Giá bất động sản quá cao khiến giấc mơ có nhà của người dân vẫn xa vời. Ảnh: Thanh Xuân.
Giá chung cư tăng cao
Thực trạng giá nhà đất tăng không ngừng đã diễn ra liên tục hơn 2 năm trở lại đây. Nhiều khu vực giá đã tăng hơn 100% trong vòng 2 năm, với mức tăng mà mọi người dân đều đưa ra khẳng định vô lý.
Chẳng hạn tại tòa nhà ở xã hội Đại Kim Building ở phường Định Công (Hà Nội) nếu như chỉ cần lên mạng tìm thông tin, giá căn hộ tầm 56m2 được rao bán với giá hơn 5 tỷ đồng. Tính ra, mỗi m2 có giá hơn 80 triệu đồng.
Tương tự, các căn hộ tại tòa nhà ở xã hội (NOXH) The Rice Sông Hồng cũng được rao bán trên các chuyên trang BĐS quanh mức từ 70 triệu/m2 trở lên.
Anh Nguyễn Lê Thái Bảo cùng vợ đang thuê trọ ở phường Định Công (Hà Nội) chia sẻ, giá nhà ở thương mại hiện đã neo ở mức 100 triệu/m2, giá NOXH cũng cao chót vót. “Vợ chồng tôi đang hỏi thủ tục mua dự án NOXH đang triển khai nhưng với lao động tự do thì việc xác nhận đóng bảo hiểm, hay chứng thực thu nhập đang rất lơ mơ”- anh Bảo cho biết.
Tương tự, chị Ngô Khánh Chi ở phường Dương Nội (Hà Nội) tâm sự, nhiều dự án nhà ở thương mại đang chào bán giá ở trên mây, muốn đi mua căn hộ chung cư dù là 1 phòng ngủ cũng nên xác định phải có tài chính trên 5 tỷ đồng.
“Làm cả đời cũng khó kiếm được 1 tỷ đồng giờ phải có 5 tỷ đồng mới mua nổi nhà thì tôi xác định suốt đời đi thuê” – chị Chi chia sẻ.
Dù theo dữ liệu của cơ quan quản lý, nguồn cung nhà ở đưa ra thị trường tăng mạnh nhưng cơ cấu nguồn cung vẫn mất cân đối. Phần lớn nguồn cung mới tập trung vào các dự án cao cấp, giá trị lớn, phục vụ nhu cầu đầu tư, trong đó có một phần là đầu cơ. Ngay cả tại các khu vực vùng ven, vốn được kỳ vọng sẽ cung cấp sản phẩm nhà ở hợp túi tiền, giá bán thực tế vẫn cao hơn đáng kể so với mức thu nhập bình quân của người dân, chỉ “thấp hơn ở mức tương đối” so với khu vực trung tâm.
Theo Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARS), lệch pha cung cầu khiến giá nhà ở, nhất là phân khúc căn hộ tại các thành phố lớn tăng mạnh, thiết lập mặt bằng giá mới và vượt xa tốc độ tăng thu nhập thực tế, gia tăng nguy cơ hình thành bong bóng giá.
Với giả định giá nhà và thu nhập giữ nguyên, thì khả năng tiếp cận nhà ở đang giảm mạnh. Với căn hộ 2 phòng ngủ tại đô thị khoảng 5 tỷ đồng, nếu một gia đình thu nhập cao, khoảng 50 triệu đồng/tháng, họ cần khoảng 8 năm nếu dành toàn bộ thu nhập để mua, và 25 năm nếu tuân theo nguyên tắc chi phí nhà ở không vượt quá 1/3 thu nhập.
Nếu theo nguyên tắc này thì với NOXH có giá khoảng 1,5 tỷ đồng/căn, hộ gia đình có tổng thu nhập “kịch khung” theo tiêu chí xét duyệt (40 triệu đồng/tháng) cũng phải tiết kiệm đến 10 năm mới có thể mua được. Như vậy, giá cũng không còn “rẻ”.
Chi phí nhà ở tăng nhanh hơn thu nhập gây ra hệ lụy là khoảng cách giữa nhóm đã sở hữu tài sản và nhóm chưa có tài sản ngày càng tăng, khi tăng trưởng BĐS thực chất chỉ làm giàu cho một nhóm nhỏ những người đã nắm giữ tài sản từ trước.
Phòng ngừa đầu cơ, thao túng giá
Trong bối cảnh đó, VARS cho rằng, cần có giải pháp “phanh lại” đà tăng trưởng nóng của giá nhà để kiểm soát rủi ro. Khi nguồn cung đủ lớn, giá cả thị trường sẽ tự điều tiết theo cán cân cung - cầu thực, do đó giải pháp quan trọng nhất là khơi thông nguồn cung nhà ở giá phù hợp.
VARS khuyến cáo, cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành của hệ thống luật mới, song song với việc nâng cao năng lực thực thi của các cơ quan địa phương; xử lý điểm nghẽn trong công tác giải phóng mặt bằng, rút ngắn thời gian triển khai cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa kênh vốn cho thị trường BĐS nhằm giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng; tái cấu trúc thị trường trái phiếu doanh nghiệp để trở thành nguồn vốn trung, dài hạn hiệu quả; thúc đẩy hình thành Quỹ nhà ở quốc gia, phát triển Quỹ đầu tư tín thác BĐS (REITs).
NOXH và các dự án nhà ở phù hợp thu nhập phải được ưu tiên trong quy hoạch và có các cơ chế khuyến khích; phát triển thị trường thuê nhà chuyên nghiệp.
Bên cạnh giải pháp về nguồn cung, chuyên gia VARS cũng nhấn mạnh cần nghiên cứu và ban hành các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn theo dõi và cảnh báo sớm diễn biến thị trường BĐS để kịp thời phát hiện các dấu hiệu “lệch chuẩn”, như tình trạng đầu cơ, mất cân đối cung - cầu, tăng giá bất thường hoặc suy giảm thanh khoản cục bộ, để đưa ra biện pháp can thiệp, điều chỉnh phù hợp, giúp ngăn ngừa rủi ro và ổn định thị trường từ sớm, từ xa.
Cơ sở dữ liệu đất đai, nhà ở và thị trường BĐS cũng cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng để giúp nâng cao hiệu quả giám sát, góp phần tăng tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro, phòng ngừa đầu cơ, thao túng giá.
Còn bà Đỗ Thị Thu Hằng, Giám đốc cấp cao, Bộ phận Nghiên cứu và tư vấn (Savills Hà Nội) nhận định, hiện Hà Nội đang đẩy nhanh việc phát triển các dự án NOXH và nhà ở cho công nhân nhằm giải quyết các hạn chế về khả năng chi trả và hỗ trợ tiếp cận nhà ở rộng rãi hơn.
H.Hương