Ảnh minh họa - Ảnh: Reuters.
Trên thị trường kim loại quý, bạch kim là kim loại tăng giá mạnh nhất từ đầu năm đến nay và một nguyên nhân nằm ở việc nguồn cung bạch kim được dự báo sẽ không đủ để đáp ứng nhu cầu của thế giới năm thứ ba liên tiếp. Tuy nhiên, đây không phải là động lực duy nhất phía sau đà tăng giá của bạch kim.
Từ đầu năm, giá vàng đã tăng 29%. ÔngVaihab Agarwal, Giám đốc phụ trách sản phẩm và đổi mới tại công ty cung cấp chỉ số toàn cầu Indxx, cho biết mức tăng lớn đó của giá vàng khiến một số nhà đầu tư chuyển sang rót vốn vào bạch kim. Ông gọi sự dịch chuyển này là “mệt mỏi vì vàng”.
NHỮNG NGUYÊN NHÂN GIÁ BẠCH KIM TĂNG
Trong một cuộc trao đổi với trang MarketWatch, ông Agarwal nói các công ty nữ trang “đang tích cực chuyển từ vàng sang bạch kim do chi phí và sở thích thay đổi của người tiêu dùng, đặc biệt là ở Trung Quốc”.
Tình trạng thiếu hụt nguồn cung bạch kim kéo dài trên toàn cầu vẫn là lý do lớn nhất khiến giá kim loại này tăng 44% từ đầu năm đến ngày 18/6/2025. Sáng nay (20/6), giá bạch kim dao động dưới ngưỡng 1.300 USD/oz. Hôm thứ Tư, giá bạch kim đóng cửa ở mức hơn 1.313 USD/oz - mức giá chốt phiên cao nhất kể từ tháng 9/2014. Riêng trong tháng 6 này, giá bạch kim đã tăng gần 25%.
Giá vàng và một kim loại quý khác là palldium cũng tăng, nhưng mức tăng yếu hơn. Giá vàng đã tăng khoảng 3% trong tháng này, còn giá palladium tăng 9,4% từ đầu tháng và tăng gần 17% từ đầu năm.
Giá vàng, bạc và palladium đều đang hưởng lợi từ xu hướng chi tiêu mạnh tay của chính phủ các nền kinh tế phát triển trên thế giới. Nợ công và thâm hụt ngân sách gia tăng gây áp lực mất giá lên đồng tiền của các quốc gia đó, dẫn tới việc các kim loại quý tăng giá - theo Giám đốc phụ trách chiến lược đầu tư Robert Minter của công ty Aberdeen Investments.
Mức tăng giá của ba kim loại này từ đầu năm là ấn tượng, nhưng đều thua mức tăng của bạch kim - ông Minter nói, giải thích rằng giá bạch kim tăng mạnh hơn một phần do nhu cầu nữ trang ở Trung Quốc, nơi “trang sức được mua vì mục đích đầu tư”.
Dữ liệu từ Hội đồng Đầu tư bạch kim Thế giới (WPIC) cho thấy năm 2025 sẽ là năm thứ ba liên tiếp “thị trường bạch kim thiếu cung gần 1 triệu ounce” trong quy mô hàng năm của thị trường là 8 triệu ounce - theo ông Edward Sterck, Giám đốc nghiên cứu tại WPIC. “Thị trường bạch kim đang thâm hụt về mặt cấu trúc”, ông nói với MarketWatch, và cho biết WPIC dự báo thị trường sẽ vẫn ở trong tình trạng thâm hụt lớn về nguồn cung cho đến năm 2029.
Ông Sterck cho biết thâm hụt nguồn cung bạch kim trong năm ngoái là 992.000 ounce, mức thiếu hụt lớn nhất kể từ năm 2013, đồng thời nói thêm rằng thâm hụt năm nay dự kiến là 966.000 ounce. Nhu cầu đầu tư và đồ trang sức ngày càng tăng đã góp phần vào sự thiếu hụt đó - ông nói.
Tình trạng thiếu hụt nguồn cung bạch kim đã được bù đắp một phần bằng nguồn cung từ các nguồn dự trữ trên mặt đất. Tuy nhiên, những kho dự trữ đó - tương đương nhu cầu tiêu thụ trong khoảng 3 tháng - đang ở “mức thấp không bền vững” - ông Sterck nói, đồng thời cho biết thêm rằng việc giá bạch kim tăng là “cần thiết để thu hút thêm nguồn cung kim loại này vào thị trường”.
Cho đến nay, việc tái chế bạch kim vẫn chưa mang lại thành công đáng kể.
