Bỏ hoang 15 năm
Theo nhiều báo cáo của UBND tỉnh Nam Định cũ tại nhiều văn bản, hội nghị, diễn đàn trong nhiều năm qua, vào năm 2006 tỉnh giao 150 ha đất nằm ven Quốc lộ 10, trước đó là đất nông nghiệp (nay thuộc địa bàn phường Thiên Trường, tỉnh Ninh Bình) cho Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam- Vinasin (sau này là Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam - SBIC) làm chủ đầu tư dự án xây dựng, kinh doanh hạ tầng Khu công nghiệp (KCN) Mỹ Trung, tổng vốn đầu tư 359 tỷ đồng.
Trụ sở Công ty Công nghiệp tàu thủy Hoàng Anh - chủ đầu tư dự án KCN Mỹ Trung trong tình trạng bỏ hoang. Ảnh: Duy Hưng
Dự án sau đó được Vinasin giao cho công ty thành viên là Công ty Công nghiệp tàu thủy Hoàng Anh thực hiện. Công ty Hoàng Anh sau đó đã thực hiện san lấp mặt bằng; đầu tư một số hạng mục hạ tầng, thu hút được một số nhà đầu tư thứ cấp. Tuy nhiên, do những vướng mắc về tài chính, từ năm 2010 Công ty Hoàng Anh đã dừng việc đầu tư xây dựng hạ tầng KCN Mỹ Trung. Đây là thời điểm xảy ra “đại án” liên quan Tập đoàn Vinasin.
Ở thời điểm cuối tháng 8/2025, có mặt tại KCN Mỹ Trung, chúng tôi ghi nhận nơi được gọi là KCN nhưng chỉ là một con đường trục đấu nối với Quốc lộ 10, chạy sâu vào bên trong, trải bê tông nhưng trong tình trạng cũ nát, nhiều đoạn bị ngập nước. Ở lối vào không có biển tên KCN. Ở khu vực phía ngoài (gần Quốc lộ 10), ven hai bên đường trục có một số nhà xưởng của một số doanh nghiệp may mặc, sản xuất bao bì… đang hoạt động. Ở phía trong, phần lớn diện tích đất của KCN ở hai bên đường trục đang trong tình trạng bỏ hoang, để cỏ mọc; trở thành nơi cò đậu và nơi người dân chăn thả trâu bò. Theo cơ quan quản lý ở đại phương, diện tích đất thương mại của KCN đang bị bỏ hoang là hơn 83 ha, diện tích được sử dụng chỉ khoảng 26 ha. Nằm gần Quốc lộ 10, trụ sở Công ty Công nghiệp tàu thủy Hoàng Anh - chủ đầu tư dự án xây dựng, kinh doanh hạ tầng KCN Mỹ Trung cũng đang trong tình trạng bị bỏ hoang, không một bóng người.
Trong báo cáo ngày ngày 22/7/2024, UBND tỉnh Nam Định cũ cho biết, theo kết quả chứng thư thẩm định giá ngày 30/2/2016 của Công ty cổ phần thẩm định giá Vinacontrol, tổng vốn đầu tư đã giải ngân của dự án khoảng 324 tỷ đồng. Đến ngày 1/6/2017, Công ty Hoàng Anh có văn bản đề nghị chấm dứt hoạt động của dự án, được UBND tỉnh Nam Định đồng ý về chủ trương và đến ngày 7/6/2017, Ban Quản lý các KCN tỉnh đã quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư dự án dựng cơ sở hạ tầng KCN Mỹ Trung.
Vì sao chính quyền chưa thu hồi được đất?
Theo luật hiện hành, trong trường hợp quá hạn hoàn thành đầu tư dự án, chính quyền có thể thu hồi dự án, thu hồi đất đã giao cho nhà đầu tự. Tuy nhiên, ở dự án đầu tư hạ tầng KCN Mỹ Trung, mặc dù dự án lâm cảnh đầu tư dở dang trong hàng chục năm nhưng chính quyền địa phương lại không dễ thực hiện quy trình này. Bởi, theo UBND tỉnh Nam Định cũ, sau khi được chính quyền tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất KCN Mỹ Trung, Công ty Hoàng Anh đã sử dụng giấy này thế chấp vay vốn đầu tư tại Công ty tài chính TNHH một thành viên công nghiệp tàu thủy - VFC và Ngân hàng BIDV, tổng nợ vay lên tới hàng chục triệu USD, trong đó phần vốn vay của VFC là vốn từ nguồn Trái phiếu quốc tế . Bản thân Giám đốc Công ty Hoàng Anh sau đó phải chịu án phạt tù trong 3 vụ án khác nhau.
Tại nhiều cuộc họp bàn, rất nhiều phương án xử lý những vướng mắc tại KCN Mỹ Trung đã được UBND tỉnh Nam Định cũ, các cơ quan liên quan đưa ra, từ cho Công ty Hoàng Anh tuyên bố phá sản đến tìm kiếm nhà đầu tư mới thay thế nhưng đều không thực hiện được. Đến ngày 5/3/2019, Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy có văn bản đề xuất xử lý dự án theo hướng Công ty tài chính TNHH một thành viên công nghiệp tàu thủy-VFC (một trong 2 tổ chức tín dụng Công ty Hoàng Anh thế chấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất KCN Mỹ Trung để vay vốn đầu tư dự án) thực hiện thu hồi tài sản, bán đấu giá. Ngày 18/3/2019, UBND tỉnh Nam Định cũ có văn bản chấp thuận phương án này. Tuy nhiên, trong báo cáo ngày 22/7/2024 gửi Bộ Tài chính, UBND tỉnh Nam Định cũ cho biết đến thời điểm này, phương án xử lý tài sản của Công ty Hoàng Anh vẫn chưa được các cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Những vướng mắc trên đã “đẩy” chính quyền đại phương vào thế “kẹt”, không thể thu hồi lại đất dự án KCN Mỹ Trung, ròng rã nhiều lần, trong nhiều năm kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền, trách nhiệm tháo gỡ vướng mắc nhưng chưa có kết quả.
Duy Hưng