Kiến tạo hệ sinh thái cho điện ảnh Việt Nam bứt phá

10 giờ trướcBài gốc

Phim Tử chiến trên không ghi nhận sự hợp tác hiệu quả giữa Điện ảnh Công an nhân dân và đơn vị tư nhân. (Ảnh: ĐOÀN LÀM PHIM)

So với giai đoạn trước, phim Việt Nam thường bị lép vế trước phim ngoại nhập thì nay, bằng sự nỗ lực, chủ động thích ứng và bứt phá của các nhà làm phim, sự đồng hành của Nhà nước và các đơn vị phát hành tư nhân, sự ủng hộ của khán giả, thị trường phim nội địa đã thay đổi ngoạn mục. Sự phục hồi mạnh mẽ của phim Việt Nam không chỉ phản ánh khả năng sáng tạo của những người làm nghề mà còn cho thấy triển vọng mới trong phát triển công nghiệp văn hóa.

Cộng đồng sáng tạo và phát huy trách nhiệm

Thành công của phim Việt thời gian qua, là kết quả từ nỗ lực tổng thể của ekip làm phim cho đến sự góp sức thầm lặng nhưng hết sức quan trọng của các đơn vị phát hành, phổ biến phim, cùng những chính sách đúng đắn của Đảng, Nhà nước.

Trước tiên cần ghi nhận sự bứt phá, không ngừng mở rộng biên độ sáng tạo, mạnh dạn tìm hướng đi mới, đầu tư công phu từ kịch bản đến bối cảnh, kỹ xảo, âm nhạc,... của các nhà làm phim là yếu tố then chốt tạo nên sinh khí mới cho điện ảnh nước nhà.

Những bộ phim như Đào, phở và piano, Đất rừng phương Nam, Mai, Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, Mưa đỏ,… dù là phim nhà nước hay phim tư nhân cũng cho thấy rằng, điện ảnh Việt Nam hoàn toàn có thể chinh phục khán giả cả về nghệ thuật lẫn thương mại.

Cảnh trong phim Mưa đỏ. (Nguồn: GALAXY)

Đáng mừng là các tác phẩm nổi trội không chỉ đáp ứng nhu cầu giải trí thuần túy, mà đã đề cập đến những đề tài lớn như lịch sử, chiến tranh cách mạng, văn hóa dân tộc, với cách thể hiện mới mẻ, hiện đại, giúp người xem cảm nhận được chiều sâu của thông điệp được gửi gắm.

Cùng với đó là những chính sách cởi mở của Nhà nước, khuyến khích sự tham gia ngày càng tích cực của các đơn vị tư nhân vào chuỗi sản xuất, phát hành và phổ biến phim. Trước đây, hệ thống rạp chiếu chủ yếu tập trung vào phim ngoại nhập để an toàn về doanh thu, thì nay các đơn vị phát hành lớn như CGV, BHD, Galaxy, Lotte Cinema… đã quan tâm nhiều hơn đến phim trong nước.

Thay vì chỉ nhận phát hành thụ động, các đơn vị này đã đồng hành với nhiều dự án phim từ khi mới hình thành ý tưởng, rồi tham gia góp ý kịch bản, bàn bạc chiến lược quảng bá, sẵn sàng chia sẻ rủi ro tài chính cùng nhà sản xuất.

Nhờ vậy, nhiều phim Việt Nam ra mắt với kế hoạch truyền thông bài bản, được phân bổ suất chiếu hợp lý, tạo nên những “cơn sốt phòng vé”. Mới đây, bộ phim Tử chiến trên không vừa ra rạp chỉ trong ngày đầu mở bán vé đã thu về hơn 20 tỷ đồng, ghi nhận sự hợp tác hiệu quả giữa Điện ảnh Công an nhân dân với Galaxy Group - một tập đoàn giải trí tư nhân.

Đạo diễn Bùi Trung Hải lạc quan: “Tôi tin rằng thời gian tới, các nhà đầu tư tư nhân sau khi đã nhìn rõ tiềm năng của dòng phim chiến tranh cách mạng của Việt Nam sẽ tích cực hơn tham gia vào sản xuất cũng như phát hành dòng phim này”.

Có thể các nguồn lực xã hội đang được phát huy, biến mối quan hệ giữa sản xuất và phát hành thành vòng tuần hoàn tích cực: Phát hành mạnh thì sản xuất mạnh, và ngược lại, sản xuất tốt thì phát hành thuận lợi. Bước chuyển mình quan trọng này góp phần tạo nên “hệ sinh thái điện ảnh”, tạo đà cho sự phát triển vượt bậc của phim Việt.

Năm 2024, theo Box Office Vietnam, tổng doanh thu phòng vé Việt Nam đạt gần 4.700 tỷ đồng, cao nhất trong lịch sử phòng vé tính đến thời điểm đó, và phim Việt Nam đạt khoảng 1.900 tỷ đồng, chiếm 40%.

Bước sang năm 2025, con số này tiếp tục có sự tăng trưởng ngoạn mục. Chỉ tính riêng bốn tháng đầu năm 2025, doanh thu phim Việt Nam vượt mốc 1.500 tỷ đồng.

Sức nóng của phim Mưa đỏ, gặt hái xấp xỉ 680 tỷ đồng chỉ sau một tháng ra rạp khiến bức tranh của ngành điện ảnh năm nay càng thêm tươi sáng.

