Việc chăm sóc và dạy dỗ con cái luôn là bài toán khó đối với mỗi bậc phụ huynh. Mỗi lứa tuổi, mỗi giai đoạn sẽ có những cách giáo dục khác nhau. Trong đó, cách dạy con tuổi dậy thì là vấn đề cần được đặc biệt quan tâm. Bởi dù là bé trai hay bé gái thì đây cũng là độ tuổi quan trọng nhất trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ.
Ảnh minh họa/Internet
Dậy thì chính là cột mốc đánh dấu sự chuyển biến từ trẻ em sang người lớn với sự thay đổi lớn về thể chất và tâm lý. Trong giai đoạn này, trẻ thường ương bướng, ít chia sẻ với người lớn và có rất nhiều suy nghĩ, hành vi khác lạ. Tuy nhiên, trẻ chưa có đầy đủ nhận thức cũng như kiến thức về cơ thể, tâm lý dẫn đến những hành vi sai trái. Để trẻ có những kỹ năng tốt, tự tin "vượt qua" tuổi dậy thì, cha mẹ cần trang bị cho con một số kiến thức sau:
Kiến thức khoa học và sinh học
Hiểu biết về cơ thể: Trẻ cần được giải thích một cách khoa học về những thay đổi vật lý như sự phát triển của cơ quan sinh sản, sự xuất hiện của lông và tóc, thay đổi giọng nói ở nam giới và chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới.
Chức năng sinh sản: Cung cấp thông tin cơ bản về chức năng sinh sản ở cả nam và nữ, quá trình thụ thai và các biện pháp tránh thai.
Sức khỏe tình dục: Giáo dục về cách phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) và các hành vi tình dục có nguy cơ cao.
Kỹ năng sống và tâm lý
Quản lý cảm xúc: Dạy trẻ cách nhận biết và quản lý những thay đổi cảm xúc mạnh mẽ ở tuổi dậy thì như lo âu, thất vọng, hay bối rối.
Kỹ năng giao tiếp: Hướng dẫn trẻ cách giao tiếp cởi mở và hiệu quả với cha mẹ, bạn bè và người khác giới. Điều này giúp trẻ xây dựng các mối quan hệ lành mạnh.
Kỹ năng ra quyết định: Dạy trẻ cách phân tích tình huống, đánh giá rủi ro và đưa ra những quyết định an toàn và có trách nhiệm về sức khỏe và các mối quan hệ của mình.
Ảnh minh họa/Internet
Hỗ trợ từ gia đình, xã hội
Trò chuyện cởi mở: Cha mẹ nên chủ động trò chuyện với con về các vấn đề giới tính và sức khỏe sinh sản. Tạo một môi trường an toàn và không phán xét để trẻ có thể thoải mái chia sẻ.
Đồng hành cùng trẻ: Cha mẹ nên là người bạn đồng hành tin cậy, cùng trẻ tìm hiểu thông tin từ các nguồn đáng tin cậy.
Vai trò của nhà trường: Nhà trường cần lồng ghép các nội dung giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản vào chương trình giảng dạy, tổ chức các buổi tư vấn hoặc nói chuyện chuyên đề để trang bị kiến thức cho học sinh.
Lắng nghe, khuyến khích trẻ bày tỏ suy nghĩ của bản thân
Bố mẹ và con cái trong độ tuổi dậy thì là hai thế hệ với nhiều sự khác biệt về suy nghĩ, tâm tư, vì thế để có thể làm bạn với trẻ, phụ huynh nên dành nhiều thời gian lắng nghe. Đây là một trong những cách dạy con tuổi dậy thì mang lại hiệu quả cao nếu phụ huynh áp dụng đúng cách.
Bằng cách lắng nghe, phụ huynh có thể biết được những vấn đề trẻ đang gặp phải, từ đó sẽ thấu hiểu và đưa ra lời khuyên phù hợp. Bên cạnh đó, việc khuyến khích trẻ bày tỏ suy nghĩ cũng cho thấy sự tôn trọng đối với trẻ. Cách này không chỉ giúp phụ huynh hiểu con hơn mà còn giúp gắn kết tình cảm gia đình.
Việc để trẻ thoải mái bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng có thể gây ra nhiều thách thức. Vì thế, phụ huynh cần trở thành người dẫn dắt trẻ cách phân tích và đánh giá tình huống. Đồng thời động viên trẻ đối mặt với những tình huống mới.
Tạo điều kiện cho trẻ tự lập
Trẻ em trong độ tuổi dậy thì thường muốn thể hiện cái tôi của bản thân. Do đó, phụ huynh nên tôn trọng và có thể tạo điều kiện cho con tự lập, tự quyết định trong phạm vi nhất định. Ngoài ra, phụ huynh nên đặt ra một số tiêu chuẩn cho trẻ, những việc được làm và không được làm.
Bình Nguyên