Kinh tế 24h: Sau nhiều thập kỷ, lần đầu tiên kho vàng của Mỹ được kiểm đếm

2 giờ trướcBài gốc

Sau nhiều thập kỷ, lần đầu tiên kho vàng của Mỹ được kiểm đếm

Ngày 19/11/2025, Thượng nghị sĩ Mỹ Mike Lee cùng các hạ nghị sĩ Thomas Massie, Warren Davidson, Addison McDowell và Troy Nehls đã đồng loạt giới thiệu Đạo luật Minh bạch Dự trữ vàng (Gold Reserve Transparency Act) tại cả Thượng viện và Hạ viện – động thái mạnh mẽ nhất trong hơn bảy thập kỷ nhằm buộc chính phủ thực hiện cuộc kiểm toán toàn diện đầu tiên đối với kho vàng quốc gia kể từ năm 1953.

Sau nhiều thập kỷ, lần đầu tiên kho vàng của Mỹ được kiểm đếm. Ảnh minh họa

Dự luật yêu cầu kiểm kê 100% lượng vàng tại Fort Knox, Sở Đúc tiền, Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York và mọi cơ sở công-tư khác; kiểm toán độc lập bởi Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ (GAO) và các kiểm toán viên bên ngoài; công khai toàn bộ giao dịch vàng (mua, bán, cho vay, hoán đổi, cầm cố…) trong 50 năm qua; lặp lại kiểm toán mỗi 5 năm và xây dựng lộ trình tinh luyện lại toàn bộ dự trữ vàng Mỹ – hiện phần lớn vẫn là thanh cũ chỉ đạt khoảng 90% độ tinh khiết theo sắc lệnh 1933 của Tổng thống Roosevelt, không đáp ứng tiêu chuẩn thị trường quốc tế hiện hành.

Thượng nghị sĩ Lee nhấn mạnh người Mỹ xứng đáng biết “kho báu quốc gia có còn nguyên vẹn và được kê khai chính xác hay không” sau hơn 70 năm không kiểm toán toàn diện. Được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cựu Hạ nghị sĩ Ron Paul – người vận động suốt nhiều thập kỷ – cùng các tổ chức Sound Money Defense League và Money Metals Depository, dự luật khẳng định việc bảo vệ và minh bạch dự trữ vàng không chỉ là vấn đề tài chính mà còn là an ninh quốc gia, đặc biệt khi các ngân hàng trung ương toàn cầu đang tích trữ vàng với tốc độ kỷ lục. Nếu được thông qua, quá trình kiểm toán có thể kéo dài đến một năm và có khả năng làm sáng tỏ thực trạng 8.133 tấn vàng mà Mỹ vẫn công bố từ nhiều thập kỷ qua.

'Bong bóng' AI ám ảnh giới đầu tư

Giới đầu tư toàn cầu đang bị ám ảnh bởi nỗi lo “bong bóng AI” dù Nvidia vừa công bố kết quả kinh doanh cực kỳ ấn tượng. Quý III/2025, Nvidia đạt doanh thu 57 tỷ USD ( 62% YoY), lợi nhuận tăng 65%, biên lợi nhuận gộp 73,4%, và dự báo quý IV đạt 65 tỷ USD nhờ nhu cầu GPU đám mây và chip Blackwell “cháy hàng”. CEO Jensen Huang khẳng định nhận 500 tỷ USD đơn đặt hàng cho 2025-2026, bác bỏ luận điệu bong bóng.

Tuy nhiên, lo ngại vẫn hiện hữu. Quỹ Thiel Macro của Peter Thiel đã bán sạch cổ phiếu Nvidia (khoảng 100 triệu USD) trước 30/9, SoftBank cũng thoái hết cổ phần thu về 5,83 tỷ USD. Nhiều nhà đầu tư lớn chuyển hướng sang Apple, Microsoft, Tesla.

Trong khi Big Tech (Microsoft, Amazon, Alphabet, Meta) tiếp tục đổ hàng nghìn tỷ USD xây trung tâm dữ liệu và mua chip, chi tiêu toàn cầu cho AI được Gartner dự báo vượt 2.000 tỷ USD năm 2026 ( 37%). Một số công ty như Meta, Oracle phải vay nợ mạnh để theo kịp cuộc đua, khiến cổ phiếu giảm hơn 20% từ cuối tháng 10.

Khảo sát Bank of America cho thấy tỷ lệ kỷ lục các nhà quản lý quỹ tin rằng doanh nghiệp đang “đầu tư quá mức” vào AI. Thậm chí thương vụ Nvidia và Microsoft rót 10 tỷ USD vào Anthropic cũng không đủ làm cổ phiếu hai hãng tăng, thể hiện sự thận trọng ngày càng cao.

Dù Nvidia tạm xoa dịu thị trường, các chuyên gia cảnh báo “bóng ma bong bóng” vẫn có thể quay lại nếu hàng nghìn tỷ USD đổ vào AI không tạo ra năng suất và lợi nhuận tương xứng như kỳ vọng. Thị trường hiện dao động giữa hưng phấn và lo sợ điều chỉnh mạnh do nợ nần và định giá quá cao.

