Một đoạn kênh Cùng-Tư Gà (thuộc địa bàn xã Rạch Chèo, huyện Phú Tân) đã thi công dù chưa đủ thủ tục theo quy định.
“Cầm còi chạy trước ô-tô”
Từ thông tin cung cấp của bạn đọc, chúng tôi tìm về miền biển huyện của tỉnh Cà Mau. Quá trình tìm hiểu thực tế tại đây, chúng tôi phát hiện khá nhiều công trình được cho là triển khai thi công sắp hoàn thành nhưng chưa được cấp quyết định đầu tư của huyện Phú Tân phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Một đoạn kênh Cùng-Tư Gà (thuộc địa bàn xã Rạch Chèo, huyện Phú Tân) đã được múc đất đổ đầy lên bờ kênh.
Cụ thể, đó là các công trình thuộc 2 nhóm ưu tiên sau: Nhóm một: Nạo vét kênh Tắt, Cùng-Tư Gà, Cùng-Bào Láng (thuộc địa bàn xã Rạch Chèo); Nạo vét kênh Ông Di (xã Tân Hải); Nạo vét kênh Đất Cày và kênh Xóm Cống (xã Phú Thuận); Nạo vét kênh Cái, Xóm Ruộng, Lung Nhiên (xã Phú Tân); Nạo vét kênh Bồ Đề, Trầm Bầu, Lung Sình (xã Tân Hưng Tây); Nạo vét kênh Lô 3, Cây Sộp (thị trấn ); Nhóm hai: Nạo vét kênh Chòi Mòi, Lô I (xã Phú Tân); Nạo vét kênh Ngang, Điền Cò, Lung Lá-Hai Ngọc (xã Phú Thuận); Nạo vét kênh Đào-Thứ Vải Ngọn (xã Tân Hưng Tây).
Kênh Lô 3 (thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân) thi công có khối lượng khá lớn nhưng chưa có quyết định phê duyệt lựa chọn nhà thầu.
Tại các công trình nêu trên, quan sát bằng mắt thường dễ nhận thấy 2 bên bờ kênh đã được đơn vị thi công dùng cơ giới múc đất dưới kênh đổ lên. Dân trong vùng tiết lộ việc thi công gần như đã xong nhưng chưa nghiệm thu, thanh quyết toán vì còn vướng nhiều thủ tục.
Một đoạn tuyến kênh Cây Sộp (thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân) đã được múc đất đổ đầy 2 bên kênh gần như hoàn thành.
Để rõ phản ánh nêu trên, chúng tôi đã liên hệ với lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện Phú Tân và được bố trí gặp ông Nguyễn Minh Hải, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện. Vị này cho hay, trong năm 2025, ngân sách huyện được ngân sách tỉnh bổ sung kinh phí Trung ương hỗ trợ sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi năm 2025 là 6 tỷ đồng. Nguồn kinh phí nêu trên được Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Phú Tân giao Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Phòng Nông nghiệp và Môi trường) làm chủ đầu tư triển khai thực hiện. Trong đó, ưu tiên nhóm một có 6/7 công trình, dự án và nhóm hai có 3 công trình/dự án (đã nêu ở phần trên-PV).
Theo văn bản cung cấp từ ông Hải, hầu hết các công trình/dự án thuộc nhóm 1 (ngoại trừ công trình nạo vét kết hợp chống sạt lở cửa Mỹ Bình) đã được phê duyệt Báo cáo kinh tế-kỹ thuật. Phía chủ đầu tư cũng đã trình Ủy ban nhân dân huyện (thông qua Phòng Tài chính-Kế hoạch) thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu nhưng đã hơn một tháng (tính đến hết ngày 11/6/2025), Ủy ban nhân dân huyện vẫn chưa phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
“Hầu hết các công trình giá trị nhỏ vài trăm triệu, thuộc diện chỉ định thầu. Những đơn vị dự kiến tham gia thi công cũng nằm trong kế hoạch dự kiến ban đầu, đang làm công trình khác tại địa phương và có thiết bị gần công trình dự kiến thi công. Họ di chuyển và đỗ thiết bị quá lâu, công nhân nôn nóng và lo phát sinh thêm nhiều chi phí nên đã triển khai thi công trước nhiều công trình thủy lợi trong danh mục nhóm một và nhóm hai”, ông Hải thừa nhận.
Bức xúc kịp thời vụ và áp lực giải ngân
Theo báo cáo giải trình của chủ đầu tư gửi Ủy ban nhân dân huyện Phú Tân, khẳng định: Chủ đầu tư chưa thanh toán bất cứ khoản nào đối với các nhà thầu đã nôn nóng thi công trước công trình thủy lợi thuộc nhóm một và hai. Các nhà thầu kiến nghị Ủy ban nhân dân huyện Phú Tân sớm phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu để chủ đầu tư ký hợp đồng và thực hiện các thủ tục khác có liên quan đến thanh quyết toán, vì đây là các công trình được phép chỉ định thầu theo luật định.
