Kiểm định khí thải xe máy: Cần thiết nhưng có cấp thiết?

2 ngày trướcBài gốc

Nội dung

Xe máy gây ô nhiễm mức độ nào?
Chưa giải quyết tận gốc vấn đề
Cần lộ trình dài hơn

Xe máy gây ô nhiễm mức độ nào?

Lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải phương tiện và kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đang lưu hành được đánh giá là giải pháp quan trọng giải quyết vấn đề ô nhiễm bụi mịn tại các thành phố lớn.

Nhiều ý kiến cho rằng, kiểm soát khí thải xe máy cần lộ trình phù hợp, đảm bảo tính khả thi. Ảnh: Thanh Tùng

Tuy nhiên theo một số ý kiến, cần có đánh giá đúng mức về tác động của khí thải phương tiện giao thông đến môi trường, đặc biệt là tác động của bụi mịn PM2.5.

Kinh nghiệm của các nước là thường có lộ trình dài hạn và được đánh giá kỹ lưỡng, trên cơ sở dự báo tiềm năng gây ô nhiễm không khí của từng nhóm phương tiện, có cơ sở khoa học và thực tiễn. Không phải đến khi ô nhiễm môi trường mới đưa ra giải pháp kiểm soát khí thải, có thể gây khó khăn cho người dân.

TS Chu Mạnh Hùng

TS Chu Mạnh Hùng, nguyên Vụ trưởng Vụ Môi trường, Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) cho biết, hiện cơ quan quản lý chưa có kiểm kê về các nguồn phát thải gây ô nhiễm môi trường không khí. Vì thế khi đặt ra yêu cầu kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đã có một số nhận định vội vàng, thiếu cơ sở.

"Chẳng hạn, nhận định hoạt động giao thông chiếm tới 70% ô nhiễm bụi mịn PM2,5. Hay, hoạt động giao thông là nguyên nhân chủ yếu của ô nhiễm bụi mịn…", ông Hùng dẫn chứng.

Theo ông Hùng, năm 2022, Ngân hàng Thế giới đã công bố Báo cáo kết quả nghiên cứu "Không khí sạch cho Hà Nội - Những biện pháp khả thi". Nghiên cứu này đã kiểm kê nguồn phát thải PM2.5 và chỉ ra các nguồn phát thải này từ hoạt động giao thông chiếm một tỷ trọng không lớn.

Cụ thể, tại Hà Nội, kiểm kê cho thấy nguồn PM2.5 quan trọng nhất là hoạt động công nghiệp (29%), đốt rơm rạ ngoài trời (26%), bụi đường (23%), giao thông vận tải (15%), còn lại là việc đốt rác thải, từ các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ.

Tại Bắc Ninh, nguồn PM2.5 lớn nhất là các làng nghề thủ công (29%) trong khi các hoạt động giao thông chỉ chiếm 7%. Tương tự tại Hưng Yên, nguồn PM2.5 lớn nhất là do đốt phụ phẩm nông nghiệp (32%)...

Chưa giải quyết tận gốc vấn đề

Từ những phân tích trên, theo ông Hùng, việc kiểm soát khí thải phương tiện giao thông dù cần thiết nhưng chưa thể giải quyết tận gốc vấn đề ô nhiễm bụi mịn.

Theo một số ý kiến, cần có các biện pháp hỗ trợ để người dân chuyển đổi sang phương tiện mới hoặc xe điện nhằm giảm ô nhiễm môi trường. Ảnh. Thanh Tùng

Về mặt nguyên lý, mô tô, xe gắn máy hiện nay chủ yếu sử dụng động cơ xăng. Nếu người dân thực hiện chế độ bảo hành bảo dưỡng đầy đủ, xe không quá cũ nát thì việc phát thải bụi PM2.5 từ động cơ là không đáng kể, không cần kiểm soát. Dự thảo quy chuẩn khí thải mô tô, xe gắn máy cũng chỉ kiểm soát các chỉ số CO, HC, chứ không kiểm soát chỉ số bụi mịn PM2.5 phát ra từ động cơ.

PGS. TS Đàm Hoàng Phúc (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho rằng, ngoài kiểm soát khí thải, chủ trương này nên được coi là giải pháp để hạn chế xe máy tại các đô thị lớn và nâng cao chất lượng phương tiện lưu hành nhằm bảo đảm an toàn giao thông.

"Giải pháp hạn chế xe máy thì cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, như: phát triển giao thông công cộng, quy hoạch đô thị… Kiểm soát khí thải một cách nóng vội có thể sẽ đẩy khó khăn cho người dân", ông Phúc nói.

Cần lộ trình dài hơn

Báo cáo đánh giá tác động tại dự thảo quy chuẩn khí thải xe máy do Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhận định, lộ trình áp dụng đối với khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành là một biện pháp quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, quy định này sẽ phát sinh chi phí cho người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp sử dụng xe cũ không đạt chuẩn.

PGS.TS Đàm Hoàng Phúc nhận định, nếu xe không đạt sẽ tốn thêm chi phí sửa chữa, khắc phục và kiểm định lại. Nếu không thể khắc phục lại tốn chi phí thay xe mới. Ngoài ra, nếu xảy ra tình trạng thiếu cơ sở kiểm định, ùn tắc, người dân phải xếp hàng chờ sẽ tốn thêm chi phí gián tiếp khi phải bỏ việc để đi kiểm định xe.

Bà Nguyễn Thị Phương Hiền, Phó giám đốc Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ Xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, hiện vẫn chưa có đánh giá hay báo cáo nào về mức độ tác động hay chi phí mà người dân phải chi trong trường hợp không đạt khí thải và phải chuyển đổi xe mới. Bởi vậy cần có đánh giá tác động cụ thể.

"Việc kiểm soát khí thải mô tô, xe gắn máy lưu hành là cần thiết nhưng cũng cần có thêm thời gian. Tuy nhiên, lộ trình cần sớm ban hành để người dân có thời gian chuẩn bị", bà Hiền nói thêm.

Có thể xem xét triển khai việc kiểm định khí thải xe máy từ năm 2028 hoặc 2030. Từ nay đến khi triển khai cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến quy định và hướng dẫn người dân thực hiện kịp thời, đảm bảo hiệu quả khi triển khai

ĐBQH Trần Anh Tuấn, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội

Trao đổi với Báo Xây dựng, ĐBQH Trần Anh Tuấn (Ủy viên Ủy ban Kinh tế) nhấn mạnh, việc kiểm soát khí thải là cần thiết. Tuy nhiên, chính sách này sẽ tác động rất lớn đến đời sống người dân, đặc biệt tại các đô thị lớn. Không phải ai cũng có đủ điều kiện để nhanh chóng thay đổi phương tiện (mua xe mới hơn hoặc chuyển sang sử dụng xe điện).

"Mục tiêu cốt lõi là kiểm soát khí thải, tiếng ồn; dần dần chuyển đổi, hạn chế tối đa các loại xe gây ô nhiễm, song cần tính thật kỹ lộ trình triển khai sao cho hợp lý", ông Tuấn nói và cho rằng, có thể xem xét triển khai từ năm 2028 hoặc 2030.

Yến Chi

Thanh Tùng

Nguồn Xe Giao Thông : https://xe.baoxaydung.vn/kiem-dinh-khi-thai-xe-may-can-thiet-nhung-co-cap-thiet-192250603210745443.htm