Nhật Bản tung 135 tỷ USD kích thích kinh tế

Ngày 21/11, Chính phủ Nhật Bản dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Sanae Takaichi phê duyệt gói kích thích kinh tế kỷ lục 21.300 tỷ yen (135,4 tỷ USD) – lớn nhất từ trước đại dịch – nhằm đối phó tăng trưởng âm và lạm phát cao. Sau khi GDP quý III giảm 1,8%, lạm phát cơ bản đạt 3% (vượt mục tiêu 2%), xuất khẩu sang Mỹ giảm 7 tháng liên tiếp, chính phủ quyết định hành động mạnh.

Gói kích thích gồm trợ cấp năng lượng, giảm thuế xăng, phát 20.000 yen/trẻ em và phiếu mua hàng/gạo 3.000 yen/người. Chính phủ dự kiến gói này sẽ tăng thêm 24.000 tỷ yen (155 tỷ USD) vào GDP, tương đương 1,4 điểm % mỗi năm trong 3 năm tới, đồng thời giảm lạm phát trung bình 0,7 điểm % trong quý I/2026.

Thủ tướng Takaichi nhấn mạnh cần “chi tiêu mở rộng hợp lý” để biến lo lắng thành hy vọng, tránh chính sách thắt chặt quá mức. Tuy nhiên, liên minh cầm quyền không chiếm đa số ở cả hai viện Quốc hội, nên việc thông qua ngân sách bổ sung trước cuối năm là thách thức lớn.

Nhiều ý kiến đối lập và chuyên gia nghi ngờ hiệu quả lâu dài: trợ cấp năng lượng chỉ giảm lạm phát tạm thời, trong khi kích cầu có thể đẩy giá tăng trở lại và gây áp lực giảm giá đồng yen. ING nâng dự báo tăng trưởng 2026 từ 0,7% lên 1,4%, nhận định gói sẽ thúc đẩy mạnh GDP nửa đầu năm tới, dù lạm phát cốt lõi vẫn trên 2% khá lâu.

Nhật Bản đang đặt cược lớn vào kích thích tài khóa để thoát khỏi vòng xoáy tăng trưởng yếu và lạm phát dai dẳng.

Giá thực phẩm ở Mỹ khó giảm ngay dù ông Trump miễn thuế

Dù Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh miễn thuế đối ứng cho nhiều thực phẩm nhập khẩu ngày 14/11, giá bán lẻ tại Mỹ khó giảm ngay lập tức. Các mặt hàng như cà phê, trà, trái cây nhiệt đới, nước ép, hạt cacao, gia vị, chuối, cam, cà chua, thịt bò và phân bón được miễn thuế. Ngày 20/11, ông tiếp tục gỡ thuế bổ sung 40% lên hàng Brazil (thịt bò, cacao, trái cây), nguồn cung cấp lớn cà phê (1/3 tiêu thụ Mỹ) và thịt bò burger.

Tuy nhiên, hàng tồn kho mua giá cao dưới thời thuế cũ vẫn đầy kho, khiến bán lẻ chưa thể hạ giá. Zachary Rogers (ĐH Colorado) giải thích lạm phát đang "ngấm" ở khâu trung gian, cần thời gian để lan tỏa. Phil Kafarakis (CEO IFMA) lưu ý chuỗi cung ứng phản ứng chậm, như đại dịch hay sự cố Suez mất 6-12 tháng điều chỉnh giá.

Fed Chairman Jerome Powell nhấn mạnh lạm phát từ thuế nhập khẩu "mất lâu mới biểu hiện". Dù giảm 10-40% thuế cải thiện biên lợi nhuận dài hạn, giá cà chua, dâu tây có thể giảm đầu 2026; cà phê, phô mai hạ tạm thời để thu hút khách.

Yếu tố khác đẩy giá: hạn hán giảm sản lượng cacao; đàn bò Mỹ thấp nhất 74 năm; dịch bệnh Mexico cấm thịt bò; cúm gia cầm giảm gà tây thấp nhất 40 năm. Thuế thép/nhôm 50% tăng giá lon đóng hộp (sốt nam việt quất từ 2,02 USD lên 2,52 USD), súp kem nấm, bánh hồ đào ( 15%). Thuế phân bón nhập khẩu làm chi phí thức ăn chăn nuôi tăng.

Peter Boockvar (OnePoint Wealth) cảnh báo doanh nghiệp vẫn điều chỉnh giá do chi phí cấu trúc cao, rủi ro thuế ngành khác (nhôm, thép, xe hơi). Người tiêu dùng gánh chịu, có thể chuyển sang thịt gà, không lợi nhà sản xuất nội địa. Các động thái Trump nhằm xoa dịu chỉ trích giá thực phẩm cao, nhưng hiệu quả ngắn hạn hạn chế.

Trung Nguyên

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/kinh-te-24h-sau-nhieu-thap-ky-lan-dau-tien-kho-vang-cua-my-duoc-kiem-dem-204252311082307259.htm