Giải trình của chủ đầu tư cũng đề cập việc thi công trước công trình trong khi chưa đủ thủ tục theo quy định: Do nhu cầu bức xúc vì đây là các công trình thủy lợi nạo vét nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt, sản xuất, giao thông thủy, chống tràn, chống sạt lở, tận dụng đất đen làm nền hạ tầng xây dựng lộ nông thôn. Nếu làm chậm trễ và thi công vào mùa mưa thì dễ gây sạt lở, không phát huy hiệu quả dự án.
Nhiều công trình nạo vét thủy lợi thuộc nhóm ưu tiên 1 và 2 do Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Phú Tân làm chủ đầu tư đã cho thi công trước dù chưa được phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu từ Ủy ban nhân dân huyện.
Từ bức xúc trên, chủ đầu tư có mời một số nhà thầu có năng lực, đã từng thi công các công trình thủy lợi trên địa bàn để trao đổi bàn bạc, chuẩn bị thiết bị, nhân lực sẵn sàng khi đủ điều kiện ký kết hợp đồng thi công là phải triển khai ngay khi kế hoạch lựa chọn nhà thầu được phê duyệt để bảo đảm tiến độ, phát huy hiệu quả của dự án.
Qua buổi trao đổi trực tiếp từ chủ đầu tư, các đơn vị thi công đồng ý theo phương án trên, tự liên hệ với đơn vị tư vấn xin hồ sơ để khảo sát, rà vị trí, tìm tuyến công trình¸ điểm đầu, điểm cuối và có phương án tập kết thiết bị tại công trình khi đủ điều kiện để thi công. Tuy nhiên, qua kiểm tra của các ngành có liên quan cho thấy, các nhà thầu đã triển khai thi công một số công trình khi chưa đủ điều kiện (Giải trình của chủ đầu tư).
“Chủ đầu tư cũng chịu rất nhiều áp lực về giải ngân vốn đầu tư công, nhất là khi không còn cấp huyện. Thêm vào đó, thi công công trình thủy lợi vào mùa mưa đất múc lên sẽ bị trôi xuống hết, không đủ nắng để đất kịp khô phục vụ làm lộ nông thôn. Con kênh không múc kịp bà con nuôi tôm cũng bức xúc vì thiếu nguồn nước tốt phục vụ sản xuất…”, ông Hải lý giải.
Huyện thừa nhận chủ đầu tư làm sai
Liên quan đến phản ánh có dấu hiệu sai phạm trong thi công công trình thủy lợi do Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Phú Tân làm chủ đầu tư, phía Ủy ban nhân dân huyện này vừa có văn bản trả lời một số nội dung nghi vấn do phóng viên đặt ra tại buổi họp báo quý 2 do tỉnh Cà Mau tổ chức.
Văn bản khẳng định, phản ảnh của phóng viên về việc thi công trước công trình thủy lợi khi chưa có hồ sơ được phê duyệt của cấp có thẩm quyền là có. Cụ thể, chưa có kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với 6 dự án thuộc nhóm ưu tiên một; chưa có quyết định phê duyệt dự án, kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với 3 dự án thuộc nhóm ưu tiên hai.
Lý giải thêm về việc chậm phê duyệt nêu trên, theo đại diện Ủy ban nhân dân huyện Phú Tân: Ngày 6/6/2025, Phòng Tài chính-Kế hoạch có báo cáo thẩm định và đề xuất về hình thức lựa chọn nhà thầu đối với các gói thầu xây lắp trên theo hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng theo mục 2 (Công văn 4551/UBND ngày 3/6/2025 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau), và khoản 6 điều 23 Luật đấu thầu, nhằm tiết kiệm cho ngân sách.
Đến thời điểm hiện tại chưa phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu, do đang làm rõ thông tin phản ánh của địa phương và người dân có dự án nạo vét thủy lợi năm 2025 đi qua, đã triển khai thi công và có khối lượng hoàn thành nhưng chưa đủ hồ sơ, thủ tục theo quy định.
Thêm vào đó, phía chủ đầu tư cũng có tờ trình (ngày 20/5/2025) về phê duyệt dự án đối với 3 dự án thuộc nhóm ưu tiên hai. Tuy nhiên, do chưa phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu và tổ chức thực hiện đối với các dự án thuộc nhóm ưu tiên một nên chưa xác định được nguồn vốn dôi dư và có bảo đảm cân đối để thực hiện các dự án nhóm ưu tiên hai hay không nên chưa phê duyệt đối với 3 dự án nhóm hai.
Theo ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Phú Tân (ký thay Chủ tịch phản hồi văn bản với phóng viên), việc thi công trước trong khi dự án chưa phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu và chưa phê duyệt dự án là chưa phù hợp với Luật Đấu thầu năm 2023, được sửa đổi, bổ sung năm 2024; Luật Xây dựng 2014 được sửa đổi, bổ sung năm 2020; Nghị định số 24/2024/NĐ-CP ngày 27/02/2024.
Liên quan đến vụ việc nêu trên, Ủy ban nhân dân huyện Phú Tân đã thành lập đoàn kiểm tra, xác minh thực tế và chỉ đạo làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định.
NGUYỄN HỮU TÙNG