Ông Dương Chiến (57 tuổi), ở xã Thiện Tín, đã khởi nghiệp thành công mô hình trồng cây ăn quả trên đất gò đồi.
Một buổi chiều tháng 8, chúng tôi tìm đến khu vườn của ông Dương Chiến nằm giữa những triền đồi ở xã Thiện Tín. Vườn cây trông xanh mướt, điểm xuyến màu vàng của quả mít, hương thơm ngào ngạt của sả. Ít ai biết nơi này từng là vùng đất khô cằn, bạc màu.
Mang ước mơ về từ chuyến đi xa
Câu chuyện bắt đầu năm 2017, khi ông Chiến có chuyến thăm người thân ở các tỉnh miền Nam. Ở đó, ông được tận mắt thấy mô hình trồng cây ăn quả cho hiệu quả kinh tế cao. Cảnh nhà vườn bạt ngàn sầu riêng, chôm chôm, cam quýt trĩu quả khiến ông trăn trở. “Thấy người ta làm bài bản, có hệ thống, tôi mê lắm. Nghĩ bụng đất mình tuy xấu nhưng nếu chịu khó học hỏi, mình cũng làm được”, ông Chiến nhớ lại.
Những cây sầu riêng được chăm sóc tỉ mỉ khu vườn của ông Chiến.
Trở về quê, ý tưởng chuyển đổi 2ha rừng keo để trồng cây ăn trái cứ thôi thúc ông mỗi ngày. Không ít người khuyên ông nên suy nghĩ lại, vì đất gò đồi cằn cỗi, khô hạn quanh năm, cây công nghiệp còn khó sống, huống chi cây ăn quả. Nhưng ông vẫn quyết tâm thực hiện.
Năm 2018, ông bắt đầu khai phá 2ha đất trồng keo để biến thành vườn cây ăn trái. Ông trồng 3.000 cây cau, 200 cây sầu riêng, 300 cây mít, 200 gốc chuối; cùng hơn 100 cây cam, chanh, chôm chôm lần lượt mọc lên trên vùng đồi cằn cỗi. Để chăm sóc cây trồng được thuận lợi, ông dựng tạm một căn nhà nhỏ ngay giữa rẫy, quyết tâm gắn bó lâu dài với vườn tược.
Những quả mít xanh mướt mang lại thu nhập ổn định cho gia đình ông Chiến.
Thế nhưng, thiên nhiên không chiều lòng người, những đợt nắng hạn kéo dài suốt nhiều tháng đã khiến gần như toàn bộ 3.000 cây cau khô héo và chết. Bao công sức và tiền bạc tích góp ông Chiến gần như mất sạch. Hàng tháng trời nhìn cây cau khô rụi, lòng ông quặn thắt.
“Lúc đó buồn lắm, nhưng rồi tôi nghĩ: Đất còn đó, nếu mình còn sức thì còn làm được. Mất cau thì mình trồng cây khác, miễn là đừng bỏ cuộc,” ông Chiến nhớ lại.
Bước ngoặt từ hồ chứa nước
Rút kinh nghiệm từ thất bại, ông Chiến bắt đầu tìm cách giữ nước cho khu vườn. Ông lặn lội qua nhiều nơi, hỏi han kỹ thuật để đào hồ chứa nước lớn ngay giữa vườn với diện tích 150 mét vuông, nhằm đảm bảo có nước tưới khi khô hạn.
Tiếp đó, ông đầu tư hơn 100 triệu đồng lắp hệ thống tưới tự động, kéo ống dẫn đến tận từng gốc cây. Nhờ đó, cây dần hồi phục, nhiều loại bắt đầu bén rễ, phát triển tốt hơn. “Có nước là có tất cả”, ông Chiến cười hiền, chỉ tay vào hệ thống ống dẫn chạy giữa những luống mít xanh tốt.
Hệ thống tưới nước tự động được ông Chiến lắp đặt ngay giữa khu vườn.
Nhờ có nước, cây bắt đầu phục hồi. Nhưng đất đồi vẫn không "dễ chiều". Sầu riêng ra hoa, đậu quả rồi rụng hàng loạt. Ông Chiến lại tiếp tục học hỏi kinh nghiệm từ nhiều nhà vườn ở các xã khác, tìm hiểu cách bón phân, cắt tỉa, xử lý đất phù hợp hơn.