Rõ ràng, nhu cầu giải trí ngày càng lớn trong xã hội, và nếu các dự án phim được đầu tư nghiêm túc, tâm huyết, huy động được sức mạnh tổng hợp và quảng bá đúng cách, phim Việt Nam hoàn toàn đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với sản phẩm ngoại nhập.

Đặc biệt, cần ghi nhận sự đón nhận nồng nhiệt của khán giả dành cho phim trong nước, giúp mở ra tiềm năng to lớn để điện ảnh nói riêng và công nghiệp văn hóa Việt Nam nói chung phát triển bứt phá.

Mở rộng cánh cửa để phát triển

Để hệ sinh thái điện ảnh Việt Nam thật sự phát huy hiệu quả, một số nút thắt cần tiếp tục tháo gỡ. Trước hết là bài toán phân phối, phát hành phim Nhà nước đặt hàng.

Các diễn viên của ba bộ phim đình đám năm 2025: "Mưa đỏ", "Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối" và "Tử chiến trên không". (Thái Hòa đóng hai phim)

Thời gian qua, nhiều tác phẩm điện ảnh chất lượng tốt nhưng chưa có cơ chế phát hành phù hợp, dẫn đến tình trạng phim chỉ chiếu báo cáo rồi cất đi, gây lãng phí và bỏ lỡ cơ hội lan tỏa giá trị trong cộng đồng.

Kinh nghiệm từ những bộ phim như Đào, phở và piano hay Mưa đỏ cho thấy, khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, đơn vị sản xuất và hệ thống phát hành, thì ngay cả phim Nhà nước đầu tư cũng có thể đạt hiệu quả nghệ thuật lẫn thương mại.

Do đó, cơ quan chức năng cần sớm xây dựng cơ chế, chính sách linh hoạt, khuyến khích các nhà phát hành tư nhân tham gia sâu vào việc phân phối phát hành phim, giúp đưa tác phẩm đến gần công chúng, góp phần định hướng thẩm mỹ và bồi dưỡng đời sống tinh thần xã hội.

Cục trưởng Cục Điện ảnh Đặng Trần Cường cho biết: “Nghị định về phát hành và phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị đang được hoàn thiện; mở ra một khung pháp lý mới, rõ ràng, minh bạch với nhiều quy định tạo điều kiện để phim Nhà nước đặt hàng được phổ biến rộng rãi và hiệu quả hơn. Theo đó, các cơ chế khuyến khích hợp tác công-tư, xã hội hóa phát hành phim sẽ được đẩy mạnh”.

Bên cạnh đó, muốn có một hệ sinh thái điện ảnh bền vững, cần nhìn xa hơn phạm vi rạp chiếu. Công nghệ số và nền tảng trực tuyến đang mở ra kênh phát hành mới, tạo cơ hội để phim Việt Nam tiếp cận tệp khán giả rộng lớn.

Nhiều bộ phim sau khi rời rạp đã được phát hành trên nền tảng số, tiếp tục kéo dài vòng đời thương mại và tăng khả năng lan tỏa quốc tế. Đây là xu thế không thể bỏ qua, đòi hỏi nhà quản lý, nhà sản xuất và đơn vị phát hành sớm có chính sách hỗ trợ, cũng như bảo đảm quyền lợi tác giả, quyền sở hữu trí tuệ trong môi trường số.

Nghị quyết số 33-NQ/TW (2014) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước nhấn mạnh nhiệm vụ phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong bối cảnh hội nhập.

Trong Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030, Chính phủ đã xác định điện ảnh là một trong những ngành mũi nhọn của công nghiệp văn hóa. Luật Điện ảnh (2022) quy định: Nhà nước có chính sách huy động các nguồn lực, thực hiện các biện pháp bảo đảm môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh, phát triển thị trường điện ảnh, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh để xây dựng ngành công nghiệp điện ảnh gắn với phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế.

Đây là những cơ sở quan trọng cho thấy kiến tạo hệ sinh thái cho điện ảnh, thúc đẩy sự phát triển của ngành “nghệ thuật thứ 7” không chỉ là trách nhiệm của các nhà làm phim và đơn vị phát hành, mà cần sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng xã hội.

Trong hệ sinh thái đó, khán giả tiếp tục giữ vai trò trung tâm bởi lẽ công chúng là thước đo cuối cùng quyết định thành công của tác phẩm, là động lực để nhà sản xuất, phát hành đầu tư nhiều hơn cho phim Việt Nam.

Khi niềm tin khán giả được củng cố, thị trường sẽ trở thành điểm tựa vững chắc để điện ảnh Việt Nam vươn lên mạnh mẽ, từng bước khẳng định vị thế trong nước và quốc tế.

Đồng hành cùng phim Việt Nam, vun đắp hệ sinh thái điện ảnh Việt Nam cần được xác định là sứ mệnh văn hóa, gắn với trách nhiệm xã hội.

Bởi từ đây sẽ từng bước định hình thói quen thưởng thức, khơi dậy tình yêu điện ảnh, nuôi dưỡng bản sắc văn hóa dân tộc trong tâm thức người Việt Nam, đưa hình ảnh Việt Nam tỏa sáng trên bản đồ văn hóa thế giới.

PHONG ĐIỆP

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/kien-tao-he-sinh-thai-cho-dien-anh-viet-nam-but-pha-post909433.html