Mô hình nuôi ghép cá rô phi trong ao phổ biến hiện nay.
Hoa Kỳ vẫn là thị trường nhập khẩu nhiều nhất cá rô phi Việt Nam, chiếm đến 62% tỷ trọng trong tổng giá trị cá rô phi Việt Nam xuất khẩu sang các thị trường.
Trong 8 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu cá diêu hồng đạt 11 triệu USD, giảm 1% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó riêng xuất khẩu sang Hoa Kỳ chiếm 25% tỷ trọng. Trong khi đó, xuất khẩu cá rô phi đạt 52 triệu USD, tăng ấn tượng 359% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó riêng xuất khẩu sang Hoa Kỳ chiếm 70% tỷ trọng.
VIỆT NAM LÀ NGUỒN CUNG CÁ RÔ PHI LỚN THỨ HAI TẠI MỸ
Theo Trung tâm thương mại thế giới (ITC), Hoa Kỳ là quốc gia tiêu thụ nhiều nhất cá rô phi, Trung Quốc là nguồn cung lớn nhất cho Hoa Kỳ và cho thế giới. Tính đến hết tháng 7/2025, cá rô phi là loài cá thịt trắng được ưa chuộng nhất tại Hoa Kỳ, vượt qua cá tuyết cod, cá da trơn. Phile cá rô phi đông lạnh mã HS 030461 là sản phẩm được người tiêu dùng Hoa Kỳ tiêu thụ mạnh nhất.
7 tháng năm 2025, Hoa Kỳ nhập khẩu hơn 1,1 tỷ USD cá thịt trắng từ thế giới, tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Với riêng sản phẩm phile cá rô phi đông lạnh mã HS 030461, Hoa Kỳ nhập khẩu 262 triệu USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 23% tỷ trọng trong tổng cá thịt trắng Mỹ nhập khẩu từ khắp thế giới.
Việt Nam hiện là nguồn cung sản phẩm mã HS 030461 lớn thứ 2 cho Hoa Kỳ, chỉ đứng sau Trung Quốc. Điều này cho thấy nhu cầu và tiềm năng các sản phẩm cá rô phi vẫn còn nhiều dư địa.
Xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam trong 5 năm qua. Nguồn VASEP.
Bà Thu Hằng, chuyên gia của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận đinh: Việt Nam khó có thể cạnh tranh trực tiếp với các ông lớn như Trung Quốc, Indonesia, Ai Cập, Brazil trong việc trở thành nguồn cung chính cá rô phi cho thế giới. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, ngoài cá tra - loài cá thịt trắng có nhiều điểm tương đồng với cá rô phi, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu nuôi, sản xuất để phục vụ xuất khẩu cá rô phi.
Dự báo đến năm 2033, thị trường cá rô phi toàn cầu có thể đạt 14,5 tỷ USD, trong khi tôm duy trì ở mức tối đa khoảng 25 tỷ USD. Đây là cơ hội để Việt Nam đưa cá rô phi trở thành sản phẩm chủ lực tiếp theo sau tôm và cá tra"
Top 5 doanh nghiệp xuất khẩu nhiều nhất cá rô phi 8 trong tháng năm 2025, bao gồm: Công ty TNHH MTV Ấn Độ Dương, Công ty TNHH MTV đầu tư và tài chính V, Công ty CP Nam Việt, Công ty TNHH XNK thủy hải sản Kim Phát, Công ty TNHH thủy sản NVD.
Theo các chuyên gia thủy sản, bên cạnh tôm và cá tra, cá rô phi đang nổi lên như một đối tượng nuôi giàu tiềm năng cho xuất khẩu. Trong bối cảnh Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) từ chối công nhận tương đương 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA) của Hoa Kỳ, các loài hải sản khai thác theo các nghề cá này của Việt Nam sẽ bị dừng nhập khẩu vào Hoa Kỳ kể từ ngày 1/1/2026, nguy cơ xuất khẩu thủy sản sang Mỹ sẽ suy giảm trong năm tới. Trong hoàn cảnh này, cá rô phi sẽ là sản phẩm thay thế để duy trì xuất khẩu thủy sản sang thị trường Mỹ.