Bộ chuyển đổi xúc tác, được sử dụng trong hệ thống ống xả của xe để giảm khí thải độc hại và chứa kim loại nhóm bạch kim, đã được sử dụng trong xe cộ trên thế giới trong khoảng nửa thế kỷ nay - theo ông Sandeep Rao, nhà nghiên cứu cấp cao tại công ty Leverage Shares. Điều đó có nghĩa là việc tái chế ống xả bỏ đi có tiềm năng đáng kể để bổ sung nguồn cung bạch kim, dù chỉ tái chế hiện chỉ chiếm khoảng 1/4 nguồn cung bạch kim toàn cầu.
“Một nỗ lực phối hợp để phát triển hoạt động tái chế có thể tăng gấp đôi đóng góp này và ngăn chặn tình trạng thiếu hụt nguồn cung bạch kim do những hạn chế trong lĩnh vực khai thác", ông nói.
Khoảng 90 tấn bạch kim, 300 tấn paladium và 30 tấn rhodium được sử dụng trên toàn cầu mỗi năm cho bộ chuyển đổi xúc tác - và 30% đến 50% số kim loại này đến từ tái chế, theo dữ liệu của công ty Johnson Matthey.
BẠCH KIM ĐANG CÒN RẺ?
Dù vậy, có một vấn đề cần lưu ý là nguồn cung bạch kim sẽ không thiếu nếu loại bỏ nhu cầu đầu tư khỏi phương trình cung - cầu. Một báo cáo từ công ty nghiên cứu và tư vấn CPM Group cho thấy nguồn cung platinum toàn cầu không hề thiếu, thậm chí dư 26.000 ounce trong năm 2024 và có thể dư 329.000 ounce trong năm 2025, nếu chỉ tính đến nhu cầu tiêu thụ và không tính đến nhu cầu đầu tư.
Giám đốc điều hành Jeffrey Christian của CPM nói rằng “không hề thiếu bạch kim” và trên thực tế đang có những kho dự trữ bạch kim lớn trên thế giới. Ông cũng nhấn mạnh rằng các yếu tố nền tảng đang cho thấy sự dư cung bạch kim - bao gồm sự sụt giảm số lượng ô tô chạy bằng xăng và dầu, loại xe sử dụng kim loại nhóm platinum trong bộ chuyển đổi xúc tác.
Vấn đề nằm ở chỗ khi được mua với mục đích đầu tư, bạch kim, hay các hàng hóa cơ bản khác, đều không được sử dụng mà được cất kho và chờ ngày được bán trở lại ra thị trường. Trong khi đó, nhu cầu đầu tư là một yếu tố khó đoán định, ông Christian nhấn mạnh.
Dù vậy, các nhà phân tích nói rằng vẫn đang có những dấu hiệu cho thấy “sự mệt mỏi của vàng” sau một thời gian tăng giá bền bỉ thúc đẩy giới đầu tư dịch chuyển sang bạch kim. Ông Sterck cho rằng điều khiến thị trường bạch kim “hưng phấn là tiềm năng tăng trưởng nhu cầu cao hơn so với dự báo”, chủ yếu là nhu cầu đầu tư và trang sức. “Nhu cầu đầu tư bạch kim dạng thỏi và đồng xu ở Trung Quốc đang cao hơn so với kỳ vọng. Nhưng thị trường hứng thú nhất với sự dịch chuyển của nhu cầu trang sức”, ông nói.
Do giá vàng cao, nhu cầu trang sức vàng ở Trung Quốc năm nay giảm 32% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi lượng chế tác trang sức bạch kim tăng 26% do các công ty nữ trang tìm cách thu hút người tiêu dùng đến với các sản phẩm bạch kim.
Theo ông Agarwal, Trung Quốc nhập khẩu 11,5 tấn bạch kim trong tháng 4/2025, mức cao nhất trong vòng 1 năm. Ông cho rằng giá bạch kim có thể tăng cao hơn, một phần do giá kim loại này còn đang thấp hơn mức kỷ lục 1.500 USD/oz thiết lập vào năm 2014 và thấp hơn nhiều so với giá vàng. Vị chuyên gia nhận định bạch kim “vẫn còn đang có giá thấp hơn giá trị thực” nếu so với giá các kim loại quý khác.
“Với mức giá còn thấp hơn so với đỉnh lịch sử, bạch kim mang lại giá trị tiềm năng cho những nhà đầu tư muốn đa dạng hóa danh mục và tranh thủ một làn sóng dịch chuyển mang tính cấu trúc trên thị trường kim loại quý”, ông Agarwal phát biểu.
Điệp Vũ