Kinh nghiệm quốc tế trong quản lý vận hành đường cao tốc Việt Nam an toàn, thông minh

2 giờ trướcBài gốc

Tăng cường quản lý vận hành cao tốc theo hướng hiện đại và hội nhập

Thời gian qua, hệ thống cao tốc đã trở thành khung xương sống vận tải quốc gia, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội và tăng cường kết nối vùng. Tuy nhiên, song hành với tốc độ phát triển đó là những thách thức lớn về quản lý vận hành, đảm bảo an toàn và khai thác bền vững.

PGS. TS Hoàng Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng Hà Nội.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia có nền giao thông phát triển là yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng quản trị, từng bước xây dựng hệ thống cao tốc an toàn, thông minh, bền vững cho Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS. TS Hoàng Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng Hà Nội nhấn mạnh: Bên cạnh đào tạo và nghiên cứu, nhà trường mong muốn phối hợp với Cục Đường bộ Việt Nam và doanh nghiệp trong đánh giá thực tiễn, đề xuất giải pháp chuyển giao công nghệ. Đặc biệt là tham gia xây dựng các sổ tay hướng dẫn, tiêu chuẩn cơ sở và tiến tới tiêu chuẩn quốc gia về quản lý khai thác công trình đường bộ.

Ông Nguyễn Thanh Hoài, Phó cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Thanh Hoài, Phó cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam khẳng định, mạng lưới đường cao tốc của Việt Nam đã trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, song quá trình mở rộng nhanh đặt ra nhiều thách thức về an toàn, tổ chức khai thác và quản lý theo phương thức mới dựa trên chuẩn hóa quy trình và dữ liệu số.

Cục Đường bộ Việt Nam xác định bốn định hướng trọng tâm trong thời gian tới đó là: Chuẩn hóa công tác quản lý an toàn giao thông; Hướng tới điều hành thông minh dựa trên dữ liệu dùng chung và IoT; Xây dựng văn hóa giao thông an toàn và nhân văn; Tăng cường quản lý bảo trì, gắn trách nhiệm với hiệu quả đầu tư.

Kinh nghiệm quốc tế và bài học vận dụng tại Việt Nam

Tham luận tại Hội thảo, KS Nguyễn Tiến Huy, Hội An toàn Giao thông Việt Nam đã đưa ra những phân tích về hệ thống báo hiệu giao thông cao tốc của Hoa Kỳ và Trung Quốc, từ đó chỉ ra sự khác biệt rõ rệt với hệ thống hiện hành tại Việt Nam.

KS Nguyễn Tiến Huy cho rằng: "Hệ thống biển báo Việt Nam còn thiếu tính thống nhất, khả năng nhận diện thông tin chưa cao và chưa hỗ trợ tốt cho người lái xe".

Ông đề xuất sửa đổi QCVN 41:2024/BGTVT về báo hiệu đường bộ, đồng thời xây dựng sổ tay định hình hệ thống biển báo và vạch kẻ đường cao tốc cùng chương trình tập huấn chuyên sâu cho công tác thiết kế và thẩm tra an toàn giao thông.

Những đề xuất này hướng tới mục tiêu chuẩn hóa hệ thống báo hiệu đường cao tốc Việt Nam theo tiêu chí "5D" góp phần hình thành một mạng lưới giao thông thông minh, an toàn và bền vững trong tương lai.

Ở một góc nhìn khác, PGS. TS Vũ Hoài Nam, khoa Cầu đường, trường Đại học Xây dựng Hà Nội đã phân tích mô hình Smart Motorway (loại đường cao tốc thông minh được tích hợp công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa lưu thông) tại Anh, nơi áp dụng các giải pháp như Dynamic Hard Shoulder (dải dừng khẩn có thể mở thành làn chạy vào giờ cao điểm nếu tình trạng giao thông đông đúc) và All Lane Running (dải dừng khẩn cấp bị bỏ để làm làn chạy thường xuyên tất cả các làn đều mở; thay thế bằng khu vực lánh khẩn cấp cách nhau khoảng 2,5km) để tăng năng lực thông hành mà không cần mở rộng mặt đường.

PGS. TS Vũ Hoài Nam nhận định: "Việc bỏ dải dừng khẩn cấp có thể làm tăng nguy cơ va chạm nếu xe gặp sự cố", đồng thời khuyến nghị vận dụng có chọn lọc mô hình này vào các đô thị Việt Nam, đặc biệt trong điều kiện hạn chế về quỹ đất và tài chính.

Tại buổi lễ đã diễn ra lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Trường Đại học Xây dựng Hà Nội và Cục Đường bộ Việt Nam.

