Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương đối mặt với nhiều rủi ro, thách thức

8 giờ trướcBài gốc

Đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức

Rủi ro lớn nhất mà các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương đang hứng chịu đến từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Từ tháng 8-2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump chính thức áp mức thuế mới đối với phần lớn nền kinh tế trong khu vực. Dù các mức thuế này thấp hơn con số được công bố ban đầu vào tháng 4, nhưng vẫn tạo nên cú sốc không nhỏ.

Chính sách thuế đối ứng của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump gây ra những thách thức lớn cho các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương như Trung Quốc

Trong nửa đầu năm 2025, xuất khẩu sang Mỹ gia tăng mạnh mẽ do doanh nghiệp tranh thủ thời gian “ân hạn” trước khi thuế quan mới có hiệu lực. Tuy nhiên, từ cuối tháng 8, xu hướng này đảo ngược. Báo cáo của Công ty phân tích Moody's vừa công bố dự báo, tăng trưởng kinh tế toàn khu vực sẽ giảm từ mức 4% năm 2024 xuống còn 3,7% trong năm 2025 và chỉ còn 3,3% vào năm 2026. Đáng chú ý, áp lực thuế có thể kéo dài ít nhất đến hết năm 2028 khi chính quyền Tổng thống Donald Trump vẫn kiên quyết với chính sách bảo hộ thương mại.

Cùng với thuế quan, chính sách lãi suất cao của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng gây nhiều hệ lụy. Lãi suất USD cao khiến đồng bạc xanh mạnh lên, làm gia tăng chi phí vay vốn quốc tế, trong khi dòng vốn đầu tư ngắn hạn có xu hướng rút khỏi các nền kinh tế mới nổi để quay về Mỹ. Điều này khiến tỷ giá nhiều đồng tiền châu Á chịu sức ép mất giá, làm tăng gánh nặng nợ nước ngoài và chi phí nhập khẩu.

Không chỉ Moody’s, nhiều định chế tài chính lớn của khu vực và thế giới cũng công bố những báo cáo cập nhật, theo đó đánh giá kém lạc quan hơn về triển vọng tăng trưởng của châu Á - Thái Bình Dương. Trong báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á công bố cuối tháng 7-2025, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã hạ dự báo tăng trưởng năm 2025 của khu vực xuống 4,7%, thấp hơn 0,2 điểm phần trăm so với dự báo tháng 4. Năm 2026, mức dự báo cũng giảm từ 4,7% xuống 4,6%. Lý do chính nằm ở triển vọng xuất khẩu sụt giảm do Mỹ tăng thuế nhập khẩu, thương mại toàn cầu thiếu ổn định và nhu cầu nội địa yếu đi. Bên cạnh đó, sự suy yếu của thị trường bất động sản Trung Quốc tiếp tục phủ bóng lên triển vọng tăng trưởng.

Trung Quốc, nền kinh tế lớn nhất khu vực, được dự báo chỉ tăng trưởng 4,7% trong năm 2025 và 4,3% năm 2026. Các biện pháp kích thích tiêu dùng và công nghiệp có thể bù đắp một phần, nhưng không đủ để xóa bỏ khó khăn từ bất động sản và xuất khẩu suy giảm. Ấn Độ, nền kinh tế lớn thứ hai, cũng bị điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng, chỉ còn 6,5% năm 2025 và 6,7% năm 2026 do ảnh hưởng từ thuế nhập khẩu cao của Mỹ và rủi ro thương mại. Đông Nam Á bị đánh giá chịu tác động nặng nề nhất, với tăng trưởng chỉ đạt 4,2% năm 2025 và 4,3% năm 2026, giảm khoảng 0,5 điểm phần trăm so với dự báo ban đầu.

Như vậy, toàn khu vực đều phải điều chỉnh kỳ vọng, đối diện viễn cảnh tăng trưởng chậm lại trong vài năm tới. Giữa những khó khăn, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng hiếm hoi. Báo cáo của ADB cho thấy, bất chấp áp lực từ thuế quan, kinh tế Việt Nam vẫn duy trì sự vững vàng nhờ hai động lực lớn là xuất - nhập khẩu mạnh mẽ và dòng vốn FDI tăng cao. Nửa đầu năm 2025, vốn FDI cam kết vào Việt Nam tăng 32,6%, trong khi giải ngân tăng 8,1% so với cùng kỳ năm 2024. Giải ngân đầu tư công cũng đạt mức kỷ lục kể từ 2018, tăng gần 20% so với cùng kỳ. Những số liệu này phản ánh niềm tin mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đối với môi trường đầu tư và triển vọng phát triển dài hạn của Việt Nam. Dù vậy, Việt Nam cũng không tránh khỏi ảnh hưởng mà các nền kinh tế khu vực phải đối mặt, song nhờ nền tảng vĩ mô ổn định, cải cách nội địa mạnh mẽ và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam vẫn được kỳ vọng duy trì vai trò điểm sáng trong khu vực.