DƯ ĐỊA CHO MỞ RỘNG XUẤT KHẨU CÁ RÔ PHI CÒN RẤT LỚN
Ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết năm 2024, sản lượng cá rô phi toàn cầu đạt khoảng 7 triệu tấn, dự kiến đạt 7,3 triệu tấn trong năm 2025. Trong 15 năm qua, tiêu thụ cá rô phi toàn cầu tăng trung bình 5,4% mỗi năm.
Hợp tác xã sản xuất và thương mại Xuyên Việt (Gia Lộc, Hải Dương) hiện sở hữu trên 100 ha nuôi cá nước ngọt, trong đó 70% diện tích dành cho cá rô phi giòn theo công nghệ “sông trong ao”.
Ông Lê Văn Việt, Giám đốc Hợp tác xã sản xuất và thương mại Xuyên Việt, cho hay nhờ chủ động con giống và đầu tư cơ sở hạ tầng trị giá hàng chục tỷ đồng, mỗi ngày hợp tác xã có thể xuất khẩu khoảng 50 tấn cá rô phi giòn sang Hoa Kỳ. Ngoài xuất khẩu cá phi lê, hợp tác xã còn chế biến các sản phẩm giá trị gia tăng như ruốc cá, chả cá, nem cá, cá kho... với tổng doanh thu năm 2024 đạt 420 tỷ đồng.
Giá trị thương mại cá rô phi toàn cầu năm 2024 đạt khoảng 10,6 tỷ USD. Tuy nhiên, xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam mới đạt 41 triệu USD, tương đương khoảng 0,39% tổng giá trị thương mại toàn cầu. Do đó, dư địa cho mở rộng xuất khẩu cá rô phi còn rất lớn".
Ông Nguyễn Hoài Nam – Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam
Tuy vậy, ông Việt cũng thẳng thắn nhìn nhận: hạ tầng cho nuôi cá rô phi còn hạn chế, quy mô nuôi nhỏ lẻ, chất lượng giống chưa cao, phụ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu khiến cá rô phi chưa tạo được sự bứt phá tương xứng tiềm năng.
Theo PGS.TS Thái Thanh Bình, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật và Thủy sản, căng thẳng thương mại Hoa Kỳ - Trung khiến cá rô phi Trung Quốc gặp khó khi vào thị trường Hoa Kỳ. Đây là cơ hội để Việt Nam mở rộng thị phần. Tuy nhiên, muốn tạo đột phá, Việt Nam phải kiểm soát chặt chẽ từ giống, nuôi trồng đến chế biến, tiêu thụ; đồng thời ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, tổ chức sản xuất theo chuỗi.
"Trong Chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, cá rô phi là đối tượng tiềm năng được khuyến khích phát triển. Giai đoạn 2015 - 2024, diện tích nuôi cá rô phi đã tăng 43,8% và hiện đạt gần 43.000ha, sản lượng trên 316.000 tấn. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu cũng ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể từ gần 6,3 triệu USD năm 2023 lên khoảng 30 triệu USD trong năm 2024, và lên tới 63 triệu USD trong 8 tháng của năm 2025”, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư Nhữ Văn Cẩn khẳng định.
Để cá rô phi trở thành sản phẩm thủy sản xuất khẩu chủ lực, ông Cẩn cho rằng cần xác định đây là đối tượng ưu tiên trong chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Các địa phương cần quy hoạch nuôi thâm canh công nghệ cao, chuyển đổi diện tích trồng lúa kém hiệu quả sang nuôi cá rô phi, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nông dân và khuyến khích doanh nghiệp cam kết bao tiêu sản phẩm.
"Chỉ khi hình thành chuỗi liên kết bền vững giữa nông dân, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu, cá rô phi mới thực sự có thể bứt phá, góp phần nâng tầm vị thế thủy sản Việt Nam trên bản đồ thế giới", ông Cẩn nhấn mạnh .
Chu Khôi