Tại Tọa đàm trao đổi, ý kiến về nội dung, định hướng sửa đổi bổ sung Luật Đất đai năm 2024 do Bộ Tư pháp tổ chức ngày 31-7, đại diện Sở NN&MT TP.HCM đã nêu 6 vấn đề góp ý đối với dự thảo Luật.
Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, trong thời gian qua, Luật Đất đai và các nghị định hướng dẫn thi hành bộc lộ một số bất cập, có sự chồng chéo giữa các quy định pháp luật.
Bộ Tư pháp lấy ý kiến sửa đổi bổ sung Luật Đất đai 2024. Ảnh: Hoàng Huy
Một chương riêng quy định về đất công
Đại diện Sở NN&MT cho biết, vấn đề nổi cộm nhất của TP.HCM là đất công, TP hiện đang có hàng trăm dự án gắn liền với đất công. Điều 53 có quy định về thu hồi tài sản gắn liền với đất công nhưng thực thi có nhiều bất cập.
Vị đại diện này đề nghị phân định rõ 2 nhóm, đất công sản (do đất đai thuộc sở hữu toàn dân) và đất đã trao quyền cho người sử dụng thông qua giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc nộp tiền thuê đất theo cơ chế đấu giá, chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp…
Đối với nhóm công sản thì tổ chức đấu giá trong đó xem xét đến vấn đề tăng chỉ tiêu quy hoạch để có thể sử dụng được tối ưu nhất hoặc giao đất cho mục đích an ninh, quốc phòng. Theo đó, cần xác định cụ thể đất công sản gồm những đất có nguồn gốc và pháp lý hiện hữu (thuê hằng năm, đất nông nghiệp có nguồn gốc được chia cấp…nông lâm trường, sông rạch…)
Đối với nhóm 2, đề nghị xem xét quy định các quyền theo hướng quản lý theo quy hoạch, thuế và dân sự. Trong đó, xem xét cần thủ tục chặt chẽ trước khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu, nhất là nguồn gốc đất không có giấy tờ hợp lệ, hợp pháp tránh việc lạm dụng để “chuyển công thành tư”, dẫn đến vi phạm hình sự.
Chưa kể, có trường hợp người dân sử dụng đất lấn chiếm, từ người vi phạm thành người có quyền yêu cầu công nhận bởi các phiên bản Luật Đất đai đã đưa ra các mốc hợp thức hóa nội dung trên lần lượt trước ngày 18-12-1980, ngày 15-10-1993, ngày 1-7-2004 và ngày 1-8-2024.
“Đề nghị hình thành một chương riêng về đất công, tài sản công”- đại diện Sở NN&MT nói.
Sở NN&MT cũng đề nghị tránh trường hợp đưa ra các khái niệm mơ hồ, không rõ nội hàm, không rõ được quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất và công chức. Cần làm rõ các khái niệm đăng ký, cấp giấy, công nhận, kê khai… tránh tình trạng chồng chéo, không rõ như hiện nay.
Việc sửa đổi các khái niệm này cũng nhằm tránh tình trạng ngành NN&MT bị vướng vào các vi phạm hình sự dù họ không cố ý.
Vướng mắc hồ sơ đất đai cổ phần hóa
Một vấn đề thứ hai là việc giải quyết hồ sơ đất đai cho doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hóa.
Trước đây, việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hóa đã được quy định cụ thể tại Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn.
Nay Luật Đất đai năm 2024 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn không quy định chi tiết. Do đó, các khu đất trên không thể đưa vào khai thác được.
Một thực tế là có nhiều trường hợp, các khu đất nêu trên không còn phù hợp với quy hoạch để sử dụng cho mục đích tại thời điểm cổ phần hóa. Thế nhưng khi chuyển mục đích theo quy hoạch, có ý kiến cho rằng đây là đất công sản, cần phải đấu giá quyền sử dụng đất.
Tuy nhiên, việc sử dụng đất cho mục đích là theo quy hoạch chứ không phải theo đối tượng sử dụng vì Nhà nước cũng thu tiền sử dụng đất như nhau. Đại diện Sở NN&MT đề nghị tháo gỡ nội dung trên, cần bổ sung quy định về giải quyết hồ sơ đất đai cho doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hóa.
Tại TP.HCM, hiện số lượng hồ sơ của các loại hình này còn tồn đọng rất nhiều, nếu được giải quyết sẽ giúp tăng hiệu quả sử dụng đất, khai thác tài nguyên hiệu quả và quan trọng nhất là thu ngân sách Nhà nước.
Ngoài ra, đại diện Sở NN&MT TP.HCM còn góp ý về các nội dung liên quan pháp luật đầu tư, giá đất, xử lý cho các dự án đã bồi thường dang dở, về quy hoạch kế hoạch sử dụng đất…
BÙI TRANG