Kinh tế thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ giảm tốc mạnh

2 giờ trướcBài gốc

Người dân chọn mua hàng trong siêu thị ở thành phố Lâm Nghi, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. (Ảnh: THX/TTXVN)

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã hạ nhiệt, cũng như một loạt thỏa thuận thương mại đã đưa thuế quan của Mỹ giảm xuống so với mức được công bố vào ngày 2/4.

Nhưng dù vậy, nền kinh tế thế giới vẫn đang phải đối mặt với nguy cơ giảm tốc mạnh do cuộc chiến thương mại toàn cầu nghiêm trọng nhất kể từ những năm 1930.

Cơ quan xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm tốc xuống còn 2,2% trong cả năm 2025 và 2026, thấp hơn so với mức tăng trưởng 2,9% của năm 2024.

Mức tăng trưởng dự báo này thấp hơn nhiều so với trung bình lịch sử là 2,7% và cũng thấp hơn đáng kể so với dự báo cho năm 2025 được đưa ra vào cuối năm 2024, trước khi quy mô cú sốc thuế quan của Mỹ trở nên rõ ràng. Khi đó, quan điểm chung là nền kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng nhìn chung theo xu hướng trong năm nay, nhờ sự phục hồi đáng ngạc nhiên của nền kinh tế Mỹ, sự khởi sắc của Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone), trong khi kinh tế Trung Quốc giảm tốc.

Sự thay đổi quan điểm này chủ yếu phản ánh cú sốc do thuế quan của Mỹ. Các thông báo mới tiếp tục được đưa ra, nhưng hiện tại thuế suất thực tế (ETR), tỷ lệ phần trăm giữa mức thuế nhập khẩu trên tổng giá trị hàng hóa, sẽ nằm trong khoảng 15-20%.

Đây là mức tăng rất lớn so với mức khoảng 2,5% vào năm 2024, đánh dấu mức cao nhất kể từ đầu những năm 1930. Một cú sốc ở quy mô này rất khó phân tích, vì chưa có tiền lệ trong lịch sử kinh tế gần đây.

Tuy nhiên, mô hình của Fitch, sử dụng Mô hình kinh tế toàn cầu của công ty tư vấn kinh tế Oxford Economics, chỉ ra mức giảm đối với Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu khoảng 1% trong khoảng thời gian hai năm, tương đương với 1.000 tỷ USD.

Tốc độ tăng trưởng của kinh tế Mỹ dự kiến sẽ giảm tốc mạnh trong năm 2025, từ 2,8% vào năm 2024, xuống còn 1,5%. Lạm phát sẽ tăng khi thuế quan cuối cùng sẽ kéo giá tiêu dùng lên trong nửa cuối năm, dẫn đến sự chậm lại trong tốc độ tăng trưởng tiền lương thực tế và thu nhập hộ gia đình. Điều này sẽ ảnh hưởng đến chi tiêu tiêu dùng, vốn đã giảm đáng kể trong năm tháng đầu năm 2025. Sự bất ổn trong chính sách của Mỹ gia tăng có thể sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng đầu tư kinh doanh. Trong khi đó, chi tiêu của chính phủ cho hàng hóa và dịch vụ đang chậm lại, và thị trường nhà ở vẫn trong tình trạng trì trệ.

GDP của Mỹ đã giảm trong quý 1/2025 do người dân Mỹ mua lượng hàng nhập khẩu kỷ lục trước thời điểm áp thuế dự kiến, một phần được phản ánh qua lượng hàng tồn kho tăng. Nhập khẩu đã giảm trở lại trong quý 2/2025, nhưng nhu cầu nội địa cuối cùng, tức là GDP không bao gồm thương mại ròng và hàng tồn kho, cũng đang chậm lại. Nguồn thu thuế quan cao hơn sẽ được tái đầu tư một phần vào nền kinh tế dưới hình thức cắt giảm các loại thuế khác, nhưng điều này khó có thể hỗ trợ tổng cầu cho đến năm 2026.

Tàu chở hàng hóa Trung Quốc cập cảng Long Beach ở Los Angeles, Mỹ. (Ảnh: THX/TTXVN)

Trong khi đó, Trung Quốc vẫn đang phải đối mặt với một trong những mức tăng thuế quan lớn nhất của Mỹ, dù căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đã hạ nhiệt.

