Khủng long nào chạy nhanh nhất? Câu trả lời bất ngờ từ khoa học hiện đại

6 giờ trướcBài gốc

Từ lâu, khủng long được cho là những sinh vật máu lạnh, di chuyển chậm chạp. Nhưng một phát hiện vào mùa hè năm 1964 đã làm lung lay quan niệm này. Khi đó, một nhóm nhà cổ sinh vật học do John Ostrom dẫn đầu đã phát hiện ra loài Deinonychus – một khủng long có móng vuốt hình lưỡi liềm sắc nhọn, thân hình nhẹ và đôi chân khỏe mạnh. Các hóa thạch cho thấy loài này sở hữu khả năng di chuyển nhanh nhẹn và linh hoạt vượt xa tưởng tượng của giới khoa học lúc bấy giờ.

Phát hiện về Deinonychus đã khởi đầu cho “Thời kỳ Phục hưng khủng long” – một cuộc cách mạng khoa học làm thay đổi hoàn toàn nhận thức về loài sinh vật cổ đại này. Các nhà nghiên cứu bắt đầu nhận ra rằng nhiều loài khủng long không hề chậm chạp như từng nghĩ, mà trái lại, rất năng động và nhanh nhẹn.

Vậy, loài khủng long nào thực sự là kẻ nhanh nhất?

“Rất có thể, loài khủng long nhanh nhất là Ornithomimosauria”, nhà cổ sinh vật học Susannah Maidment từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở London chia sẻ với Live Science. Nhóm khủng long cao lêu nghêu, hai chân, sống vào cuối kỷ Phấn trắng này thường được ví như những con đà điểu, với các đặc điểm cơ thể tối ưu cho việc chạy nước rút.

Maidment lý giải: “Nhìn chung, nếu bạn có tứ chi dài và thon với cơ bám vào gần đầu chi, chân bạn sẽ hoạt động giống như một con lắc – điều này cho thấy bạn có khả năng di chuyển rất nhanh”.

Ảnh: Getty.

Để tìm ra danh hiệu “vận động viên tốc độ” trong thế giới khủng long, các nhà khoa học đã dựa vào cơ sinh học. Từ đầu những năm 1970, giáo sư động vật học Robert McNeill Alexander đã tiên phong áp dụng vật lý và kỹ thuật để nghiên cứu chuyển động động vật. Ông phát hiện rằng có thể ước lượng tốc độ của một loài dựa vào tỉ lệ giữa chiều dài chân và chiều dài sải chân. “Một loài chạy nhanh thì thường có sải chân dài”, Alexander khẳng định.

Được truyền cảm hứng từ “Thời kỳ Phục hưng khủng long”, Alexander đã mang các nguyên lý chuyển động từ động vật hiện đại áp dụng vào nghiên cứu loài khủng long. Trong nhiều năm, các nhà khoa học đã đo dấu chân khủng long còn sót lại – như chiều dài sải chân và kích thước bàn chân – rồi so sánh với kích thước chân từ các hóa thạch để tính toán vận tốc. Tuy nhiên, Maidment cho rằng cách tiếp cận này thiếu chính xác.

Không chỉ vậy, các nhà khoa học cũng không thể chắc chắn liệu khi để lại dấu chân đó, khủng long có đang chạy hết tốc lực hay không. “Những dấu vết tốt nhất mà chúng tôi có thường nằm trên nền trầm tích mềm hơn”, nhà cổ sinh vật học Eugenia Gold, hiện là phó giáo sư sinh học tại Đại học Suffolk (Boston), cho biết. “Và nếu bạn từng chạy qua bùn, bạn sẽ biết rõ rằng mình không thể đạt tốc độ tối đa trong điều kiện như vậy”.

Giáo sư William Sellers từ Đại học Manchester (Anh) cũng đồng tình. “Dấu vết chỉ cho ta một khoảnh khắc đơn lẻ, đôi khi gây hiểu nhầm về chuyển động của khủng long. Chúng tôi không thể dựa vào đó để có dữ liệu đáng tin cậy về tốc độ tối đa”.