Cần triển khai đồng thời nhiều giải pháp đồng bộ

Ngoài những thách thức từ Mỹ, châu Á - Thái Bình Dương còn chịu ảnh hưởng mạnh từ các cuộc xung đột và bất ổn toàn cầu. Xung đột quân sự tại Ukraine chưa có hồi kết, xung đột ở Trung Đông vẫn tiếp diễn trong các điểm nóng khác như eo biển Đài Loan, Biển Đông vẫn tiềm ẩn những nguy cơ làm ảnh hưởng, gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và đẩy giá năng lượng, lương thực tăng cao.

Mối lo ngại không nhỏ đến từ thị trường tài chính khu vực. Dù thương mại toàn cầu đang suy yếu, chứng khoán châu Á - Thái Bình Dương vẫn tăng trưởng nóng nhờ hoạt động đầu cơ mạnh mẽ. Sự lệch pha giữa kinh tế thực và thị trường tài sản tiềm ẩn nguy cơ bong bóng. Nếu bong bóng tài sản vỡ, hệ thống ngân hàng và tài chính của nhiều quốc gia có thể bị tổn thương nặng nề. Những nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào dòng vốn ngắn hạn sẽ dễ bị tổn thương nhất, tạo ra nguy cơ lan truyền bất ổn tài chính trong toàn khu vực.

Một điểm sáng tích cực là lạm phát tại nhiều nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương đã hạ nhiệt. Điều này mở ra cơ hội cho các ngân hàng trung ương nới lỏng tiền tệ, giảm gánh nặng nợ nần cho doanh nghiệp và hộ gia đình, đồng thời kích thích tiêu dùng nội địa. Nếu đi kèm với các chính sách tài khóa hợp lý, như đầu tư mạnh cho cơ sở hạ tầng, y tế, giáo dục và an sinh xã hội, các nền kinh tế khu vực có thể tạo ra động lực tăng trưởng từ bên trong, giảm phụ thuộc vào thương mại toàn cầu vốn nhiều bất ổn.

Để ứng phó với những thách thức hiện nay, châu Á - Thái Bình Dương cần đồng thời triển khai nhiều giải pháp chiến lược. Trước hết là cần đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào Mỹ bằng cách mở rộng sang châu Âu, Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh, tận dụng các hiệp định thương mại tự do đã ký kết. Đồng thời, thúc đẩy hội nhập khu vực các hiệp định thương mại, đầu tư như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và các cơ chế hợp tác nội khối nhằm tăng cường thương mại, đầu tư và xây dựng chuỗi cung ứng bền vững trong khu vực.

Khu vực cũng cần cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, phát triển hạ tầng số và năng lượng tái tạo để nâng cao sức cạnh tranh. Các nền kinh tế chú trọng quản lý vĩ mô thận trọng hơn, duy trì ổn định tỷ giá, kiểm soát nợ công, giám sát hệ thống ngân hàng chặt chẽ để phòng ngừa rủi ro tài chính…

Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương dù đang gặp nhiều rủi ro, thách thức vẫn giữ vai trò trụ cột của nền kinh tế toàn cầu, nhưng các năm 2025 - 2028 sẽ là giai đoạn thử thách đầy khó khăn. Các nền kinh tế khu vực đang phải đối mặt đồng thời với nhiều rủi ro: thuế quan, lãi suất cao, xung đột địa chính trị, nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng, áp lực từ bất động sản Trung Quốc và rủi ro tài chính. Tuy vậy, trong thách thức vẫn có cơ hội. Việc lạm phát hạ nhiệt, cùng với tiềm năng thị trường nội địa rộng lớn và sự gắn kết trong các cơ chế hợp tác khu vực, có thể trở thành động lực để châu Á - Thái Bình Dương vượt qua sóng gió. Nếu biết tận dụng thời cơ, tăng cường cải cách và hội nhập, khu vực này hoàn toàn có thể duy trì vị thế “đầu tàu” tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong nhiều năm tới.

HOÀNG HÀ

Nguồn ANTĐ : https://anninhthudo.vn/kinh-te-chau-a-thai-binh-duong-doi-mat-voi-nhieu-rui-ro-thach-thuc-post623145.antd