Kiến nghị gỡ 'nút thắt' đất đai và thủ tục cho nhà đầu tư

2 giờ trướcBài gốc

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp và các hiệp hội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã đưa ra loạt kiến nghị quan trọng nhằm hoàn thiện dự thảo, hướng tới một môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi và đồng bộ hơn.

Nhiều quy định còn 'vênh' với Luật Đất đai

Một trong những vấn đề được VCCI nhấn mạnh là sự thiếu đồng bộ giữa Dự thảo Luật Đầu tư và Luật Đất đai 2024, đặc biệt trong quy định về lựa chọn nhà đầu tư.

Cụ thể, Điều 25 của Dự thảo quy định các trường hợp nhà đầu tư được chấp thuận chủ trương đầu tư mà không cần đấu giá, đấu thầu. Tuy nhiên, quy định này lại loại trừ các trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh hoặc phát triển kinh tế – xã hội.

Theo VCCI, điều này mâu thuẫn trực tiếp với Luật Đất đai 2024, vốn cho phép nhà đầu tư đang có quyền sử dụng đất được tiếp tục thực hiện dự án mà không bị thu hồi. VCCI đề nghị bãi bỏ quy định loại trừ này để đảm bảo tính thống nhất.

Ảnh minh họa.

Bên cạnh đó, quy định về việc nhà đầu tư nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp để làm dự án phi nông nghiệp cũng chưa cập nhật tinh thần mới của pháp luật đất đai, vốn đang được sửa đổi theo hướng cho phép Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại sau khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được một tỷ lệ nhất định (từ 75-85%).

Chủ trương đầu tư cần rõ ràng, tránh chồng chéo

Dự thảo Luật Đầu tư có một thay đổi đáng chú ý là cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập tổ chức kinh tế trước khi xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. VCCI đánh giá đây là một bước tiến hợp lý.

Tuy nhiên, VCCI cho rằng việc yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng ngay các điều kiện tiếp cận thị trường (về tỷ lệ sở hữu, phạm vi hoạt động…) ngay tại thời điểm thành lập doanh nghiệp là chưa cần thiết và có phần cứng nhắc.

"Tại thời điểm đăng ký thành lập, doanh nghiệp chưa thực hiện dự án đầu tư, vì vậy chưa cần phải xem xét các điều kiện này. Tương tự như ngành nghề kinh doanh có điều kiện, doanh nghiệp chỉ cần đáp ứng khi thực sự hoạt động", văn bản của VCCI nêu rõ.

Để tạo thuận lợi, VCCI đề nghị sửa đổi quy định theo hướng chỉ cần xem xét các điều kiện tiếp cận thị trường khi doanh nghiệp thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

VCCI ghi nhận những cải cách trong Dự thảo về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, như bỏ thẩm quyền của Quốc hội đối với một số dự án và chuyển thẩm quyền từ UBND cấp tỉnh sang cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Tuy nhiên, cách thiết kế các quy định lại đang gây ra sự khó hiểu và có thể dẫn đến lúng túng khi áp dụng. Ví dụ, Dự thảo vừa có các điều khoản liệt kê dự án "thuộc diện" chấp thuận chủ trương, lại vừa có một điều khoản riêng về các dự án "không thuộc diện". Điều này tạo ra một "vùng xám" cho những dự án không thuộc cả hai danh sách trên.

Ngoài ra, sự mâu thuẫn trong các quy định về dự án trong khu công nghiệp, khu kinh tế (vừa thuộc diện chấp thuận chủ trương, vừa được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt không cần chấp thuận chủ trương) cũng cần được làm rõ để bảo đảm tính thống nhất.

Linh hoạt trong điều chỉnh, gia hạn dự án

VCCI cũng đề xuất nới lỏng các quy định về điều chỉnh dự án đầu tư. Theo đó, việc yêu cầu phải làm thủ tục điều chỉnh chủ trương khi "thay đổi, bổ sung nội dung" là quá rộng. Thay vào đó, chỉ nên quy định các trường hợp thay đổi cốt lõi, trọng yếu.

Đối với việc tăng diện tích đất sử dụng, VCCI kiến nghị cần có một ngưỡng tối thiểu (ví dụ tăng trên 20%) thì mới phải làm thủ tục điều chỉnh, tránh gây phức tạp cho những thay đổi nhỏ. Tương tự, quy định kéo dài tiến độ dự án quá 12 tháng phải xin điều chỉnh cũng bị cho là cứng nhắc, chưa phù hợp với sự đa dạng về quy mô và loại hình của các dự án.

Đặc biệt, VCCI kiến nghị bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư được xem xét gia hạn thời hạn hoạt động của dự án trước khi dự án hết hạn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc lập kế hoạch kinh doanh và tiếp cận vốn.

Một vấn đề tồn tại lâu nay là sự chồng chéo giữa Luật Đầu tư và Luật Kinh doanh bất động sản trong thủ tục chuyển nhượng dự án. VCCI chỉ ra rằng, tình trạng này khiến doanh nghiệp phải thực hiện hai thủ tục song song tại hai hệ thống pháp luật khác nhau cho cùng một hoạt động, gây phức tạp và tốn kém.

Để giải quyết triệt để, VCCI đề xuất một giải pháp, bao gồm: tập trung toàn bộ trình tự, thủ tục và thẩm quyền về chuyển nhượng dự án (dù là bất động sản hay không) vào Luật Đầu tư, đồng thời bãi bỏ các quy định liên quan trong Luật Kinh doanh bất động sản để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Những góp ý chi tiết và xác đáng của VCCI được kỳ vọng sẽ giúp cơ quan soạn thảo hoàn thiện Dự thảo Luật Đầu tư, tạo ra một hành lang pháp lý thông thoáng, góp phần khơi thông các nguồn lực và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Nguyệt Minh

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/kien-nghi-go-nut-that-dat-dai-va-thu-tuc-cho-nha-dau-tu/20251004025508472