Kiểm toán nhà nước góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống lãng phí

4 giờ trướcBài gốc

Kiểm toán nhà nước góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống lãng phí thông qua hoạt động kiểm toán. Ảnh: TL

Tạo cơ sở pháp lý đồng bộ để Kiểm toán nhà nước chống lãng phí

Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm đến công tác phòng, chống lãng phí với việc ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và cụ thể hóa những quan điểm này bằng các Luật, pháp lệnh thực hiện chống lãng phí.

KTNN là cơ quan kiểm tra việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, có vị trí quan trọng trong việc phòng, chống lãng phí của Đảng và Nhà nước. Vai trò đó đã được thể hiện rõ trong Hiến pháp năm 2013, Luật KTNN, Chuẩn mực KTNN và các văn bản pháp luật có liên quan.

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương cho biết, Điều 118 Hiến pháp 2013 quy định: "KTNN là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật, thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công".

Theo khoản 1 Điều 32 Luật KTNN, ngoài kiểm toán, xác nhận tính đúng đắn, trung thực của các thông tin tài chính, báo cáo tài chính của đơn vị được kiểm toán, đánh giá và xác nhận việc tuân thủ pháp luật, nội quy, quy chế mà đơn vị được kiểm toán phải thực hiện, KTNN còn đánh giá tính kinh tế, hiệu lực và hiệu quả trong quản lý và sử dụng tài chính công, tài sản công của các cơ quan, đơn vị, tức là đánh giá tính tiết kiệm và làm rõ các dấu hiệu lãng phí trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Quy định của Đảng cũng đặt KTNN vào vị trí kiểm soát quyền lực trong quản lý tài chính công. Cụ thể, Khoản 2 Điều 11 Quy định số 189-QĐ/TW ngày 08/10/2024 nêu rõ trách nhiệm của KTNN trong việc đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công theo chức năng nhiệm vụ được giao; đồng thời trình ý kiến với Quốc hội xem xét, quyết định dự toán ngân sách nhà nước, quyết định phân bổ ngân sách trung ương, quyết định chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước…

Để thực hiện có hiệu quả chức năng đó, KTNN đã cụ thể hóa đầy đủ các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống lãng phí vào các văn bản của KTNN như: Hệ thống Chuẩn mực KTNN, Quy trình kiểm toán của KTNN, Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng; các hướng dẫn kiểm toán về phòng, chống lãng phí, các quy định về tổ chức hoạt động kiểm toán để tổ chức thực hiện có hiệu quả, chất lượng.

Có thể nói, quy định trong Hiến pháp 2013, Luật KTNN, Hệ thống chuẩn mực và các quy trình kiểm toán là cơ sở pháp lý đồng bộ, toàn diện để KTNN thực hiện chức năng phòng, chống tham nhũng, lãng phí thông qua hoạt động kiểm toán một cách độc lập và khách quan.

Ngăn ngừa lãng phí qua hoạt động kiểm toán

Thời gian qua, KTNN luôn tập trung kiểm toán các chủ đề lớn liên quan đến quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực tham nhũng, lãng phí và các vấn đề dư luận xã hội quan tâm. Đây là cách tiếp cận chủ động nhằm tập trung đánh giá về cơ chế, chính sách, từ đó đưa ra những kiến nghị khắc phục, hoàn thiện, bịt lỗ hổng thất thoát, lãng phí từ cơ chế, chính sách; đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Với vai trò thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Tổng Kiểm toán nhà nước đã bám sát định hướng của Ban Chỉ đạo, chỉ đạo toàn ngành KTNN tập trung kiểm toán các chủ đề lớn gắn với quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, lãng phí và các vấn đề dư luận xã hội quan tâm..., góp phần vào công cuộc phòng, chống lãng phí.

Tại Hội thảo khoa học "Phòng, chống lãng phí theo chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Công an nhân dân" vừa qua, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương cho biết, nhiều hiện tượng, dấu hiệu lãng phí, sử dụng kém hiệu quả các nguồn lực tài chính, tài sản nhà nước đã được KTNN đã phát hiện qua thực tiễn kiểm toán.

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương thông tin tại Hội thảo khoa học "Phòng, chống lãng phí theo chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Công an nhân dân". Ảnh: TL

Hằng năm, KTNN thực hiện bình quân trên 200 cuộc kiểm toán, bao quát tất cả các lĩnh vực trong xã hội. Qua đó, KTNN đã phát hiện nhiều bất cập, từ việc dự toán không sát thực tế, phân bổ nguồn lực dàn trải, đến việc khởi công dự án khi chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng, dẫn tới chậm tiến độ, đội vốn và giảm hiệu quả đầu tư...

