Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trình bày tờ trình. Ảnh: VIẾT CHUNG
Tờ trình về việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030 do Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trình bày cho biết, Nghị quyết nhằm tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn, vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách; bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia vững chắc, qua đó góp phần thực hiện thành công Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030 và các mục tiêu phát triển bền vững.
Dự thảo nghị quyết tập trung vào các cơ chế đặc thù để giải quyết các điểm nghẽn của chính sách về phát triển các dự án năng lượng quốc gia, bảo đảm triển khai ngay.
Phiên họp chiều 4-12. Ảnh: VIẾT CHUNG
Dự thảo Nghị quyết quy định trách nhiệm của Bộ Công Thương quy định chi tiết thành phần hồ sơ, quy trình xin ý kiến hồ sơ điều chỉnh quy hoạch linh hoạt.
Về đầu tư xây dựng dự án điện lực, dự thảo quy định đối với các dự án, công trình lưới điện đã có trong quy hoạch phát triển điện lực không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: VIẾT CHUNG
Dự thảo cũng quy định các cơ chế đặc thù đối với công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng cho các dự án, công trình điện lực quan trọng, cấp bách của quốc gia (bao gồm cả dự án, công trình của doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân). Đối với các dự án, công trình lưới điện truyền tải trong quy hoạch phát triển điện lực, UBND cấp tỉnh quyết định giao doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do doanh nghiệp này nắm giữ 100% vốn điều lệ làm chủ đầu tư.
Dự thảo cũng bổ sung quy định về việc khuyến khích doanh nghiệp khu vực nhà nước và tư nhân tham gia nghiên cứu, đầu tư phát triển điện hạt nhân mô đun nhỏ.
Về phát triển điện gió ngoài khơi, dự thảo quy định cơ chế giao nhiệm vụ cho một số doanh nghiệp lớn nhà nước, doanh nghiệp khác có uy tín, thương hiệu, có thực lực để thực hiện nhiệm vụ phát triển điện gió ngoài khơi quy mô lớn gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biển, đảo; bổ sung quy định để làm rõ hồ sơ chủ trương dự án điện gió ngoài khơi theo hướng cho phép có thể không khảo sát chi tiết thực địa trước mà quy định hồ sơ theo luật đầu tư, xây dựng và phải có một số nội dung phù hợp của điện gió ngoài khơi; quy định theo hướng tăng ưu đãi đối với dự án điện gió ngoài khơi (đối với các dự án điện gió ngoài khơi thuộc quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, có giai đoạn vận hành theo quy hoạch 2026-2030 trước thời điểm Nghị quyết có hiệu lực) và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Về mua bán điện trực tiếp, dự thảo có các quy định để thúc đẩy và triển khai hiệu quả cơ chế mua bán điện trực tiếp theo đúng tinh thần Nghị quyết số 70-NQ/TW về tập trung huy động mọi nguồn lực xã hội, khuyến khích mạnh mẽ khu vực tư nhân tham gia phát triển năng lượng.
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày nêu rõ, Ủy ban cơ bản tán thành về sự cần thiết nghiên cứu ban hành nghị quyết nhằm phát triển năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.
Ủy ban đề nghị, cần rà soát đưa vào dự thảo Nghị quyết những nội dung mang tính nguyên tắc, thuộc thẩm quyền của Quốc hội, không quy định nội dung thuộc thẩm quyền ban hành văn bản dưới luật của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương…
LÂM NGUYÊN