Đồn Biên phòng Hàm Luông tiến hành kiểm tra phương tiện mang biển kiểm soát BTr 6574 vận chuyển 42,12m3 cát không có giấy tờ. Ảnh: Đơn vị cung cấp
Nhiều thủ đoạn tinh vi
Thời gian qua, nhu cầu sử dụng cát để san lấp mặt bằng, xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long nói chung và tỉnh Bến Tre nói riêng rất cao, nhưng nguồn cát khai thác hợp pháp tại các mỏ còn rất hạn chế. Bên cạnh đó, lợi nhuận thu được từ việc khai thác cát trái phép là rất lớn, nên các chủ đầu nậu đã bất chấp pháp luật, tìm mọi cách đối phó, thậm chí còn chống đối hoạt động kiểm tra của cơ quan chức năng để khai thác cát dưới các con sông trên địa bàn của tỉnh Bến Tre.
Để đối phó với lực lượng chức năng, các đối tượng đã sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn hết sức tinh vi và xảo quyệt, như: Lập công ty "ma" ký hợp đồng mua cát với các mỏ, sau đó dùng hóa đơn của chính công ty "ma" xuất khống, hợp thức hóa nguồn gốc cát khai thác để vừa qua mặt cơ quan kiểm tra, vừa gian lận sản lượng khai thác. Bên cạnh đó, bọn chúng thường sử dụng những chiếc sà lan có sức chứa khối lượng lớn từ vài chục tấn đến hàng trăm tấn, phương tiện dùng để hút trộm cũng có công suất rất lớn, có phương tiện được trang bị đến 2 máy hút. Những phương tiện khi hút trộm cát đều tháo gỡ biển số nhằm qua mặt cơ quan chức năng cũng như tránh sự theo dõi của người dân sống ven khu vực...
Trước khi tiến hành khai thác cát trái phép, các đối tượng điều khiển 2 phương tiện gồm 1 ghe gỗ và 1 sà lan bằng sắt, lưu thông song song trên sông, trong đó, ghe gỗ lắp đặt hệ thống máy hút với 2 vòi hút. Các đối tượng phân công 2 “người nhái” đeo mặt nạ, ngậm ống thở ôxy rồi ôm theo vòi hút từ ghe gỗ bắt đầu lặn xuống đáy sông để dò tìm nguồn cát. Khi phát hiện được khu vực có nhiều cát, các người nhái thông báo cho các đối tượng trên ghe gỗ để khởi động hệ thống máy hút hoạt động, hút cát trái phép rồi bơm chuyền sang sà lan đang neo đậu bên cạnh chờ cho đến khi “no hàng”. Một số đối tượng còn tổ chức cả một đội quân làm nhiệm vụ cảnh giới từ xa, hoặc khi bị phát hiện thì sẵn sàng làm chìm phương tiện, nhảy xuống sông bỏ trốn. Manh động hơn, có trường hợp chống trả lực lượng làm nhiệm vụ...
Vấn nạn cát tặc trên địa bàn tỉnh Bến Tre đã diễn ra từ rất lâu, diễn biến phức tạp, tồn tại 15 điểm "nóng" trên các tuyến sông Tiền, Cổ Chiên và Hàm Luông. Dù các cơ quan chức năng đã nhiều lần tổ chức truy quét, đẩy đuổi, nhưng "cát tặc" vẫn lén lút hoạt động xuyên đêm và để lại nhiều hệ lụy. Đặc biệt, thời gian gần đây, tại khu vực biên giới biển của tỉnh Bến Tre, lợi dụng lúc đêm tối, các đối tượng đã đưa tàu vào hút trộm cát tại khu vực sông Cổ Chiên, đoạn chảy qua địa bàn xã Giao Thạnh, huyện Thạnh Phú và trên tuyến sông Ba Lai, đoạn chảy qua địa bàn xã Bảo Thạnh, huyện Ba Tri, gây tác động rất lớn đến môi trường, nhất là làm thay đổi dòng chảy, dẫn đến tình trạng sạt lở đất ven sông.