Fitch ước tính ETR của Mỹ đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc đã tăng từ 11% vào năm 2024 lên 41%, dù đã giảm từ mức 125% được áp dụng trong thời gian ngắn vào giữa tháng 4/2025.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ chiếm khoảng 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này trong những năm gần đây, nhưng đã giảm 16% so với cùng kỳ năm trước vào tháng 6/2025.

Tuy nhiên, xuất khẩu của Trung Quốc sang các nước khác vẫn giữ vững, khi tỷ giá USD/nhân dân tệ nhìn chung ổn định đã nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hóa Trung Quốc tại các thị trường khác.

Trung Quốc cũng đã nới lỏng chính sách tài khóa một cách mạnh mẽ cũng như nới lỏng chính sách tín dụng và tiền tệ để hạn chế tác động từ cú sốc thuế quan của Mỹ. Tăng trưởng GDP thực tế trong quý 2/2025 vượt kỳ vọng, đạt 5,2% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, tăng trưởng tiêu dùng trong nước vẫn yếu; đầu tư chậm lại đáng kể và doanh số bán nhà gần đây lại chứng kiến sự suy giảm. Tăng trưởng sản lượng đang vượt xa nhu cầu trong nước, một sự mất cân bằng đang thúc đẩy giảm phát, thể hiện qua sự sụt giảm đáng kể trong tăng trưởng GDP danh nghĩa xuống 3,9%, từ mức 4,6% trong quý 1.

Tăng trưởng GDP dự kiến sẽ giảm xuống dưới 5% trong năm nay. Tăng trưởng yếu hơn ở Trung Quốc và thuế quan cao hơn của Mỹ sẽ đặt ra thách thức lớn đối với nhiều nền kinh tế xuất khẩu sản xuất nhỏ hơn và có độ mở cao ở Đông Á.

Việc Mỹ tăng thuế quan là một đòn giáng nữa vào nền kinh tế đang gặp khó khăn của Eurozone. Nền kinh tế Eurozone thiếu động lực kể từ đại dịch COVID-19, do cuộc khủng hoảng khí đốt tự nhiên năm 2022, lạm phát tăng vọt sau đại dịch và những thách thức ngày càng tăng đối với mô hình tăng trưởng lấy xuất khẩu làm trọng tâm của Đức.

Liên minh châu Âu (EU) hiện đang phải đối mặt với mức ETR chung là 15% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ - thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của khối, chiếm 21% lượng hàng hóa xuất khẩu ra ngoài EU. Đồng thời, sự cạnh tranh từ các nhà xuất khẩu Trung Quốc trên cả thị trường nội địa và các nơi khác có thể sẽ gia tăng khi các nhà sản xuất Trung Quốc tìm kiếm khách hàng thay thế. Tăng trưởng kinh tế của Eurozone dưới 1% vào năm ngoái và có thể sẽ chậm lại còn 0,8% trong năm nay.

Cảng tự động hóa DGT (Dongwon Global Terminal Busan) ở Hàn Quốc. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Tuy nhiên, nhu cầu trong nước tại Đức gần đây đã cho thấy một số dấu hiệu phục hồi. Tiêu dùng tư nhân trong quý 1/2025 tăng 1,1% so với cùng kỳ năm trước, nhờ sự phục hồi của tiền lương thực tế khi chỉ số giá tiêu dùng và tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình giảm.

Việc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cắt giảm lãi suất 200 điểm cơ bản kể từ tháng 6/2024 đang thúc đẩy tăng trưởng cho vay hộ gia đình và lĩnh vực xây dựng.

Hơn nữa, Chính phủ mới của Đức gần đây đã công bố một sự thay đổi lớn trong chính sách tài khóa. Chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và quốc phòng sẽ được tăng mạnh, với việc chính phủ dự kiến vay bổ sung 850 tỷ euro (991 tỷ USD) - tương đương 18% GDP, trong 5 năm tới.

Fitch dự kiến tăng trưởng kinh tế của Đức sẽ tăng lên 1% vào năm tới, sau ba năm trì trệ./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/kinh-te-the-gioi-dang-phai-doi-mat-voi-nguy-co-giam-toc-manh-post1058775.vnp