Chuẩn hóa quy trình vận hành

Từ thực tiễn khai thác, ThS Nguyễn Tiến Hồng, Phòng Quản lý, tổ chức giao thông, Cục Đường bộ Việt Nam cho rằng, bài toán trọng yếu hiện nay không còn là xây dựng, mà là quản lý vận hành hiệu quả.

Ông đề xuất chuẩn hóa quy trình vận hành, áp dụng mô hình quản trị theo hiệu suất, thúc đẩy chuyển đổi số và tích hợp dữ liệu giao thông toàn quốc. Trọng tâm là tư tưởng "an toàn chủ động - quản trị dựa trên dữ liệu - hiệu quả theo kết quả", hướng tới mục tiêu "Zero Fatalities" góp phần hình thành một nền văn minh giao thông hiện đại, nhân văn và bền vững cho Việt Nam đến năm 2050.

Đồng quan điểm lấy con người làm trung tâm, ông Trịnh Quang Mộng, Công ty Quản lý khai thác đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng nhấn mạnh: "An toàn tuyệt đối phải là giá trị cốt lõi của mọi chính sách hạ tầng".

Đại diện Công ty Quản lý khai thác đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đề xuất xây dựng Trung tâm Điều hành Cao tốc Quốc gia (National TOC) ứng dụng Big Data, AI, hệ thống cảnh báo sớm và giám sát thông minh, đồng thời kiến nghị đổi mới thể chế quản trị, tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp và áp dụng cơ chế xử phạt nguội, chấm điểm hành vi lái xe.

Toàn cảnh Hội thảo khoa học “Kinh nghiệm quốc tế trong quản lý, vận hành khai thác đường cao tốc và đề xuất ứng dụng tại Việt Nam”.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Lê Châu Thắng, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả đã trình bày giải pháp ứng dụng máy bay không người lái (UAV) trong quản lý vận hành đường cao tốc.

Theo ông Thắng, UAV có thể "tự động thu thập dữ liệu hình ảnh, lập bản đồ số 3D, phát hiện hư hỏng kết cấu, sạt lở và nguy cơ mất an toàn", đồng thời tích hợp với hệ thống ITS và mô hình Digital Twin để ra quyết định bảo trì theo thời gian thực. Đây là bước tiến chiến lược trong chuyển đổi số công tác quản lý vận hành hạ tầng giao thông.

Về mặt công nghệ quản lý, TS Nguyễn Thị Thu Ngà, khoa Công trình, Trường Đại học Công nghệ giao thông vận tải đề xuất khung chỉ số hiệu suất (KPI) gồm bốn nhóm: kỹ thuật - hạ tầng, hiệu quả vận hành kỹ thuật, an toàn và rủi ro, trải nghiệm và bền vững.

TS Nguyễn Thị Thu Ngà cho rằng: "Trong bối cảnh mạng lưới đường bộ Việt Nam đã vượt mốc 3.000km cao tốc, hướng tới 5.000km vào năm 2030 và sau đó hơn 9.000km, yêu cầu nâng tầm quản lý, vận hành, khai thác và bảo đảm an toàn giao thông không còn chỉ dừng ở "duy tu - bảo dưỡng" theo tình trạng, mà phải chuyển sang quản lý dựa trên hiệu suất. Đây là xu thế tất yếu đã được khẳng định trong các mô hình tiên tiến của Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ và châu Âu".

Trong lĩnh vực thu phí, PGS. TS Đinh Văn Hiệp, khoa Cầu đường, trường Đại học Xây dựng Hà Nội đánh giá hệ thống thu phí không dừng đã góp phần giảm thời gian qua trạm và tăng tính minh bạch.

Tuy nhiên, PGS. TS Đinh Văn Hiệp chỉ ra các hạn chế như nguy cơ ùn tắc khi lưu lượng phương tiện tăng cao. Báo cáo đề xuất nâng cấp hệ thống để đảm bảo kết nối liên thông với các khu vực đô thị, đồng thời bàn luận về tính pháp lý trong quá trình chuyển đổi công nghệ.

Hội thảo đã khẳng định vai trò của sự phối hợp giữa các bên "nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp" trong việc nâng cao năng lực quản lý vận hành đường cao tốc tại Việt Nam. Những đề xuất cụ thể, có cơ sở khoa học và thực tiễn sẽ là nền tảng để xây dựng hệ thống giao thông hiện đại, an toàn và bền vững trong giai đoạn tới.

Tuyết Hạnh

Kế Toại

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/kinh-nghiem-quoc-te-trong-quan-ly-van-hanh-duong-cao-toc-viet-nam-an-toan-thong-minh-192251110132352026.htm