Kiên quyết xử lý
Theo quy định của pháp luật, hành vi khai thác cát lòng sông trái phép có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, vì lợi nhuận, nhiều đối tượng vẫn lén lút tổ chức các hoạt động bơm, hút cát trái phép dưới lòng sông. Để chấn chỉnh tình trạng trên, các đồn Biên phòng trên địa bàn tỉnh Bến Tre đã tăng cường công tác tuần tra, phối hợp tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, quản lý khép kín các cửa sông, các khu vực giáp ranh, giáp giới; kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Thông qua công tác tuần tra, kiểm soát, từ đầu tháng 4/2025 đến nay, Đồn Biên phòng Cổ Chiên và Đồn Biên phòng Hàm Luông đã liên tục phát hiện và bắt giữ các tàu chở cát không có hóa đơn, chứng từ trên các cửa sông.
Phương tiện hút cát lòng sông trái phép bị bắt giữ. Ảnh: Đơn vị cung cấp
Đơn cử, vào hồi 3 giờ 30 phút, ngày 2/4, tại khu vực sông Cổ Chiên, đoạn chảy qua ấp Thạnh Hòa, xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tổ tuần tra của Đồn Biên phòng Cổ Chiên tiến hành kiểm tra phương tiện thủy nội địa, vỏ thép, trọng tải toàn phần 129,23 tấn, mang biển kiểm soát BTr 8011, do ông Dư Khắc Điền (sinh năm 1986, đăng ký thường trú tại xã Đại Điền, huyện Thạnh Phú) làm thuyền trưởng, đang vận chuyển 30,8m3 cát san lấp. Tại thời điểm kiểm tra, ông Điền không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp của số cát đang vận chuyển. Đồn Biên phòng Cổ Chiên đã tiến hành lập biên bản, tạm giữ phương tiện để xác minh, làm rõ.
Tiếp đó, vào lúc 18 giờ 30 phút, ngày 4/4, trên tuyến sông Ba Lai, đoạn chảy qua xã Bảo Thạnh, huyện Ba Tri, tổ tuần tra, kiểm soát của Đồn Biên phòng Hàm Luông tiến hành kiểm tra phương tiện mang biển kiểm soát BTr 6574 do Trần Văn Nam (sinh năm 1993, trú tại ấp Tân An, xã Tân Hưng, huyện Ba Tri) điều khiển, đang vận chuyển 42,12m3 cát san lấp. Toàn bộ số cát trên đều không có nguồn gốc hợp pháp. Đồn Biên phòng Hàm Luông đã lập biên bản, củng cố hồ sơ, tham mưu cho cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định.
Mới đây nhất, vào rạng sáng 21/4, tại khu vực sông Cổ Chiên, thuộc thủy phận xã Giao Thạnh, huyện Thạnh Phú, tổ tuần tra, kiểm soát của Đồn Biên phòng Cổ Chiên tiến hành kiểm tra tàu vỏ thép không biển kiểm soát do ông L.V.T. (41 tuổi, ngụ xã Bình Phú, thành phố Bến Tre) điều khiển, đang vận chuyển hơn 105m3 cát san lấp không có nguồn gốc hợp pháp. Lực lượng chức năng đã củng cố hồ sơ, xử lý theo quy định pháp luật.
Từ những vụ việc bị phát hiện, xử lý và số liệu thống kê cho thấy, tình hình khai thác cát lòng sông trái phép trên địa bàn tỉnh Bến Tre vẫn có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Vì vậy, để đấu tranh có hiệu quả với hoạt động này, BĐBP Bến Tre nói riêng cần tăng cường công tác tuần tra, phối hợp lực lượng Công an các xã ven biển, Cảnh sát giao thông đường thủy tổ chức tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, quản lý khép kín các cửa sông, các khu vực giáp ranh, giáp giới nhằm kịp thời phát hiện các phương tiện khai thác cát trái phép, kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân chấp hành các quy định của Nhà nước cũng như của địa phương trong lĩnh vực hoạt động khai thác khoáng sản và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, cần phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh khu vực, tích cực tố giác tội phạm các hành vi vi phạm; tuyệt đối không khai thác, vận chuyển, mua bán cát trái phép...
Quốc Phong