Kinh tế trang trại - 'đòn bẩy' giúp nông dân thoát nghèo

4 giờ trướcBài gốc

Từ sản xuất đơn lẻ đến kinh tế đa giá trị

Những ngày cuối năm, trang trại trồng nấm của Hợp tác xã nấm - đông trùng hạ thảo Bio Fine (xã Quốc Oai, thành phố Hà Nội) không khí lao động rất khẩn trương. Hàng chục lao động tham gia công việc thu hái chăm sóc, sơ chế và chế biến các loại nấm sò, mộc nhĩ. Anh Nguyễn Huy Chiều, Giám đốc Hợp tác xã cho biết: Trước đây, các hộ thành viên trong Hợp tác xã chỉ làm nông nghiệp thuần túy, từ khi chuyển sang trồng nấm, kinh tế gia đình ngày một phát triển. Hiện, Hợp tác xã trồng 2ha nấm ngoài tự nhiên (chủ yếu là nấm sò và mộc nhĩ) và 800m2 trồng nấm trong nhà (chủ yếu là đông trùng hạ thảo, bào ngư…). Sản phẩm của trang trại như nấm sò, bào ngư và mộc nhĩ đã được công nhận OCOP 3 sao và 4 sao.

Sơ chế nấm tại Hợp tác xã nấm - đông trùng hạ thảo Bio Fine (xã Quốc Oai, thành phố Hà Nội). Ảnh: Nguyễn Mai

Thời điểm này, trang trại đang tập trung cho thị trường cuối năm. Dự kiến vụ Tết năm nay, Hợp tác xã xuất ra thị trường khoảng 8 tấn mộc nhĩ khô và mỗi ngày, đưa ra thị trường khoảng 2 tạ nấm sò tươi. Toàn bộ sản phẩm được Hợp tác xã bán buôn cho các thương lái để đưa ra chợ truyền thống, cửa hàng, siêu thị. “Giá mộc nhĩ bán buôn 180 nghìn đồng/kg khô, có nhích hơn so với các năm trước”, anh Chiều phấn khởi cho biết.

Kinh tế phát triển, trang trại tạo việc làm ổn định cho 4 lao động thường xuyên và hơn 10 lao động thời vụ. Anh Chiều bày tỏ mong muốn được thành phố hỗ trợ sản xuất theo chuỗi gắn với du lịch để gia tăng giá trị sản xuất.

Ngày 23-12 mới đây, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức hội thảo “Giải pháp phát triển kinh tế trang trại gắn với liên kết chuỗi trên địa bàn thành phố”. Tại hội thảo, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết: Thành phố có khoảng hơn 1.570 trang trại đủ tiêu chí theo Thông tư 02/2020/TT-BNNPTNT. Trong đó, trang trại chăn nuôi chiếm tới 81%, tiếp đến là nuôi trồng thủy sản (8,7%), trồng trọt, tổng hợp và lâm nghiệp. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Đình Hoa khẳng định: Kinh tế trang trại trên địa bàn thành phố những năm qua đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu sản xuất. Từ chỗ chủ yếu là các mô hình trồng trọt quy mô nhỏ, kinh tế trang trại Hà Nội đã chuyển dịch theo hướng giảm trồng trọt, tăng chăn nuôi và trang trại tổng hợp, phù hợp yêu cầu sản xuất hàng hóa và thị trường tiêu thụ lớn của Thủ đô.

Một điểm nhấn quan trọng được các đại biểu thống nhất tại hội thảo là: Kinh tế trang trại chỉ thực sự bền vững khi gắn với liên kết chuỗi giá trị. Thực tiễn cho thấy, những trang trại có liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, hợp tác xã trong các khâu từ giống, vật tư đầu vào, sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm luôn có hiệu quả kinh tế cao và ổn định hơn.

Đến nay, trên địa bàn Hà Nội đã hình thành 183 chuỗi liên kết hoạt động hiệu quả với nhiều mô hình tiêu biểu như: Chuỗi gạo chất lượng cao Bảo Minh; chuỗi gạo hữu cơ và bưởi Diễn của Hợp tác xã Nam Phương Tiến; chuỗi thủy sản công nghệ cao Đại Áng… Đặc biệt, 289 trang trại đã thực hiện liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm, chủ yếu trong lĩnh vực chăn nuôi lợn, gia cầm, thông qua hợp tác với các doanh nghiệp lớn như C.P Việt Nam, Japfa, Song Đạt.

Nhờ liên kết chuỗi, nhiều trang trại mạnh dạn đầu tư công nghệ cao, cơ giới hóa, chuyển đổi số, áp dụng nhật ký sản xuất điện tử, truy xuất nguồn gốc bằng QRCode, sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ. Toàn thành phố hiện có 58 trang trại đạt tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, GlobalGAP, 21 trang trại có sản phẩm OCOP, từng bước khẳng định thương hiệu nông sản Hà Nội trên thị trường. Không chỉ dừng lại ở sản xuất nông sản, nhiều trang trại còn mở rộng sang chế biến sâu, kéo dài thời gian bảo quản, nâng giá trị sản phẩm từ 20–30%. Đây chính là hướng đi giúp nông dân thoát khỏi vòng luẩn quẩn “được mùa - mất giá”, chủ động hơn trước biến động thị trường.

