Lực lượng Công an tỉnh Thái Nguyên phối hợp lực lượng cơ sở đưa người dân tại xã Bình Sơn, thành phố Sông Công ra khỏi khu vực ngập lụt. (Ảnh Quang Linh)
Do vậy, các bộ, ngành, địa phương cần chủ động các giải pháp để ứng phó. Mới nhất, ngày 24/6, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia thông tin, vùng áp thấp trên Biển Đông, tại vị trí 14,5-15,5 độ vĩ bắc; 117,5-118,5 độ kinh đông đã nối với rãnh áp thấp có trục 14-17 độ vĩ bắc, khả năng gây ra thời tiết nguy hiểm ở nhiều vùng biển. Theo đó, ngư dân và tàu thuyền đang hoạt động trong các vùng biển trên cần theo dõi sát thông tin dự báo, tránh đi vào vùng nguy hiểm; chủ động phòng tránh, bảo đảm an toàn cho người và phương tiện.
Diễn biến khó lường
Trước đó, mưa lớn trên diện rộng ở trung du miền núi Bắc Bộ gây ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh tế-xã hội ở nhiều địa phương.
Theo báo cáo của Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đến 18 giờ 30 phút ngày 21/6, mưa lớn khiến 19 phường, xã ở thành phố Thái Nguyên bị ngập cục bộ tại một số vị trí. Các tuyến đường Minh Cầu, Lương Ngọc Quyến, Hoàng Văn Thụ, Cách Mạng Tháng Tám ngập 0,3-1m. Riêng xã Thịnh Đức đã di dời 38 hộ dân khu vực bị ngập sâu gần 2m đến nơi an toàn. Khu vực dân cư xóm 3, xã Phúc Tân (Phổ Yên) bị chia cắt, ngập sâu gần 2m. Xã Bình Sơn (khu vực hạ du hồ Ghềnh Chè, Sông Công) 256 hộ dân bị ngập, phải di dời 96 hộ dân bị ngập sâu 2-3m đến nơi an toàn.
Ông Vũ Anh Tuấn, Phó trưởng Phòng dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định, đợt mưa lớn trên diện rộng ở trung du và miền núi Bắc Bộ vừa qua, nguyên nhân là do rãnh áp thấp hoạt động trên khu vực phía nam Trung Quốc gây mưa lớn cục bộ ở vùng núi phía bắc.
Dự báo về mùa mưa bão năm nay, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Trên Biển Đông sẽ xuất hiện 11-13 cơn bão, áp thấp nhiệt đới. Trong đó, khoảng năm đến sáu cơn bão, áp thấp nhiệt đới có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Theo quy luật hằng năm, những cơn bão, áp thấp nhiệt đới đầu mùa sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các tỉnh Bắc Bộ. Sau đó, bão, áp thấp nhiệt đới có xu hướng dịch chuyển vào đến đất liền các tỉnh Trung Bộ. “Hiện nay chưa có đủ dữ liệu để nhận định về cường độ bão, áp thấp nhiệt đới năm nay. Nhưng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, Trái đất đang nóng lên thì không loại trừ sẽ xuất hiện những cơn bão mạnh, thậm chí là siêu bão”, ông Khiêm cho biết.
Cũng trong thời gian trên, các đợt mưa vừa, mưa to nhiều khả năng xuất hiện ở khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ. Trên phạm vi cả nước tiếp tục xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như: Giông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Cảnh báo sớm đến người dân
Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, từ đầu năm 2025 đến nay, đã xảy ra 15 loại hình thiên tai trên các khu vực trong cả nước (áp thấp nhiệt đới, gió mạnh trên biển, mưa lớn, lũ, ngập lụt, giông lốc, mưa đá, rét hại, sương muối, sương mù, lũ quét, sạt lở đất, nắng nóng, xâm nhập mặn, động đất). Tính đến ngày 31/5, thiên tai đã làm 34 người chết, mất tích, 24 người bị thương; 2.487 nhà bị hư hỏng; 19.717 ha lúa, hoa màu; 3.044 ha cây trồng khác bị ảnh hưởng, ngập úng, thiệt hại... Tổng thiệt hại ước tính khoảng 98,35 tỷ đồng.
Trước nhận định mùa mưa bão năm nay diễn biến khó lường, khó đoán định, để chủ động ứng phó với phương châm “từ sớm từ xa”, các địa phương đã quyết liệt trong chỉ đạo, lập kế hoạch ứng phó với mục tiêu lớn nhất là giảm thiểu rủi ro thiên tai tới cộng đồng. Với Hà Nội, thành phố chú trọng việc bảo đảm an toàn các công trình phòng, chống lũ đồng thời giao Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội và các quận, huyện: Hà Đông, Phúc Thọ, Quốc Oai, Chương Mỹ… làm chủ đầu tư xây dựng các công trình phòng, chống thiên tai. Thời hạn hoàn thành được yêu cầu trước ngày 30/6/2025.
Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng đã triển khai các giải pháp ứng phó ngập úng đô thị trên địa bàn thành phố trước mùa mưa năm 2025. Theo đó, thành phố đề nghị các đơn vị chức năng triển khai cải tạo, sửa chữa cửa thu, mương thu nước bị hư hỏng hoặc có cấu tạo không bảo đảm thoát nước, nâng cao độ toàn bộ hố ga bị lấp và bổ sung cửa thu, mương thu nước dọc các tuyến đường thường xuyên bị ngập úng hoặc ứ đọng nước mặt đường.
Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp yêu cầu Cục Khí tượng thủy văn và Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia phải nâng cao độ chính xác trong khung 3-6 giờ trước thiên tai. Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai khẩn trương lập nhóm liên lạc trực tuyến để truyền tải thông tin cảnh báo đến lãnh đạo địa phương. “Trước mắt, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai lập ngay nhóm Zalo để khi có thông tin khẩn cấp sẽ gửi lãnh đạo tỉnh, để các lãnh đạo địa phương có cơ sở triển khai ngay các kịch bản phòng chống thiên tai”, Thứ trưởng Hiệp nêu.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, người dân có vai trò trung tâm trong phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Cộng đồng là nơi đầu tiên chịu tác động khi thiên tai xảy ra, nhưng cũng là lực lượng đầu tiên đứng lên ứng phó và phục hồi. Khi mỗi người dân nhận thức rõ rủi ro, mỗi thôn bản có phương án sẵn sàng và tinh thần tương thân tương ái được phát huy, thì năng lực chống chịu sẽ ngày càng vững chắc.
Người dân cần chủ động phương án ứng phó, theo dõi sát diễn biến thời tiết, đề phòng mưa cục bộ với cường suất lớn trên 100mm trong ba giờ đồng hồ, gây ra tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp, khu đô thị, công nghiệp và lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất ở vùng núi.
Không để gián đoạn việc chỉ đạo ứng phó thiên tai khi sáp nhập tỉnh
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính mới đây ký ban hành Chỉ thị số 19/CT-TTg về việc tăng cường công tác phòng, chống, khắc phục thiệt hại do thiên tai trước mùa mưa bão năm 2025. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu: Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tuyệt đối không để xảy ra gián đoạn trong lãnh đạo, chỉ đạo ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai trong quá trình thực hiện sáp nhập cấp tỉnh, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.
NAM VÕ - THUẬN NGUYỄN