Chính vì thế, Sellers đã chuyển sang mô hình hóa bằng công nghệ. Ông sử dụng các bộ xương do máy tính tạo ra, cùng mô hình vật lý ba chiều, để mô phỏng chuyển động khủng long. Do mô mềm như cơ và gân không hóa thạch, Sellers buộc phải ước lượng kích thước và khối lượng cơ, nhưng ông khẳng định kết quả là hợp lý vì “cơ động vật có xương sống không thay đổi nhiều qua thời gian”.

Bằng cách kiểm tra mô hình với các loài động vật hiện đại như người, đà điểu và đà điểu emu, Sellers đã xác thực độ chính xác của mô phỏng. Khi mô hình hoạt động khớp với tốc độ của những loài còn sống, ông có thể tự tin rằng mô phỏng sẽ đáng tin với khủng long tuyệt chủng.

Trong số năm loài khủng long được Sellers mô phỏng – gồm Allosaurus, Compsognathus, Dilophosaurus, Tyrannosaurus rex và Velociraptor – thì Compsognathus đạt tốc độ cao nhất: khoảng 39,8 dặm/giờ (tương đương 64,1 km/giờ). Velociraptor đứng thứ hai với 24,1 dặm/giờ (38,9 km/giờ). Cả năm loài đều thuộc nhóm theropod – khủng long hai chân ăn thịt, với kích thước dao động từ nhỏ đến rất lớn.

“Tôi nghĩ chúng phải rất nhanh vì cấu trúc cơ thể như thế, lại là loài săn mồi – mà con mồi thì không chờ đợi bạn”, Sellers chia sẻ. “Tôi đoán những con nhỏ càng nhanh hơn, vì kẻ thù lớn nhất của chúng là những con theropod lớn hơn – đơn giản vì chúng trông khá ngon”.

Compsognathus là loài nhanh nhất trong số các mô hình của Sellers, nhưng ông chỉ mới mô phỏng một phần nhỏ trong số hàng trăm loài khủng long. Đáng ngạc nhiên, T. rex – biểu tượng của sự dữ tợn – lại là loài chậm nhất trong nhóm với tốc độ 17,9 dặm/giờ (28,8 km/giờ). Kích thước đồ sộ khiến T. rex khó lòng chạy nhanh, vì khối lượng cơ thể gây áp lực quá lớn lên xương. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác cho rằng T. rex có thể đạt từ 10 đến 25 dặm/giờ (16 đến 40 km/giờ).

Giống như Maidment và Gold, Sellers tin rằng loài nhanh nhất có lẽ vẫn là một số theropod nhỏ, nhưng để xác định chính xác, cần mô hình hóa toàn bộ các loài – một nhiệm vụ không hề đơn giản. “Bạn cần tái tạo tư thế chuẩn xác, lắp ráp từng phần hóa thạch được bảo quản, và phần tốn nhiều thời gian nhất là thêm các cơ vào”, Sellers nói. “Việc tạo ra một mô hình hoàn chỉnh có thể mất từ sáu tháng đến một năm”

Trong khi các giả thuyết còn đang tranh cãi, Eugenia Gold đưa ra câu trả lời rõ ràng: loài khủng long nhanh nhất hiện nay vẫn tồn tại – chính là chim.

“Nếu bạn muốn một câu trả lời thẳng thắn, chim ưng peregrine là loài khủng long nhanh nhất”, Gold nói. “Nó lao thẳng xuống từ bầu trời với tốc độ tối đa 200 dặm/giờ (322 km/giờ) – nhanh hơn bất kỳ loài nào biết bay, chạy hay bơi trên hành tinh này”.

Bảo Ngọc (t/h)

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kham-pha/khung-long-nao-chay-nhanh-nhat-cau-tra-loi-bat-ngo-tu-khoa-hoc-hien-dai/20250516114220811