Kiểm soát đường huyết từ… ánh sáng tự nhiên

6 giờ trướcBài gốc

Một nghiên cứu mới cho thấy ánh sáng ban ngày đóng vai trò quan trọng trong điều hòa chuyển hóa glucose của cơ thể. Ảnh: Getty Images

Trong nhiều năm qua, các khuyến nghị về kiểm soát tiểu đường chủ yếu tập trung vào chế độ ăn, vận động và thuốc điều trị. Tuy nhiên, nghiên cứu công bố trên tạp chí khoa học Cell Metabolism cho thấy một yếu tố tưởng chừng rất đơn giản, đó là ánh sáng ban ngày tự nhiên cũng có thể mang lại lợi ích đáng kể cho người bệnh.

Thiếu ánh sáng tự nhiên trở thành yếu tố nguy cơ

Theo nhóm nghiên cứu, phần lớn người dân ở các xã hội hiện đại dành tới 80 - 90% thời gian trong nhà, tiếp xúc chủ yếu với ánh sáng nhân tạo. So với ánh sáng mặt trời, ánh sáng nhân tạo thường kém cường độ và thiếu sự thay đổi theo thời gian trong ngày.

Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe chuyển hóa, bởi cơ thể con người hoạt động dựa trên các nhịp sinh học - những “đồng hồ nội tại” chu kỳ 24 giờ điều phối hàng loạt quá trình như tiêu hóa, chuyển hóa năng lượng, điều hòa thân nhiệt và bài tiết hormone. Ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng ban ngày, đóng vai trò tín hiệu chính giúp đồng bộ các nhịp sinh học này. Việc thiếu tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên được xem là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2.

So với ánh sáng mặt trời, ánh sáng trong nhà và văn phòng thường kém cường độ và thiếu sự thay đổi theo thời gian trong ngày. Ảnh: iStock

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng ánh sáng nhân tạo vào ban đêm có thể làm rối loạn nhịp sinh học, trong khi tiếp xúc với ánh sáng ban ngày ngoài trời giúp cải thiện độ nhạy insulin - yếu tố then chốt trong việc kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, tác động của ánh sáng tự nhiên chiếu qua cửa sổ đối với người mắc tiểu đường vẫn chưa được nghiên cứu cụ thể.

Thí nghiệm trong môi trường làm việc khép kín

Để làm rõ vấn đề này, các nhà khoa học đã tiến hành một thí nghiệm với 13 tình nguyện viên mắc tiểu đường type 2. Những người tham gia trải qua hai giai đoạn, mỗi giai đoạn kéo dài 4,5 ngày, trong cùng một môi trường văn phòng được kiểm soát chặt chẽ.

Ở giai đoạn thứ nhất, các tình nguyện viên làm việc tại bàn đặt đối diện các cửa sổ lớn, tiếp xúc với ánh sáng ban ngày tự nhiên từ buổi sáng đến cuối buổi chiều. Ở giai đoạn còn lại, họ ở trong cùng căn phòng nhưng cửa sổ bị che kín hoàn toàn và chỉ sử dụng hệ thống đèn văn phòng tiêu chuẩn.

Những người tiếp xúc với ánh sáng ban ngày tự nhiên từ buổi sáng đến cuối buổi chiều có khoảng đường huyết được coi là bình thường và an toàn hơn. Ảnh: iStock

Trong cả hai giai đoạn, các yếu tố khác đều được giữ ổn định: người tham gia ăn các bữa giống nhau ba lần mỗi ngày, tập luyện cùng cường độ vào cùng thời điểm, và tiếp tục sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định y tế.

Kết quả cho thấy mức đường huyết trung bình giữa hai giai đoạn không có sự khác biệt đáng kể. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với ánh sáng ban ngày tự nhiên, các tình nguyện viên dành nhiều thời gian hơn có khoảng đường huyết được coi là bình thường và an toàn hơn.

Đáng chú ý, ánh sáng tự nhiên còn làm thay đổi cách cơ thể sử dụng năng lượng. Trong điều kiện có ánh sáng ban ngày, người tham gia đốt cháy nhiều chất béo hơn và sử dụng ít carbohydrate hơn, cho thấy sự cải thiện về mặt chuyển hóa.

Trong điều kiện có ánh sáng ban ngày, người tham gia đốt cháy nhiều chất béo hơn và sử dụng ít carbohydrate hơn, cho thấy sự cải thiện về mặt chuyển hóa.

Để tìm hiểu sâu hơn, nhóm nghiên cứu tiến hành sinh thiết cơ và nuôi cấy tế bào cơ trong phòng thí nghiệm. Kết quả cho thấy các gen liên quan đến “đồng hồ sinh học” ở cấp độ tế bào được điều chỉnh phù hợp hơn với thời gian trong ngày khi có ánh sáng tự nhiên. Điều này cho thấy ánh sáng mặt trời đóng vai trò như một tín hiệu giúp các mô trong cơ thể “đúng nhịp”, từ đó xử lý chất dinh dưỡng hiệu quả hơn.

Thêm gợi ý để kiểm soát bệnh

Mặc dù nghiên cứu chỉ được thực hiện trên số lượng người tham gia hạn chế, các nhà khoa học cho rằng kết quả mang lại nhiều gợi ý đáng chú ý. Việc tăng cường tiếp xúc với ánh sáng ban ngày tự nhiên có thể giúp giảm các đỉnh tăng cao và dao động mạnh của đường huyết - vấn đề phổ biến ở người mắc tiểu đường type 2.

Các nhà nghiên cứu cho biết, ngồi gần cửa sổ hoặc dành nhiều thời gian hơn ở ngoài trời có thể hỗ trợ việc kiểm soát bệnh tiểu đường bên cạnh các phương pháp điều trị tiêu chuẩn. Ảnh: iStock

“Những phát hiện của chúng tôi cho thấy việc tiếp xúc với ánh sáng ban ngày tự nhiên có tác động tích cực đến chuyển hóa và có thể hỗ trợ điều trị các bệnh chuyển hóa, bao gồm tiểu đường type 2”, nhóm nghiên cứu nhận định.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, ánh sáng tự nhiên không thay thế thuốc hay các biện pháp điều trị chuẩn, nhưng có thể trở thành một yếu tố hỗ trợ đơn giản, chi phí thấp và dễ áp dụng trong đời sống hàng ngày, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều người làm việc và sinh hoạt chủ yếu trong không gian kín.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/kiem-soat-duong-huyet-tu-anh-sang-tu-nhien-10401699.html