Kiến nghị đưa nông sản về diện không kê khai, tính thuế giá trị gia tăng

5 giờ trướcBài gốc

Doanh nghiệp gặp khó khi áp dụng quy định thuế GTGT mới

Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) số 48/2024/QH15, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đang được triển khai trên thực tế. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã cho thấy nhiều vướng mắc, bất cập, đặc biệt là trong cách áp dụng quy định thuế đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản – những lĩnh vực đóng vai trò chiến lược trong xuất khẩu và an sinh xã hội.

Tại hội thảo "Tháo gỡ vướng mắc về chính sách thuế giá trị gia tăng với ngành nông, lâm, thủy sản" do VCCI phối hợp với 8 hiệp hội tổ chức sáng 9/10 tại Hà Nội, đại diện nhiều hiệp hội phản ánh, nhiều quy định tại Luật GTGT 2024 chưa phù hợp với đặc thù sản xuất – kinh doanh nông nghiệp, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến xác định đối tượng chịu thuế, hoàn thuế và mức thuế áp dụng.

Phản ánh từ các hiệp hội ngành hàng cho thấy, nhiều quy định tại Luật GTGT 2024 chưa phù hợp với đặc thù sản xuất – kinh doanh nông nghiệp, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến xác định đối tượng chịu thuế, hoàn thuế và mức thuế áp dụng.

Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) phản ánh, quy định phân biệt giữa sản phẩm chế biến sâu và chưa chế biến sâu khiến doanh nghiệp gặp khó khi áp dụng mức thuế suất khác nhau – một mặt được diện không chịu thuế (khoản 1, Điều 5), mặt khác lại bị áp thuế 5% (điểm d, khoản 2, Điều 9). Điều này khiến doanh nghiệp xuất khẩu phải tạm nộp thuế và chờ hoàn thuế sau, trong khi quy trình phức tạp và kéo dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền của doanh nghiệp lớn.

Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP).

Ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFORES) nêu rõ, việc chưa có hướng dẫn cụ thể về định nghĩa “sơ chế thông thường” khiến doanh nghiệp lúng túng trong kê khai thuế, dẫn đến chậm trễ trong việc hoàn thuế GTGT đầu vào. Tình trạng này khiến hàng nghìn doanh nghiệp bị ứ đọng vốn, làm giảm nguồn lực lao động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ sản xuất, giao hàng và xuất khẩu.

Đại diện Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) bày tỏ lo ngại về việc chuyển mặt hàng gạo từ diện không chịu thuế sang chịu thuế GTGT 5% theo quy định mới. Thay đổi này khiến các doanh nghiệp bị tồn đọng lượng vốn lớn trong thuế GTGT chờ hoàn, trong khi nhu cầu mua lúa của nông dân vẫn diễn ra liên tục – làm giảm hiệu quả sản xuất và kinh doanh trong vụ thu hoạch.

Trong khi đó, ông Thái Như Hiệp - Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA) đề nghị cần làm rõ khái niệm “sơ chế thông thường” để tránh tình trạng các sản phẩm như cà phê nhân xanh – vốn chưa qua chế biến sâu nhưng có giá trị xuất khẩu cao – bị áp thuế GTGT 5%, điều này là không phù hợp. Hiệp hội cũng đề nghị làm rõ khái niệm “chế sơ chế và chế thành phẩm”, đồng thời kiến nghị mức thuế 0% nhằm bảo đảm cạnh tranh và duy trì chuỗi cung ứng sản xuất xuất khẩu.

Đại diện Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết, nhiều doanh nghiệp trong ngành chưa được hoàn thuế GTGT dù đã nộp đủ hồ sơ, khiến vốn bị ứ đọng, rủi ro tài chính gia tăng, buộc một số đơn vị phải thu hẹp hoạt động hoặc tạm ngừng thu mua. Quy trình hoàn thuế kéo dài và quy định giới hạn không vượt quá 10% doanh thu được đánh giá là chưa phù hợp với đặc thù mùa vụ, ảnh hưởng đến tính thanh khoản và năng lực cạnh tranh của ngành hồ tiêu.