Kinh tế trang trại không chỉ giúp nâng cao thu nhập trên một đơn vị diện tích đất canh tác, mà còn góp phần quan trọng vào quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới. Nhiều hộ nông dân từ chỗ sản xuất manh mún, thu nhập bấp bênh, đã vươn lên trở thành chủ trang trại có doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm góp phần vào thành tựu phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô và đưa Hà Nội trở thành địa phương nhóm đầu cả nước hoàn thành mục tiêu không còn hộ nghèo.

Tạo “cú hích” cho kinh tế trang trại

Tạo động lực cho kinh tế trang trại phát triển, tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, để kinh tế trang trại thực sự trở thành đòn bẩy giúp nông dân làm giàu, cần có cơ chế, chính sách đủ mạnh và đồng bộ. PGS.TS Hồ Ngọc Ninh, Phó Trưởng khoa Du lịch và Ngoại ngữ (Học viện Nông nghiệp Việt Nam), cho rằng, hiện nay mô hình trang trại gắn du lịch là một hướng đi rất hiệu quả giúp phát triển kinh tế bền vững. Hà Nội cần tiếp cận theo hướng hệ sinh thái, chuẩn hóa mô hình bằng bộ tiêu chí rõ ràng về an toàn thực phẩm, môi trường, dịch vụ, phòng cháy chữa cháy, sức tải du lịch… tránh tình trạng phát triển tự phát, tiềm ẩn rủi ro pháp lý và môi trường.

Thu hoạch cá tại một trang trại đa canh xã Vân Đình (Hà Nội). Ảnh: Nguyễn Mai

Đại diện Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, bà Hoàng Thị Hồng Vân nhấn mạnh: Kinh tế trang trại đóng vai trò trung gian quan trọng giữa kinh tế hộ và doanh nghiệp nông nghiệp, là nền tảng hình thành các vùng nguyên liệu và chuỗi giá trị nông sản bền vững. Tuy nhiên, hiện nay nhiều trang trại vẫn còn hạn chế về quy mô, vốn, công nghệ và năng lực quản lý, cần được hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm. Cụ thể như có quy định rõ loại hình và tiêu chí kinh tế trang trại nông nghiệp, các hoạt động sản xuất, dịch vụ phi nông nghiệp kết hợp; phát triển mô hình nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, kinh tế tuần hoàn; phát triển dịch vụ cơ giới hóa; sơ chế, chế biến, bảo quản và hỗ trợ trang trại sản xuất, kinh doanh cây, con đặc thù…

Nguồn lực nhà nước cần được ưu tiên cho các nội dung mang tính đột phá như hạ tầng phục vụ vùng sản xuất tập trung, ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu; tăng cường và nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng; trong đó tập trung hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý sản xuất, kinh doanh và chuyên môn kỹ thuật, kiến thức tiếp cận thị trường cho các chủ trang trại…

Đặc biệt, GS.TSKH Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam, cho rằng Hà Nội cần chú trọng hơn nữa đến xây dựng thương hiệu nông sản, phát triển giống cây, con chất lượng cao – yếu tố then chốt quyết định giá trị sản phẩm. “Một mình một trang trại không thể làm lớn, phải liên kết nhiều trang trại, cùng đầu tư chế biến, xây dựng thương hiệu, khi đó giá trị mới được nâng lên bền vững”, ông Long nhấn mạnh.

Thực tiễn tại Hà Nội cho thấy, kinh tế trang trại không chỉ là mô hình tổ chức sản xuất hiệu quả, mà còn đang trở thành giải pháp căn cơ trong công tác giảm nghèo bền vững. Thông qua tích tụ đất đai, ứng dụng khoa học – công nghệ, liên kết chuỗi giá trị và mở rộng sang các lĩnh vực chế biến, dịch vụ, du lịch nông nghiệp, nhiều hộ nông dân đã chuyển từ sản xuất manh mún, thu nhập thấp sang làm ăn bài bản, có việc làm ổn định và nguồn thu ngày càng tăng. Quan trọng hơn, kinh tế trang trại đã tạo thêm việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn, góp phần hạn chế tái nghèo và nâng cao chất lượng đời sống người dân vùng ven đô.

Trong bối cảnh Hà Nội cơ bản hoàn thành mục tiêu không còn hộ nghèo, việc tiếp tục phát triển kinh tế trang trại gắn với liên kết chuỗi, hợp tác xã và doanh nghiệp chính là hướng đi bền vững để nâng cao thu nhập, giảm nghèo đa chiều, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và đô thị. Khi mỗi trang trại thực sự trở thành một “hạt nhân” phát triển kinh tế tại địa phương, kinh tế nông thôn Thủ đô sẽ có thêm động lực vững chắc, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế – xã hội và xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Nguyễn Mai

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/kinh-te-trang-trai-don-bay-giup-nong-dan-thoat-ngheo-728080.html