Hà Nội tổ chức 53 chiến dịch phun hóa chất diệt muỗi Aedes phòng bệnh sốt xuất huyết đồng thời phòng bệnh Chikungunya. Ảnh: HẠNH NGÂN
Theo Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), đợt bùng phát Chikungunya đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc trong nửa đầu năm 2025. Đây là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này.
Tất cả các trường hợp được báo cáo đều ở mức độ nhẹ, không có trường hợp nghiêm trọng hoặc tử vong. Còn ở Singapore, từ đầu năm đến ngày 2.8, ghi nhận 17 ca mắc sốt do virus.
Dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng
Trước đó, tháng 7.2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của châu Phi, Nam Á, châu Âu. WHO cho biết, bệnh Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết).
Hiện đang là mùa mưa của nhiều nước khu vực Bắc bán cầu, trong đó có Việt Nam, đã tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển, dẫn đến sự gia tăng mật độ muỗi làm lây lan virus nhanh chóng; đồng thời sự gia tăng đi lại giữa các nước vào mùa hè là điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh sang những khu vực, địa phương, quốc gia khác.
Bệnh Chikungunya ghi nhận đầu tiên vào năm 1952; bệnh không lây truyền trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua vết đốt của muỗi Aedes. Hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi và kéo dài từ 2 đến 7 ngày nhưng cũng có thể kéo dài hàng tuần ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.
Bộ Y tế cho biết, hiện nay, dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc. Nước ta có sự giao lưu thương mại, du lịch nhiều với các quốc gia trên thế giới nên tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào nước ta. Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes (véc tơ truyền bệnh) lưu hành tại nhiều địa phương, nên luôn tồn tại nguy cơ dịch bệnh xâm nhập.
Chia sẻ thêm về nguy cơ tại Việt Nam, ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho biết, mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư.
Theo ông Sơn, các triệu chứng của Chikungunia xuất hiện từ 4 đến 8 ngày (dao động từ 2 đến 12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Bệnh đặc trưng bởi sốt cao, khởi phát đột ngột, thường kèm theo đau khớp dữ dội. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khác bao gồm cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban.
Các triệu chứng tương tự như đối với bệnh sốt xuất huyết Dengue nhưng dấu hiệu đau và sưng khớp thường có biểu hiện rõ hơn, trong khi đó bệnh sốt xuất huyết Dengue thường có dấu hiệu xuất huyết nhiều hơn. “Tuy nhiên, người dân không nên tự ý chẩn đoán, điều trị tại nhà. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, phải đến ngay cơ sở y tế nơi gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời”, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh nhấn mạnh.
Tăng cường giám sát dịch ngay tại cửa khẩu
Hiện nay, Bộ Y tế đã chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ để xử lý triệt để các ổ dịch ngay từ ca bệnh đầu tiên; đồng thời tổ chức tốt việc sẵn sàng thu dung, điều trị bệnh nhân, phân cấp chuyên môn để tránh tình trạng quá tải bệnh viện.
Đồng thời Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế tăng cường chỉ đạo công tác phòng, chống dịch bệnh Chikungunya trên địa bàn phụ trách, đặc biệt đối với các tỉnh có biên giới; hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật cho các địa phương trong công tác giám sát, điều trị bệnh nhân, giám sát véc tơ, xử lý triệt để ổ dịch và tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát, hỗ trợ các điểm nóng, nguy cơ bùng phát dịch.
Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế thế giới để cập nhật các biện pháp giám sát, điều trị hiệu quả bệnh Chikungunya để kịp thời triển khai các biện pháp phòng, chống phù hợp, hiệu quả tại Việt Nam. Đối với người dân, để chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya, Bộ Y tế khuyến cáo người dân từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya trở về cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt, đau khớp, nổi ban …) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời. Còn người dân cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng. Hằng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng, bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa, bình bông; bỏ muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.
Nhằm chủ động kiểm soát, phòng chống dịch, Bộ Y tế đã ban hành công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố đề nghị triển khai tăng cường giám sát dịch ngay tại cửa khẩu, các cơ sở y tế và cộng đồng nhằm phát hiện sớm ca bệnh nghi ngờ, đặc biệt tại những khu vực có người trở về từ vùng có dịch. Tổ chức điều tra, xử lý triệt để các ổ dịch, không để lây lan, giám sát muỗi, véc tơ truyền bệnh tại các khu vực cửa khẩu và tại cộng đồng theo hướng dẫn của Bộ Y tế…
LÊ DUY