Trong lĩnh vực quản lý ngân sách, KTNN chỉ ra tình trạng lập dự toán không sát thực tế, phân bổ nguồn lực dàn trải, vượt định mức, ban hành chế độ chi không phù hợp quy định, dẫn đến việc phải điều chỉnh dự toán, chuyển nguồn hoặc hủy dự toán cuối năm...

Về đầu tư công, nhiều dự án khởi công trong khi chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng hoặc dự án hoàn thành nhưng sử dụng không hiệu quả, công suất thấp, thậm chí không sử dụng sau khi hoàn thành. "Một số công trình đầu tư còn thiếu tính đồng bộ, chẳng hạn như Dự án Cầu Phú Mỹ đầu tư hàng ngàn tỷ đồng theo hình thức BOT, nhưng không đầu tư đồng bộ, kịp thời các tuyến đường kết nối để phát huy hiệu quả công trình, dẫn tới hiệu quả thấp, ngân sách nhà nước phải mua lại công trình..." - ông Trần Minh Khương dẫn chứng.

Ngoài ra, KTNN cũng phát hiện tình trạng lãng phí trong mua sắm, quản lý sử dụng tài sản công với những biểu hiện như đất đai, nhà, cơ sở công bị bỏ không, cho thuê, cho mượn không đúng quy định; thực hiện liên doanh, cho thuê đất không minh bạch. Về đất đai, tài nguyên, khoáng sản, nhiều địa phương giao đất thực hiện dự án không qua đấu giá, định giá đất không sát với giá chuyển nhượng thị trường, dẫn tới thất thu; tồn tại các dự án bất động sản đã hoàn thiện nhưng bỏ hoang, gây lãng phí lớn nguồn lực xã hội...

Từ những phát hiện này, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm; kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan; chuyển hồ sơ kiểm toán cho các cơ quan chức năng để điều tra, xử lý theo quy định đối với các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, qua đó đã giúp các cơ quan, đơn vị được kiểm toán kịp thời chấn chỉnh công tác quản lý, tạo sự răn đe, cảnh báo, ngăn ngừa vi phạm nghiêm trọng hơn.

Ngoài ra, KTNN cũng kiến nghị sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ nhiều văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý không phù hợp hoặc sai quy định , góp phần khắc phục kịp thời "lỗ hổng" về cơ chế, chính sách, siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính, làm lành mạnh nền tài chính quốc gia, tạo cơ sở pháp lý, điều kiện thuận lợi hơn cho công tác quản lý, sử dụng nguồn lực công được hiệu quả, tiết kiệm.

Đáng chú ý, thông qua hoạt động kiểm toán, KTNN đã nhận diện, chỉ rõ được những nguyên nhân gây lãng phí như: bất cập về thể chế, kỷ luật quản lý chưa nghiêm, hệ thống kiểm soát nội bộ kém hiệu quả..., từ đó đề xuất các giải pháp đồng bộ về hoàn thiện cơ sở pháp lý, tăng cường kiểm soát nội bộ, ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao năng lực cán bộ và phối hợp liên Ngành...

Theo các chuyên gia, hoạt động kiểm toán đi vào chiều sâu, công khai, minh bạch, có trách nhiệm sẽ có tác động mạnh mẽ, tích cực vào công cuộc phòng, chống lãng phí của đất nước. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, KTNN đã, đang và sẽ luôn là một trong những công cụ hữu hiệu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân trong phòng, chống lãng phí, góp phần bảo vệ tài sản quốc gia và thúc đẩy phát triển bền vững./.

Phóng viên Nguyễn Văn Lộc đại diện cho Nhóm tác giả nhận Giải A, Giải Báo chí toàn quốc Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực lần thứ V, năm 2024-2025. Ảnh: M. Thúy

Bên cạnh hoạt động kiểm toán, công tác tuyên truyền về phòng, chống lãng phí cũng được lãnh đạo KTNN chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện trên các ấn phẩm của Báo Kiểm toán, với những tuyến bài nổi bật. Đặc biệt, loạt bài “Chống lãng phí trong lĩnh vực khoa học, công nghệ” của Nhóm tác giả Nguyễn Thị Hồng và Nguyễn Văn Lộc (Báo Kiểm toán) đã vượt qua hơn 1.100 tác phẩm, xuất sắc đoạt giải A (không có giải Đặc biệt) Giải Báo chí toàn quốc Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực lần thứ V, năm 2024-2025.

PHÚ THÀNH

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/kiem-toan-nha-nuoc-gop-phan-nang-cao-hieu-qua-phong-chong-lang-phi-44018.html