Sau đợt khô hạn khiến 3.000 cây cau chết trắng, thay vì bỏ cuộc, ông Chiến bắt đầu cải tạo đất, chủ động lên kế hoạch trồng lại. Ông xuống giống hơn 2.000 cây cau và bổ sung thêm 200 cây mít - những loại cây phù hợp hơn với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại vùng đồi. Với ông, đó là cách để đứng dậy từ thất bại.
Không để đất trống, ông còn trồng xen cây sả, thơm giữa các hàng cây lâu năm. Chính ý tưởng này đã cứu vườn cây, vừa giúp giữ ẩm, vừa giúp ông Chiến có thêm nguồn thu nhập trong khi đợi cây lớn.
“Làm nông bây giờ không nên phụ thuộc một loại cây. Mình phải chọn nhiều loại để trồng, để lỡ cây này mất mùa còn có cây khác gỡ gạc”, ông chia sẻ kinh nghiệm.
Quả ngọt đầu tiên và niềm tin "xanh" trở lại
Đến năm 2021, những đợt thu hoạch đầu tiên từ mít, thơm, sả bắt đầu mang về kết quả khả quan. Mỗi năm, khu vườn giúp ông Chiến có nguồn thu khoảng 200 triệu đồng - con số khiến nhiều người khi biết đây là vùng đất gò đồi, cằn cỗi ngày nào.
“Giờ tôi chưa dám nói thành công. Nhưng ít nhất, mình đã chứng minh đất này không hẳn vô dụng. Quan trọng nhất là tôi không nản chí”, ông Chiến cười, ánh mắt ánh lên niềm tin.
Vườn cây trĩu quả - thành quả sau hơn 7 năm tâm huyết của ông Chiến.
Năm 2023, sau nhiều mùa sầu riêng ra hoa rồi rụng, ông Chiến đã có vụ thu hoạch đầu tiên. Dù số lượng ít ỏi, chỉ vài chục quả còn sót lại sau những đợt thời tiết khắc nghiệt, nhưng với ông, đó là thành quả quý giá sau bao năm chăm bón. Những trái chín đầu mùa được ông bán lại cho các hộ nông dân trong vùng - như một cách sẻ chia và tiếp thêm động lực cho nhau trên hành trình làm nông đầy gian khó.
Mô hình trồng cây ăn quả xen canh của ông Chiến đang dần trở thành gợi ý quý giá cho nhiều hộ nông dân địa phương. Trong bối cảnh đất đai ngày càng khan hiếm, biến đổi khí hậu tác động lớn đến sản xuất, thì cách làm này không chỉ mở ra hướng đi kinh tế, mà còn truyền cảm hứng về sự bền bỉ, sáng tạo của người nông dân mới.
Những cây quýt đường được ông Chiến chăm sóc cẩn thận.
Hành trình làm nông nghiệp của ông Dương Chiến là minh chứng rằng, nếu nông dân dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi, thì đất đai dù khắc nghiệt vẫn có thể “trổ quả ngọt”. Từ mảnh đất đồi cằn cỗi, ông đã chắt chiu từng giọt nước, từng khoảng đất trống để tạo nên một khu vườn xanh, đầy hy vọng.
Giữa muôn cách thay đổi cuộc đời mỗi người, có một nông dân ở vùng gò đồi xã Thiện Tín đã lặng lẽ gieo niềm tin bằng chính đôi tay chai sạm, để rồi gặt về không chỉ là trái ngọt, mà còn mở ra một lối đi mới cho nông nghiệp địa phương.
Phó Chủ tịch UBND xã Thiện Tín Nguyễn Văn Duân cho biết, mô hình trồng cây ăn quả trên đất gò đồi của ông Dương Chiến bước đầu đã cho hiệu quả kinh tế. Đây là hướng đi sáng tạo, phù hợp trong phát triền kinh tế nông nghiệp tại địa phương. Ông Chiến là tấm gương tiêu biểu trong phong trào nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, dám nghĩ, dám làm và luôn tiên phong trong chuyển đổi mô hình canh tác tại địa phương.
Bài, ảnh: HOÀI THUẬN