Nhiều chỉ tiêu đạt và vượt tiến độ
Ngày 24/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo và góp ý dự thảo đánh giá 3 năm thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW (khóa XIII) ngày 16/6/2022 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, đóng góp ý kiến về dự thảo báo cáo đánh giá 3 năm thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Phó Thủ tướng đề nghị việc đánh giá cần bám sát những tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra, xem xét mức độ khắc phục, đồng thời rà soát mục tiêu và tổ chức thực hiện, nhất là về thể chế, chính sách, thị trường tài chính, huy động nguồn lực, đầu tư nhà nước và xã hội. Báo cáo phải chỉ ra được vấn đề đột phá, đổi mới, phân tích chất lượng thể chế và sự phù hợp với giai đoạn mới, đồng thời làm rõ trách nhiệm trong tổ chức thực hiện.
Theo dự thảo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 14/14 chỉ tiêu bảo đảm tiến độ mục tiêu đến năm 2030. Trong đó, 2 chỉ tiêu vượt là tốc độ tăng trưởng GDP ngành và tỷ lệ che phủ rừng; 8 chỉ tiêu có khả năng đạt và vượt, gồm năng suất lao động nông nghiệp, các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, tỷ trọng lao động nông nghiệp trong xã hội, tỷ lệ hộ nông thôn dùng nước sạch theo quy chuẩn, đầu tư ngân sách cho nông nghiệp, tỷ lệ che phủ rừng; 4 chỉ tiêu cần nỗ lực là thu nhập dân cư nông thôn, đào tạo nghề, xử lý chất thải rắn sinh hoạt và tăng trưởng công nghiệp, dịch vụ nông thôn.
3 năm qua, hệ thống pháp luật về nông nghiệp, môi trường được hoàn thiện, xử lý điểm nghẽn, tạo hành lang pháp lý đồng bộ. Nông nghiệp cơ cấu lại theo lợi thế vùng miền, chuyển từ sản xuất sang kinh tế nông nghiệp, phát triển đa ngành, hình thành các chuỗi ngành hàng. Công nghiệp, dịch vụ nông thôn phát triển, thúc đẩy cơ giới hóa và chế biến nông sản. Hợp tác xã khẳng định vai trò nòng cốt, nhiều chuỗi nông sản an toàn được chứng nhận.
Các đại biểu phát biểu tại cuộc họp - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Cả nước hiện có trên 18.700 doanh nghiệp đầu tư trực tiếp vào nông nghiệp, trong đó nhiều tập đoàn lớn giữ vai trò trung tâm trong chuỗi giá trị. Khoa học - công nghệ, chuyển đổi số được ứng dụng mạnh mẽ, nâng hiệu quả kinh tế khoảng 30% giai đoạn 2021 - 2025. Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản liên tục lập kỷ lục với 11 mặt hàng trên 1 tỷ USD, trong đó 7 mặt hàng trên 3 tỷ USD.
Diện mạo nông thôn thay đổi rõ rệt, hạ tầng thiết yếu được đầu tư, thu hẹp khoảng cách với đô thị. Du lịch nông thôn gắn với chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" phát triển tích cực. Nhiều nông dân giỏi trở thành "đầu tàu" áp dụng công nghệ, nâng cao năng suất. Công tác quản lý tài nguyên và phòng chống thiên tai chuyển mạnh sang chủ động phòng ngừa, thích ứng biến đổi khí hậu.
Yêu cầu đổi mới tư duy, phát triển nông nghiệp đa mục tiêu
Bên cạnh kết quả, các ý kiến tại cuộc họp chỉ ra hạn chế: tăng trưởng nông nghiệp chưa ổn định, sức cạnh tranh sản phẩm còn thấp, ứng dụng công nghệ cao chưa nhiều, hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu. Vấn đề ô nhiễm môi trường nông thôn có nơi nghiêm trọng, đặc biệt ô nhiễm nguồn nước và rác thải làng nghề.
Một số mục tiêu đến năm 2030 của Nghị quyết 19 không còn phù hợp, cần điều chỉnh để góp phần vào tăng trưởng cao hơn. Nguyên nhân chủ yếu là nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của nông nghiệp; sự phối hợp các cấp, ngành chưa chặt chẽ; chính sách thiếu nguồn lực, chậm điều chỉnh.
Các chuyên gia cho rằng, nông nghiệp cần dựa vào khoa học công nghệ, coi như một ngành công nghiệp công nghệ cao. Đào tạo nông dân 4.0, đầu tư chế biến, số hóa, xây dựng vùng nguyên liệu gắn với đô thị. Đặt mục tiêu nông nghiệp tăng trưởng 10%/năm để đáp ứng mục tiêu phát triển quốc gia.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp thu đầy đủ các ý kiến, khẩn trương hoàn thành báo cáo với yêu cầu chất lượng cao, phải chỉ ra được vấn đề đột phá, đổi mới - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp thu đầy đủ ý kiến, khẩn trương hoàn thành báo cáo với yêu cầu chất lượng cao. Báo cáo cần tập trung đánh giá triển khai nghị quyết, thể chế hóa bằng luật, nghị định; chỉ ra mức độ hoàn thành chỉ tiêu, tồn tại, hạn chế và định hướng hai năm tới.
Phó Thủ tướng lưu ý phải tận dụng kết quả tổng kết ba chương trình mục tiêu quốc gia (xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi). Báo cáo phải phản ánh tư duy mới về nông nghiệp "không chỉ là trụ đỡ mà nhiều ngành hàng đã vươn ra thế giới, thể hiện vai trò tiên phong trong nền kinh tế".
Định hướng thời gian tới, Phó Thủ tướng nhấn mạnh phát triển nông nghiệp đa mục tiêu, đa giá trị, gồm công nghiệp, dịch vụ, du lịch, dược liệu, kinh tế carbon, kinh tế xanh, chế biến sâu, phát triển chuỗi giá trị. Nông thôn phải được quy hoạch tổng thể, gắn kết với đô thị, giữ bản sắc văn hóa. Chính sách cần ưu tiên vùng sâu, vùng xa, gắn phát triển kinh tế với giảm nghèo, bảo vệ môi trường, cung cấp nước sạch, thiết chế văn hóa, đào tạo nhân lực.
Bên cạnh đó, cần làm rõ giải pháp tăng cường liên kết giữa hợp tác xã, doanh nghiệp và nông dân; phân loại chính sách theo đặc thù vùng; đầu tư hạ tầng giao thông, thủy lợi, phòng chống thiên tai.
Nghị quyết số 19-NQ/TW nêu rõ quan điểm: Nông nghiệp, nông dân, nông thôn là ba thành tố có quan hệ mật thiết, gắn bó, không thể tách rời; có vai trò, vị trí rất quan trọng trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; là cơ sở, lực lượng to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nguồn lực của đất nước phải tiếp tục ưu tiên đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Nguyên Thảo