Trong khi đó, bà Đỗ Kim Chi - đại diện Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam phản ánh tình trạng một số địa phương vẫn áp thuế suất 5% đối với nguyên liệu dùng để sản xuất thức ăn chăn nuôi, dù Luật GTGT đã quy định rõ đây là đối tượng không chịu thuế. Việc áp sai thuế suất khiến chi phí sản xuất tăng, đẩy giá thành sản phẩm nội địa cao hơn so với hàng nhập khẩu, ảnh hưởng trực tiếp đến người chăn nuôi – nhóm chịu thiệt hại lớn nhất khi chi phí thức ăn chiếm tới 70% giá thành sản phẩm chăn nuôi.

Để chính sách đi vào cuộc sống

Theo ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI, từ phản ánh của các hiệp hội ngành hàng, VCCI nhận thấy có một thực tế cần được nhìn nhận nghiêm túc.

Trong đó, chính sách thuế nếu không phù hợp với đặc thù sản xuất – kinh doanh của ngành nông nghiệp sẽ trở thành rào cản lớn, làm suy giảm năng lực cạnh tranh, ảnh hưởng đến dòng tiền, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và khiến doanh nghiệp rơi vào thế bị động trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Chính sách thuế nếu không phù hợp với đặc thù sản xuất – kinh doanh của ngành nông nghiệp sẽ trở thành rào cản lớn.

Phó Tổng Thư ký VCCI cho rằng, việc xác định đối tượng không chịu thuế chưa rõ ràng, dẫn đến tình trạng cùng một loại sản phẩm nhưng áp dụng hai mức thuế khác nhau. Thủ tục hoàn thuế kéo dài, phức tạp, gây ứ đọng vốn lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt trong xuất khẩu. Rủi ro pháp lý từ hóa đơn đầu vào, khiến doanh nghiệp làm ăn chân chính bị liên đới trách nhiệm. Bất khả thi trong yêu cầu truy xuất đến từng hộ nông dân, khi phần lớn người dân chưa quen với hóa đơn, chứng từ điện tử. Cùng đó, mức xử phạt hành chính cao với những sai sót nhỏ, gây áp lực không đáng có cho các doanh nghiệp và hộ kinh doanh nhỏ lẻ

"Những vướng mắc nêu trên không chỉ là vấn đề kỹ thuật pháp lý, mà còn là vấn đề phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam, là bài toán về dòng tiền, về năng lực cạnh tranh và về khả năng duy trì chuỗi xuất khẩu nông sản vốn đang đứng trước nhiều thách thức từ các yêu cầu quốc tế ngày càng khắt khe như EUDR của EU hay các tiêu chuẩn môi trường, truy xuất nguồn gốc mới", ông Tuấn nhấn mạnh.

Sau quá trình trao đổi, các hiệp hội ngành hàng thống nhất kiến nghị Chính phủ và Bộ Tài chính hai nội dung chính. Thứ nhất, xem xét điều chỉnh chính sách thuế GTGT, đưa các sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa qua chế biến, bao gồm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, trở lại diện không phải kê khai, tính thuế, tương tự như quy định tại Nghị định số 209/2013/NĐ-CP trước đây.

Đơn giản hóa, rút ngắn thủ tục hoàn thuế, đồng thời ban hành hướng dẫn chi tiết, thống nhất để bảo đảm thực hiện đồng bộ tại các địa phương, tránh tình trạng “mỗi nơi một kiểu”.

VCCI cho biết sẽ tổng hợp đầy đủ các ý kiến, kiến nghị tại hội thảo để gửi tới các cơ quan chức năng, với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ rào cản, tạo lập môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Nguyệt Minh

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/kien-nghi-dua-nong-san-ve-dien-khong-ke-khai-tinh-thue-gia-tri-gia-tang/20251009110834762