một số đối tượng đã ngay lập tức lợi dụng việc cập nhật thông tin hành chính để thực hiện các hành vi lừa đảo. Theo đó, có người dân đã nhận được cuộc gọi thông báo địa phương đang sáp nhập đơn vị hành chính, yêu cầu phải cung cấp thông tin cá nhân để cơ quan chức năng thực hiện “chuẩn hóa giấy tờ tùy thân”, “cập nhật địa chỉ thường trú mới” hoặc “xác thực lại dữ liệu căn cước công dân, sổ đỏ, bảo hiểm xã hội...”.
Sau đó, đối tượng yêu cầu người dân chuyển khoản lệ phí, cập nhật thông tin vào đường link để hoàn thiện thủ tục… Nếu người dân làm theo, tội phạm có thể chiếm đoạt tài sản hoặc sử dụng các thông tin có được để thực hiện các hành vi phạm tội khác, như: vay tiền online, mở tài khoản ngân hàng ảo…
Đáng chú ý, tội phạm thường dựa vào tâm lý của người dân là ngại đến các cơ quan hành chính do lo lắng sẽ mất thời gian xếp hàng đợi làm thủ tục; tâm lý thích được làm nhanh, làm "tắt", kể cả mất một chút lệ phí bên ngoài…. để dồn ép người dân thực hiện các hành vi đã được xây dựng trong kịch bản. Không ít người đã bị lừa vì bị đối tượng thúc ép, cho biết nếu không thực hiện đúng hạn sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi pháp lý, bảo hiểm xã hội, giao dịch dân sự…
Bên cạnh đó, những tháng qua, các cơ quan chức năng, các địa phương đã tuyên truyền, cảnh báo đến người dân về thủ đoạn lừa đảo mới trên không gian mạng, nhắm vào người dân sắp nghỉ hưu hoặc đang hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Để tạo lòng tin với người dân, tội phạm đã chuẩn bị các kịch bản sát thực tế, sử dụng các hình ảnh, văn bản, con dấu….giả mạo nhằm chiếm đoạt tài sản của nạn nhân….
Tuyệt đối không chủ quan
Các cơ quan chức năng của Bộ Công an, các cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương trong nhiều năm qua đã liên tục tuyên truyền, thông tin về các thủ đoạn lừa đảo của tội phạm công nghệ cao. Nhờ vậy, nhiều người dân đã nhận ra và nâng cao cảnh giác, không bị lừa đảo. Tuy nhiên, vẫn còn người dân bị lừa, bị tội phạm mạng dẫn dụ vào bẫy và bị chiếm đoạt tài sản thông qua các kịch bản tinh vi, phù hợp các sự kiện an sinh xã hội diễn ra hằng ngày….
Để không trở thành “con mồi” của loại tội phạm đã được nhận dạng, cảnh báo liên tục, khá rõ nét, người dân cần hằng ngày cập nhật, nắm hiểu các thông tin, không lơ là, không chủ quan trước độ tinh vi của tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Trong đó, mọi người cần lưu ý, ghi nhớ các phương thức, thủ đoạn lừa đảo phổ biến hiện nay, chủ yếu nhắm vào 4 nhóm hành vi (nhóm hành vi mạo danh, nhóm hành vi lừa đảo tình cảm, nhóm hành vi kêu gọi đầu tư, nhóm hành vi phát tán mã độc). Đó là: Giả danh cơ quan chức năng yêu cầu cập nhật thông tin, cài đặt ứng dụng giả mạo; Giả danh nhân viên công ích thông báo đến hạn đóng tiền điện, nước, truyền hình, Internet…; Giả danh cơ quan chức năng hỗ trợ thu hồi vốn treo hoặc tiền bị lừa đảo trực tuyến; Giả danh cơ sở giáo dục thông báo hoàn trả học phí hoặc được nhận học bổng, chương trình du học, tham gia trại hè…; Giả danh cơ sở giáo dục, y tế… thông báo người thân gặp tai nạn; Giả danh cơ quan thực thi pháp luật thông báo liên quan đến vụ án nghiêm trọng; Giả danh cơ sở du lịch, nhà hàng, hộ kinh doanh… rao bán hàng hóa, dịch vụ.
Các đối tượng lừa đảo còn có thể giả danh cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang… đặt mua hàng hóa; Giả danh nhân viên giao hàng thông báo nhận hàng, lừa thanh toán tiền; Giả danh tổ chức, doanh nghiệp thông báo trúng thưởng, nhận quà; Giả danh nhân viên tổ chức tín dụng hỗ trợ mở thẻ, nâng hạn mức tín dụng; Giả danh cơ quan thuế gọi điện thoại yêu cầu hoàn thiện thủ tục.
Chúng ta cũng cần đề phòng tội phạm mạng phát tán mã độc thông qua email, hình ảnh, video, đường dẫn, ứng dụng nhằm chiếm quyền điều khiển thiết bị di động, tài khoản mạng xã hội; Phát tán mã độc xâm nhập hệ thống của tổ chức, doanh nghiệp, thay đổi email, tài khoản nhận tiền; Đưa thông tin sai sự thật, dẫn dụ truy cập đường dẫn chứa mã độc.
Người dân cần đặc biệt lưu ý, hiện nay, các đối tượng lừa đảo ngày càng đa dạng, tinh vi, không chỉ sử dụng công nghệ mà còn nghiên cứu, khai thác sâu những về thói quen, tâm lý, mong muốn…. của người dân để thao túng, dẫn dụ nạn nhân. Việc cảnh giác, hiểu rõ những “bẫy tâm lý” của tội phạm là rất quan trọng để mỗi cá nhân có thể tự bảo vệ mình và cộng đồng trước thực trạng lừa đảo trên không gian mạng đang diễn biến phức tạp, khó lường../.
ĐINH SONG LINH