Không nằm trong vành đai núi lửa vì sao Myanmar thường xuyên xảy ra động đất?

3 ngày trướcBài gốc

Ngày 24 tháng 3 năm 2011, một trận động đất mạnh 6.8 độ Richter làm rung chuyển miền đông Myanmar, gần biên giới với Thái Lan và Lào. Trận động đất đã khiến ít nhất 75 người chết và hàng trăm người bị thương.

Nhiều tòa nhà sụp đổ ở Myanmar và cả các tỉnh biên giới Thái Lan như Chiang Rai đã làm hàng nghìn người mất nhà cửa, đặc biệt ở các làng chài ven sông.

Chưa đầy một năm sau, ngày 11 tháng 11 năm 2012, một trận động đất khác cũng với cường độ 6.8 độ Richter lại xảy ra ở bang Shan, gần thành phố Mandalay làm 26 người thiệt mạng, hơn 200 người bị thương. Nhiều ngôi chùa cổ bị hư hại, trong đó có một số di tích Phật giáo hàng trăm năm tuổi.

4 năm sau đó, 1 trận trận động đất với cường độ tương tự lại tấn công Myanmar, lần này tâm chấn ở vùng trung tâm, gần thành phố Bagan – nơi nổi tiếng với hàng nghìn ngôi đền cổ. Trận động đất đã khiến 4 người chết, hàng chục người bị thương. Hơn 400 ngôi đền cổ bị hư hại, trong đó có nhiều di sản UNESCO. Du lịch Bagan bị ảnh hưởng nặng, gây thiệt hại kinh tế.

Sự kiện này khiến chính phủ Myanmar phải tăng cường trùng tu di tích và cải thiện hệ thống cảnh báo sớm.

Tới ngày 16 tháng 11 năm 2023, một trận động đất 5.8 độ Richter xảy ra ở bang Chin, gần biên giới Ấn Độ.

Và trưa nay 28/3, theo dữ liệu của Cơ quan Địa chất Mỹ, một trận động đất cường độ lên tới 7,7 độ đã xảy ra tại vĩ độ 22,01 độ Bắc và kinh độ 95,92 độ Đông. Tâm chấn cách thành phố Mandalay khoảng 17,2 km, nơi có dân số khoảng 1,2 triệu người. Hiện chưa có thống kê về thương vong, tuy nhiên theo các hình ảnh được ghi nhận, nhiều tòa nhà đã đổ sập, đường sá đứt gãy. Tại Thái Lan, nơi chịu ảnh hưởng của trận động đất, một tòa nhà cao tầng đang trong quá trình xây dựng đã sụp đổ, hiện chưa rõ bao nhiêu người đang mắc kẹt trong đống đổ nát.

Nhà cửa đổ nát sau trận động đất ở miền trung Myanmar ngày 28/3 (Ảnh: Reuters).

Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) và Viện Địa chấn Myanmar, trong thế kỷ 21, đã có hơn 500 trận động đất được ghi nhận (bao gồm cả dư chấn) tại Myanmar. Trong đó, có khoảng 50 trận từ 5.0 độ Richter trở lên, 10 trận mạnh trên 6.0 độ Richter, trong đó có 4 trận gây thiệt hại nghiêm trọng.

Mặc dù không nằm trong vành đai núi lửa nổi tiếng, như Vành đai Lửa Thái Bình Dương, nhưng Myanmar vẫn thường xuyên đối mặt với động đất do quốc gia này nằm ở giao điểm của nhiều bản mảng kiến tạo lớn, trong đó các bản mảng chính liên quan đến động đất của khu vực là mảng Ấn Độ, mảng Á-Âu và mảng Sunda. Sự va chạm giữa mảng Ấn Độ và mảng Á-Âu đã tạo nên một vùng biến động địa chất mạnh mẽ. Vùng đất này là nơi giao cắt các ranh giới kiến tạo, làm cho Myanmar luôn trong trạng thái “động” về mặt địa chất. Khi các bản mảng đè lên nhau hoặc trượt dọc theo các đường đứt gãy, năng lượng được giải phóng dưới lớp vỏ Trái Đất, dẫn đến các trận động đất có cường độ lớn.

Đặc biệt, Myanmar nằm gần các đường đứt gãy chính như đứt gãy Sagaing – một trong những đứt gãy hoạt động mạnh nhất của khu vực. Đứt gãy Sagaing chạy dọc theo chiều dài đất nước, tạo thành một hệ thống “dây nơ-ron” kích thích các chuyển động kiến tạo và là nguyên nhân trực tiếp gây ra nhiều trận động đất nghiêm trọng. Ngoài ra, sự ảnh hưởng của các mảng kiến tạo khác như mảng Bengal và mảng Burma cũng góp phần không nhỏ vào tình trạng động đất liên tục ở quốc gia này.

Ngoài vị trí nằm trên các biên giới kiến tạo, Myanmar còn mang những dấu ấn về lịch sử ngân hàng địa chất phức tạp. Qua hàng triệu năm tiến hóa, quốc gia này đã trải qua nhiều giai đoạn biến động lớn, từ các quá trình phun trào núi lửa cổ xưa cho đến các cuộc va chạm giữa các khối đất khổng lồ. Mặc dù hiện nay Myanmar không nổi bật với các hoạt động núi lửa, nhưng các dấu tích của quá khứ kiến tạo vẫn còn rõ nét qua những tầng đá bị uốn cong, gập ghềnh với các lớp trầm tích xen kẽ.

Những đặc điểm địa chất này không chỉ tạo nên cảnh quan thiên nhiên độc đáo mà còn là nguồn cảm hứng cho các nhà khoa học nghiên cứu cơ chế hình thành động đất. Qua các nghiên cứu khảo cổ và địa chất, người ta có thể thấy được quá trình gia tăng áp lực và cách thức giải phóng năng lượng qua các đứt gãy, từ đó hiểu rõ hơn nguyên nhân khiến Myanmar thường xuyên đối mặt với những trận động đất bất ngờ.

H.A

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/khong-nam-trong-vanh-dai-nui-lua-vi-sao-myanmar-thuong-xuyen-xay-ra-dong-dat-97477.html